جلسه سرنوشت‌ساز پارلمان عراق و 4سناریو

بعد از گذشت 4‌ماه از برگزاری انتخابات عراق، سرانجام نوبت به برگزاری نخستین جلسه پارلمان جدید این کشور رسیده؛ آن هم درحالی‌که تا آخرین ساعات روز یکشنبه، هنوز تکلیف فراکسیون اکثریت مشخص نشده است. نبرد نفسگیر سیاستمداران بغداد اکنون میان 2 اردوگاه تعریف شده است؛ اردوگاه ائتلاف‌های فتح و دولت قانون به ریاست هادی عامری و نوری مالکی و در طرف مقابل، اردوگاه ائتلاف‌های سائرون و نصر به ریاست مقتدی صدر و حیدر عبادی. این در حالی است که به گفته رسانه‌های عراقی، رقابت تهران و واشنگتن بر سر آینده پارلمان و دولت بغداد به بیشترین سطح خود از سال 2003تا به امروز رسیده است؛ پارلمان و دولتی که نقش سرنوشت‌سازی‌ در تحولات سال‌های آینده خاورمیانه خواهند داشت.
جریان عبادی و صدر که از حمایت برت مک‌گورک، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در عراق برخوردار است توانسته طی روزهای گذشته با حصول توافقی میان نمایندگان ائتلاف‌های سائرون، نصر، حکمت و الوطنیه (که به توافق هتل بابل مشهور شد)، بالاترین حد نصاب کرسی‌ها را در میان ائتلاف‌های بعد از انتخابات به‌دست آورد؛ اگرچه هنوز تا اعلام فراکسیون اکثریت (نصف به‌علاوه یک) فاصله دارد. در سوی مقابل اما مهم‌ترین پیروزی اردوگاه عامری- مالکی، فروپاشی ائتلاف نصر به ریاست حیدر عبادی بوده است؛ رخدادی که می‌تواند نقشی سرنوشت ساز برای دولت جدید عراق داشته باشد. بر این اساس، چندین تن از چهره‌های سرشناس ائتلاف نصر که تعداد دقیق آنها هنوز مشخص نیست (بین 10تا 30نفر گزارش شده است) بدون هماهنگی با عبادی، فالح الفیاض، سیاستمدار کهنه‌کار عراقی و رئیس نهادهای امنیتی مهمی ازجمله سازمان امنیت ملی و هیأت حشدشعبی را به‌عنوان گزینه خود برای نخست‌وزیری معرفی کردند؛ امری که منجر به واکنش تند سخنگوی ائتلاف نصر و در نهایت برکناری الفیاض از تمامی مناصب امنیتی شد. با توجه به رقابت تنگاتنگ 2اردوگاه شیعی، اکنون کلید تعیین اکثریت در دست احزاب کردی و همچنین اهل سنت است؛ گروه‌هایی که براساس گزارش‌های منتشر شده به‌دنبال کسب امتیازهای سنگینی در ازای همراهی با هر یک از 2 رقیب شیعی هستند. به گفته پایگاه خبری العربی الجدید، احزاب کردی خواهان بازگرداندن کرکوک به شرایط قبل از همه‌پرسی و احزاب سنی نیز به‌دنبال کسب سهمی قابل توجه از بودجه و امکانات دولت در فرایند بازسازی ویرانی‌های به جا مانده از جنگ با داعش هستند. به این ترتیب باید دید کدام‌یک از این 2 اردوگاه در همراه کردن احزاب کردی و همچنین اهل سنت و در نتیجه آن، تعیین فراکسیون اکثریت موفق خواهند بود.  براساس تمام این اطلاعات و ادامه رقابت انتخاباتی تا آخرین ساعات، 4سناریو پیش روی جلسه امروز پارلمان جدید عراق است:


1- ادامه مذاکرات بعد از تشکیل پارلمان
درصورتی که هیچ‌یک از 2 اردوگاه شیعی موفق نشوند کردها و اهل سنت را تا آخرین ساعات قبل از برگزاری جلسه امروز با خود همراه کنند، ممکن است ائتلاف‌های توافق هتل بابل با اعلام اکثریتی ضعیف، کار پارلمان را شروع کرده و در ادامه، همه طرف‌ها به رایزنی‌های خود برای تشکیل فراکسیون اکثریت و به تبع آن اعلام گزینه نهایی نخست‌وزیری ادامه دهند. در این صورت، تشکیل جلسه پارلمان عملا هیچ تغییری در وضعیت موجود عراق ایجاد نخواهد کرد.


2- شگفت‌آفرینی ائتلاف فتح
ممکن است ائتلاف فتح که سازمان سیاسی نظامیان حشد شعبی به‌حساب آمده و نزدیک‌ترین ائتلاف عراقی به ایران است، در آخرین ساعات به توافقی مهم با ائتلاف سائرون دست پیدا کرده و کار تشکیل فراکسیون اکثریت با توافق برندگان انتخابات یکسره شود اما این شگفتی نیازمند یک قربانی بزرگ به نام دولت قانون و نوری مالکی است؛ چراکه مقتدی صدر بارها اعلام کرده داخل توافقی که شامل دولت قانون و شخص مالکی بشود نخواهد شد؛ این در حالی است که او هیچ مشکلی برای توافق با ائتلاف فتح ندارد.


3- به تعویق افتادن جلسه امروز
درصورتی که هر دو اردوگاه بر ضرورت ادامه رایزنی‌ها بدون آغاز به‌کار پارلمان به توافق برسند، می‌توانند با جلوگیری از تکمیل حد نصاب لازم برای تشکیل جلسه پارلمان، برگزاری آن را باز هم به زمان دیگری موکول کنند؛ اتفاقی که در سایه اعتراضات مردمی این کشور به شرایط نامطلوب اقتصادی، شکستی بزرگ برای تمام جریانات سیاسی عراق به‌حساب خواهد آمد.


4- تصمیم نهایی کردها
مذاکرات فشرده هر 2 اردوگاه شیعی با کردها تا آخرین ساعات در اقلیم و بغداد ادامه داشته است؛ اگرچه بی‌نتیجه ماندن این مذاکرات امیدها برای حصول توافق در ساعات محدود باقی مانده تا صبح دوشنبه را کاهش داده اما با این حال ممکن است در لحظات پایانی، احزاب کردی تصمیم نهایی خود را برای همراهی با یکی از 2 اردوگاه شیعی اتخاذ کنند و در این صورت کار تشکیل فراکسیون اکثریت نهایی خواهد شد.