سیاه‌باز بر تخت آخر آرمید
داوود فتحعلی‌بیگی: عطاءالله صفرپور چراغ نمایش تخت‌حوضی را روشن نگه داشته بود
مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار
هنرمندان پیشکسوت هنرهای سنتی یکی‌یکی در سکوت و فراموشی از میان ما می‌روند و در گوشه‌ای از بیمارستان‌های تهران یا شهرستان‌های دور و نزدیک، نمایش مرگ را بازی می‌کنند، بی‌آنکه کسی باخبر شود یا فکر کند که با رفتن این هنرمندان چه سرمایه‌ای از دست می‌رود؛ سرمایه‌ای که کسی یا چیزی را نمی‌توان جایگزین آن کرد. عطاءالله صفرپور دهم شهریورماه در یکی از بیمارستان‌های استان گلستان درگذشت؛ هنرمندی که بسیاری او را یکی از آخرین ستاره‌های سیاه‌بازی و نمایش روحوضی می‌دانستند و بیش از 60سال تجربه حضور در صحنه تئاتر را داشت. صفرپور سال1324 در شهر گرگان به دنیا آمده بود و کارش را در همین شهر آغاز کرد. در سال‌های بعد هم بیشتر به‌عنوان یک هنرمند شمالی شناخته می‌شد. در طول سال‌های فعالیت حرفه‌ای‌اش در بیش از 50نمایش بازی کرده بود؛ هرچند که بیشتر به‌عنوان هنرمند نمایش‌های روحوضی و سیاه‌بازی محسوب می‌شد.
فتحعلی‌بیگی:در نمایش روحوضی سبک خاص خودش را داشت
داوود فتحعلی‌بیگی، هنرمند پیشکسوت نمایش و پژوهشگر حوزه نمایش‌های سنتی و آیینی می‌گوید: «صفرپور از هنرمندان پیشکسوت استان گلستان و شهر گرگان بود که چراغ نمایش تخت‌حوضی را در آنجا روشن نگه داشته بود. در چندین دوره از جشنواره هنرهای سنتی و آیینی حضور داشت و اجراهایش همواره مورد توجه قرار می‌گرفت. او در نمایش روحوضی سبک خاص خودش را داشت. شوخی‌های خاص او به اجراهایش نمک ویژه‌ای می‌داد که او را از دیگر کسانی که نمایش تخت‌حوضی بازی می‌کردند، متمایز می‌کرد. قدش بلند بود و کلاه قرمز بلندی بر سر می‌گذاشت.»
این هنرمند نمایش‌های سنتی و آیینی از کم‌توجهی نسبت به چنین نمایش‌هایی سخن می‌گوید و یادآور می‌شود: «در عرصه نمایش‌های سنتی و آیینی ایرانی کارهای آکادمیک خیلی کم صورت گرفته است. نمایش‌های سنتی نیازمند مرکزی است که بتواند موتور محرکه این سنت باشد؛ مرکزی که هم بتوان در آنجا کارهای پژوهشی انجام داد، هم علاقه‌مندان این نوع از نمایش را آموزش داد و هم بتوان کارهای سنتی و آیینی و روحوضی را اجرا کرد. ما که دستمان به جایی بند نیست و نمی‌توانیم چنین کارهایی را انجام دهیم. باید نهادهای دولتی به ما کمک کنند یا شهرداری یا میراث فرهنگی چنین مرکزی را تأسیس کنند. در زمان شهرداری آقای قالیباف من این موضوع را با ایشان در میان گذاشتم و ایشان دستوری به شهرداری منطقه12 داد تا یکی از خانه‌های قدیمی منطقه12 به این کار اختصاص پیدا کند اما شهرداری منطقه خانه‌ای را در اختیار ما قرار نداد. امیدوارم در دوره جدید این اتفاق بیفتد و پیش از اینکه همه هنرمندان سیاه‌بازی از میان ما بروند، بتوانند نسل‌های جدید را در این رشته تربیت کنند.»
محسن تنابنده: ساز صفرپور همیشه کوک بود
هنرمندانی مثل عطاءالله صفرپور برای عموم مردم کمتر آشنا هستند. مگر اینکه مردم آنها را از طریق نقش‌هایی که در فیلم‌های سینمایی یا مجموعه‌های تلویزیونی ایفا کرده‌اند، به‌خاطر بیاورند. صفرپور در چند فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیونی بازی کرده بود. ازجمله فیلم «ابر و آفتاب» به کارگردانی محمود کلاری و «دختری به نام تندر» حمیدرضا آشتیانی. آخرین تجربه‌های بازیگری او به سری چهارم سریال «پایتخت» و مجموعه «گلشیفته»بازمی‌گردد. بسیاری او را با نقش خاطره‌انگیز مرده‌شور در سریال پایتخت به‌خاطر می‌آورند. محسن تنابنده، بازیگر اصلی سریال پایتخت درباره صفرپور و تجربه بازی و همکاری با او می‌گوید: «صفرپور از کسانی بود که به باورپذیری سریال پایتخت کمک کرد. از معدود هنرمندانی بود که در شرایط سخت کاری هیچ‌گاه اعتراضی نمی‌کرد. از صبح که خبر درگذشت او را شنیدم، به یاد سکانسی می‌افتم که او در پایتخت نقش مرده‌شور را بازی کرد.»
تنابنده می‌گوید: «وقتی او را برای این نقش انتخاب کردیم، به صفرپور گفتم نقشی که برای شما انتخاب شده نقش بلندی نیست، اما او نقش را پذیرفت چون می‌گفت که خیلی دوست دارم در نقش مرده‌شور بازی کنم.» وی درباره نقش و تأثیر بازیگران تئاتری مثل صفرپور در مجموعه‌های تلویزیونی می‌گوید: «هر کسی براساس اثری که دارد تولید می‌کند، بازیگرانش را انتخاب کرده و تلاش می‌کند که کوک او را با مجموعه هماهنگ کند. خیلی از بازیگران سخت کوکشان عوض می‌شود اما بازیگری مثل صفرپور چون از تئاتر روحوضی آمده بود و تجربه کارهای بسیار سخت تئاتری را داشت، بسیار منعطف بود و خیلی زود کوک خودش را عوض می‌کرد و با بقیه هماهنگ می‌شد و می‌توانست هر نقشی را بازی کند.»
