بحران در پروازهای مسافرتی

استقبال از سفر با هواپیما کاهش یافته است. دلیل؟ افزایش ناگهانی نرخ بلیت پروازهای داخلی و خارجی که به ایجاد بحران جدی در سفر انجامید و از اواسط هفته تا دیروز که پیک سفر در تعطیلات چند روزه بود برخی پروازهای داخلی با تعداد مسافرانی کمتر از انگشتان دست به پرواز درآمدند و سوژه داغی برای شبکه‌های اجتماعی فراهم شد.

هلند ، انگلستان و فرانسه نیز طی همان روزها پرواز به ایران را متوقف کردند و همین موضوع به گرانی بلیت هواپیما دامن زد. دیروز ایسنا در گزارشی از فرودگاه مهرآباد تهران و فرودگاه امام خمینی(ره) خبر داد که پروازها در انتظار مشتریان و مسافران بر باند فرودگاه‌ها نشسته‌اند. وضعیتی که با انتشار تصاویری از پروازهای داخلی که با یک یا چند مسافر در کریدورهای هوایی قرار داشتند تشدید شد. ایسنا البته ماجرا را به افزایش نرخ ارز نیز ارتباط داده است. براساس این گزارش، چند هفته پس از گمانه‌زنی‌های ارزی جدید در صنعت هوایی و در شرایطی که ارز ایرلاین‌های داخلی برای چند هفته قطع شده بود، سازمان هواپیمایی در بخشنامه‌ای رسمی به ایرلاین‌ها نرخی جدید برای هزینه‌های ارزی‌شان ابلاغ کرد.

به این ترتیب شرکت‌های هواپیمایی با ارز ۴۲۰۰ تومانی رسما خداحافظی کردند و برای دریافت نرخ دقیق ارز راهی سامانه سنا شدند؛ سامانه‌ای که نرخ ارز آن برای ایرلاین‌ها در مرز ۹۰۰۰ تومان یعنی بیش از دو برابر رقم قبلی تعیین می‌شد. در چنین شرایطی شرکت‌های هواپیمایی که براساس اطلاعات ارائه شده از سوی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی حدود ۶۰ درصد از هزینه‌های خود را با ارزهای خارجی انجام می‌دهند، چاره‌ای جز افزایش قیمت بلیت خود نداشتند.
این اتفاق خیلی زود تأثیر خود را در مسیرهای بین‌المللی برای ایرلاین‌های ایرانی گذاشت و در این بین با توجه به اینکه شرکت‌های خارجی فشار بیشتری متحمل می‌شدند، نرخ‌های آنها عملا افزایشی بسیار بیشتر از شرکت‌های ایرانی پیدا کرد. این روند در پروازهای داخلی نیز تداوم یافت؛ تا جایی که بلیت‌ در بازار نایاب شده‌ و هر مسافر برای انجام یک سفر رفت و برگشت داخلی جز در مواردی خاص باید رقمی بیش از ۵۰۰ هزار تومان بپردازد؛ مسئله‌ای که نخستین نتیجه آن کاهش تقاضا و پایین آمدن قابل توجه تعداد مسافران است. فرودگاه مهرآباد تهران به‌عنوان اصلی‌ترین فرودگاه پروازهای داخلی کشور که در طول سال رقمی نزدیک به ۲۰ میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند، این روزها آرام‌تر از ماه‌های گذشته فعالیت می‌کند.
اگرچه برنامه‌های پروازی طبق روال گذشته در دستور کار هستند و با توجه به افزایش نسبی ناوگان در طول ماه‌های گذشته، انتخاب مسافران برای پروازهای داخلی بالاتر رفته، اما ایرلاین‌ها مسافران کمتری دارند. درصد قابل توجهی از پروازهای شرکت‌های داخلی در ساعات باقی مانده به پرواز هنوز ظرفیت خالی دارند و شرکت‌ها نرخ‌های داخل فرودگاه را نیز نسبت به سامانه‌های فروش بلیت تغییر نداده‌اند.
روال کار و برنامه‌ریزی فرودگاه تغییر نکرده و این ایرلاین‌ها هستند که باید ظرفیت کامل خود برای جذب مسافر را فعال کنند. در صف تحویل بار مسافران - حتی برای مسیرهای پر تقاضا و پرترافیک - تعداد مسافرانی که در انتظار ایستاده‌اند چندان زیاد نیست و برخلاف سابقه پر ازدحام ثبت شده از ترمینال‌های مهرآباد، به‌نظر می‌رسد که فعلا یک آرامش توأم با انتظار در رابطه با سیاست‌های آینده وجود دارد. پروازهای بین‌المللی نیز افزایش قیمت چند میلیون تومانی را تجربه کرده‌اند و بالا رفتن چند میلیون تومانی نرخ بلیت عملا استفاده از پرواز را غیرممکن کرده است.
تعداد مسافران پروازهای خارجی در فرودگاه امام خمینی(ره) نیز کاهش یافته است. در شرایطی که در ابتدای تابستان، مسافران می‌توانستند با حدود یک میلیون تومان، بلیت رفت و برگشت به برخی شهرهای کشورهای منطقه را خریداری کنند، این نرخ‌ها امروز به مرز 3 میلیون تومان رسیده و تحت‌تأثیر افزایش قیمت ارز، هزینه‌های تورها نیز به شکل جدی بالا رفته است. یکی از پروازهای ایرلاین‌ امارات که تهران را به مقصد دبی ترک می‌کرد، در شرایطی که بیش از ۳۰۰ مسافر ظرفیت داشت پرواز خود را با ۶۶ مسافر انجام داد و این یعنی هواپیما با حدود یک پنجم ظرفیت نهایی خود پرواز کرده است.