محیط زیست
# نه_ به_ پلاستیک
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست کردستان: تولید زباله‌های پلاستیکی در استان طی دهه اخیر دو برابر شده است
روزیتا قادری | سنندج- خبرنگار:
کیسه‌های پلاستیکی در اندازه و رنگهای مختلف، زندگیمان را پر کرده است. زیادهروی و گاه استفاده بی‌مورد از این کیسهها به یک بحران جدی زیست‌محیطی در استان تبدیل شده است. زمان آن فرارسیده تا با یک تصمیم جدی برای این کیسه‌های مرگآور پلاستیکی فکر اساسی کرد. در سالهای اخیر کمپینهایی در شبکههای اجتماعی و سازمانهای مردم‌نهاد زیست‌محیطی با هدف کاهش مصرف پلاستیک شکل گرفته است، به طوری که هشتگ «نه_ به_ پلاستیک» نیز افزایش یافته است. عدم استفاده از مواد پلاستیکی از ضرورت‌های اجتنابناپذیر در کردستان برای حفظ محیط‌زیست است. «نه» گفتن به پلاستیک برای حفظ محیط‌زیست و آینده زمین مهم است، لذا باید در کردستان نیز به عنوان یک استان فرهنگی، مصرف کیسه‌های پلاستیکی محدود شود.
میزان تولید روزانه زباله
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست کردستان می‌گوید: تولید روزانه زباله در استان بین ۷۰۰ تا ۹۵۰ تن است که از این میزان زباله، 15 درصد آن انواع پلاستیک و کیسه نایلونی است. به همین سبب توجه به ایجاد و توسعه موسسات بازیافت پسماند در کردستان الزامی است و عملیاتی کردن آن یک گام موثر و ارزشمند برای حفظ سلامت محیط‌زیست است.
«فریبا رضایی» می‌افزاید: طرح تفکیک زباله از مبدأ در روستاهای استان از سال 91 تاکنون در بخش مرکزی و کلاترزان در 58 روستا مورد مطالعه قرار گرفت که در 28 روستا عملیات مکان‌یابی دفع پسماند انجام شد. در این روستاها علاوه بر آموزش چهره به چهره بسته‌های فرهنگی شامل بروشور آموزشی و 3 کیسه ذخیره پسماند به روستاییان داده شد. با وجود این و با توجه به سبک زندگی و مصرف روزانه، تولید زباله پلاستیکی روستاهای استان نسبت به شهرها 60 درصد کمتر است. وی می‌گوید: طرح توجیهی مدیریت پسماندهای روستایی شهرستان بانه و مریوان، طرح دفن مهندسی بهداشتی و تولید بیوکمپوست پسماندهای شهرستان بانه، طرح بازیافت مواد زائد جامد در مدارس مریوان، طرح مدیریت پسماندهای روستایی قروه، طرح جامع مدیریت و دفن مهندسی بهداشتی پسماندهای دیواندره، طرح جامع مدیریت پسماند سقز، طرح تبدیل پسماندهای شهری و دامی قروه به بیوکمپوست، طرح تفکیک پسماندهای شهر بانه از مبدأ و در نهایت طرح «نه به کیسه پلاستیکی» مهم‌ترین برنامه‌های مطالعاتی بازیافت و تبدیل مواد زائد کردستان بوده است. این مسئول بیان می‌کند: آمار انواع زباله پلاستیکی در تولید زباله استان مشخص نیست، اما می‌توان گفت حدود 15 درصد از کل زباله‌ها را شامل می‌شود که این مقدار در یک دهه اخیر دو برابر شده است. برنامه این اداره تفکیک صددرصدی زباله پلاستیکی مانند کیسه‌های نایلونی از سایر زباله‌ها و جلوگیری از دفن این نوع زباله است.
ماندگاری طولانی پلاستیک
کارشناس مسئول آموزش و مشارکت‌های مردمی محیط‌زیست نیز می‌گوید: کیسه‌های پلاستیکی از سال ١۹۷۷ وارد زندگی ما شده‌اند و اکنون زندگی بدون آنها برای ما ناممکن به نظر میرسد. سالانه 4تا 5 تریلیون کیسه پلاستیکی در جهان تولید و استفاده می‌شود. «امیر حشمتی» می‌افزاید: هنگامی که کیسه‌های پلاستیکی دور ریخته می‌شوند، به علت ماندگاری طولانی ۵۰۰ ساله در محیط باعث آلودگی محیط‌زیست می‌شوند. این کیسهها با وزش باد جابهجا و وارد رودخانهها و کانالهای آب می‌شوند. در نتیجه موجب گرفتگی آبراهها می‌شوند و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع حشرات نیز افزایش مییابد. وی در ادامه بیان می‌کند: کیسه‌های بلعیده شده حتی پس از مرگ جانوران و تجزیه آنها نیز سالم باقی میمانند، بنابراین دوباره پراکنده می‌شوند. پلاستیکها در صورتی که به عنوان زباله دفن شوند، به علت روند تجزیه آرام در محلهای دفن می‌توانند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آبهای زیرزمینی شوند.
حشمتی می‌افزاید: این شیرابه شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که برای محیط‌زیست استان کردستان زیانآورند. کیسه‌های پلاستیکی بعد از تجزیه به ذرات سمی معلق در هوا تبدیل می‌شوند.
ساخته شده از مواد سمی
کارشناس مسئول آموزش و مشارکت‌های مردمی محیط‌زیست کردستان می‌گوید: کیسه‌های پلاستیکی از مواد شیمیایی مختلف و عمدتا سمی مانند زایلن، اکسید اتیلن و بنزن ساخته می‌شوند که به عنوان منشأ انواع بیماری و اختلال در انسانها شناخته شده‌اند. آنها نه‌تنها اثرات منفی بر سلامت انسانها و حیوانات دارند، بلکه می‌توانند به آلودگی هوا و در نهایت آلودگی آب منجر شوند که تهدیدی برای انسانها، حیوانات و گیاهان به شمار می‌روند.
استفاده بیش از حد از پلاستیک
کارشناس مسئول آموزش و مشارکت‌های مردمی محیط‌زیست کردستان بیان می‌کند: کاری که مردم استان همواره انجام میدهند، استفاده بیش از حد از کیسه‌های پلاستیکی است. باید با توجه به مضرات و معایب استفاده زیاد از کیسه‌های پلاستیکی کمی در رفتارمان با محیط‌زیست تجدیدنظر کنیم، لازم نیست هر چیزی را که می‌خریم در کیسه پلاستیکی بگذاریم.
وی می‌افزاید: خیلی وقت‌ها می‌توانیم وسایل خریداری شده را مستقیم داخل کیف یا ماشین بگذاریم یا از کیسه‌های پارچهای استفاده کنیم. تا حد امکان وسایل شوینده و بسیاری از مواد دیگر جعبه‌دار را بخرید، چراکه جعبهها نسبت به قوطیهای پلاستیکی راحتتر بازیافت و چیزهای جدیدی با آنها ساخته می‌شود.
آموزش کودکان
کارشناس مسئول آموزش و مشارکت‌های مردمی محیط‌زیست کردستان می‌گوید: کارشناسان آموزش محیط‌زیست استان همگی بر این باورند که آموزش کودکان استان و حساس کردن آنها به این مشکلات راهکارهای موثر و قابل اطمینانی برای کاهش آلودگی محیط‌زیست در آینده است، لذا با برنامهریزی دقیق برای کودکان و ترتیب دادن یک یا چند فعالیت هدفمند برای کودکمان می‌توانیم نقش خود را در جنبش جهانی حفظ محیط‌زیست برای زندگی در دنیایی با آلودگی کمتر ایفا کنیم.
حشمتی می‌گوید: سازمان محیط‌زیست استان در راستای بازآفرینی و استفاده مجدد و خلاقانه از مواد و لوازم دورریختنی، در طول سال نمایشگاه برپا می‌کند. همچنین برای آموزش استفاده نکردن از کیسه‌های پلاستیکی در استان با تولید کیسه‌های پارچهای و توزیع آن در میان دانشآموزان کردستانی توانست اقداماتی اساسی و ارزنده انجام دهد.
راهکارهای کاهش استفاده از کیسه پلاستیکی
کارشناس مسئول آموزش و مشارکت‌های مردمی محیط‌زیست کردستان به چند راهکار ساده برای کاهش استفاده از کیسه پلاستیکی و آموزش حفظ محیط‌زیست اشاره می‌کند و می‌گوید: برای کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیک باید به کودکان خود راهکار و پیشنهادهایی اساسی دهیم، لذا والدین می‌توانند کودکان را تشویق کنند به دوستان خود کیسه پارچهای هدیه بدهند. همچنین کتابهایی با موضوع حفظ محیط‌زیست به کودکان هدیه دهند. فرهنگ استفاده از قمقمه به جای خرید هر روزه آب‌معدنی باید نهادینه شود. همچنین می‌توان با کیسه‌های پلاستیکی یک اثر هنری یا کاربردی آفرید. «امیر حشمتی» بیان می‌کند: از کودکتان پرسشهایی مانند «هر هفته چه تعداد کیسه پلاستیکی در خانه‌مان جمع می‌شود؟» یا «از این کیسه‌های پلاستیکی چه استفاده‌ای می‌کنیم؟» یا «چقدر کیسه پلاستیکی در کف کوچه و خیابان ما ریخته شده است؟» مطرح کنید و تلاش کنید پاسخ آنها را دریابید.
