آثار نویسندگان ایرانی 10درصد بیشتر تخفیف دارد

مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار

طرح‌های فروش فصلی کتاب را دیگر باید یک اتفاق ثابت در تقویم کتاب و کتابخوانی دانست؛ طرح‌های تخفیفی که با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کتابفروشی‌ها برگزار می‌شود و هر مخاطب می‌تواند تا سقف 100هزار تومان کتاب را  با تخفیف 15تا 25درصد خریداری کند؛ برنامه‌‌ای که در حقیقت، تلاش وزارت ارشاد است برای رونق دوباره کتابفروشی‌ها. تا‌کنون 8 دوره از طرح تخفیف فصلی کتاب برگزار شده و به‌زودی طرح تابستانه کتاب که نهمین دوره این طرح است، برگزار می‌شود. با نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب و مجری برگزاری طرح‌های فصلی کتاب درباره این طرح گفت‌وگو کرده‌ایم:


طرح عیدانه کتاب کمی دیر برگزار شد و عملاً به روزهای آخر اسفند رسید که بسیاری از مردم به سفر رفته بودند. طرح تابستانه امسال هم با اندکی تأخیر برگزار می‌شود. تأخیرها این شائبه را تقویت می‌کند که ممکن است طرح‌های فصلی تخفیف کتاب برگزار نشود یا کمرنگ شود.

به هر حال برگزاری این طرح‌ها منوط به تأمین اعتبار آنهاست. گاهی تأمین اعتبار به مشکل برمی‌خورد و عملاً امکان برگزاری وجود ندارد. پیش از برگزاری هر دوره باید طرح گذشته تسویه شود که تسویه طرح عیدانه کتاب تازه انجام شده است. برای همین برگزاری تابستانه کتاب هم به تعویق افتاد و از 30 مرداد تا هشتم شهریور برگزار می‌شود.

زمان آن هم نسبت به دوره‌های گذشته کوتاه‌تر شده و به یک هفته رسیده است؟

اگر زمان طرح بیشتر از این باشد و یارانه اختصاص‌یافته به کتابفروشی‌ها تمام شود آن وقت کتابفروشی‌ها به مشکل برمی‌خورند. مخاطبان کتاب برای استفاده از تخفیف به کتابفروشی می‌آیند و کتابفروشی‌ها یارانه‌ای برای تخفیف به مشتری ندارند و باید خودشان به مشتری‌ها تخفیف بدهند. پیشنهاد خود کتابفروشی‌ها هم این بوده که زمان برگزاری طرح کمتر باشد.

آیا امکان ندارد که یارانه اختصاص‌یافته به کتابفروشی‌ها زودتر تسویه شود؟ 

مطلوب ما این است که بتوانیم یارانه هر روز را به‌صورت آنلاین در پایان هر روز تسویه کنیم، اما شرایط کشور و بودجه اختصاص‌یافته را نیز باید درنظر گرفت. تخصیص بودجه‌های فرهنگی طول می‌کشد. طرح عیدانه 15فروردین تمام شد و اگر همکاری معاونت‌های ارشاد نبود همین هفته گذشته هم نمی‌توانستیم طرح عیدانه را تسویه کنیم. ما به کتابفروشی‌ها گفته‌ایم که طرح تابستانه را در بازه زمانی حداقل 4و حداکثر 6‌ ماه تسویه می‌کنیم. امیدواریم بتوانیم زودتر این کار را انجام دهیم.

بعضی از کتابفروشان گله‌مند بودند که شماری از کتاب‌ها در سامانه خانه کتاب ثبت نشده و مخاطب برای خرید کتاب و استفاده از تخفیف می‌آید اما کتاب مورد نظرش در خانه کتاب موجود نیست؟

یارانه کتاب مثل یارانه کالاهای دیگر است؛ یعنی به همه کتاب‌ها تعلق نمی‌گیرد. کتاب‌های درسی و کمک‌درسی، کتاب‌های نفیس و دیوان‌های شاعران گذشته جزو طرح نیست. اما درباره کتاب‌های دیگر باید بگویم اعلام وصول کتاب‌ها باید در سایت خانه کتاب انجام شود. گاهی ناشران اطلاعات کتاب را در سایت خانه کتاب ثبت نمی‌کنند برای همین کتاب توزیع می‌شود اما اطلاعاتش در خانه کتاب موجود نیست و مخاطبان نمی‌توانند از تخفیف آن استفاده کنند. خانه کتاب کاری نمی‌تواند بکند. مبنای ما شابک کتاب است و ناشران باید همزمان با توزیع کتاب اطلاعات آن را در سامانه خانه کتاب ثبت کنند.

معمولاً چه میزان یارانه‌ به هر دوره تعلق می‌گیرد؟ 

در طرح عیدانه 13میلیارد تومان کتاب به فروش رسید که 2میلیارد و 700میلیون تومان آن یارانه‌ای بود که وزارت ارشاد تأمین کرد. برای طرح تابستانه هم 5/1 میلیارد تومان یارانه اختصاص پیدا کرده است.

پس میزان یارانه اختصاص یافته به طرح هم کمتر شده است؟

تابستان فصل رکود کتابفروشی‌هاست و بسیاری از مخاطبان کتاب که دانشجویان و دانش‌آموزان باشند در ایام تعطیلی به‌سر می‌برند. فکر می‌کنم همین میزان یارانه برای طرح تابستانه کفایت ‌کند.

اگر یارانه اختصاص‌یافته به یک کتابفروشی در اواسط طرح تمام شود آیا امکان تخصیص یارانه بیشتر وجود دارد؟ 

میزان یارانه اختصاص یافته به کتابفروشی‌ها براساس معیارهای مشخصی که سلیقه کمترین تأثیر را در آن دارد تعیین شده است. مبنای ما در خانه کتاب شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات است. در این دوره یارانه اختصاص یافته به هر کتابفروشی همزمان با طرح روی سایت خانه کتاب قرار می‌گیرد. در دوره‌های قبل اگر یارانه یک کتابفروشی تمام می‌شد امکان شارژ دوباره وجود داشت اما در دوره فعلی چنین امکانی وجود ندارد و کتابفروشی خودش باید یارانه را مدیریت کند.
بعضی از کتابفروشی‌ها هم پیشنهاد مشارکت داده‌اند که 13درصد تخفیف را خودشان تأمین کنند و خانه کتاب 12درصد را تأمین کند. مشغول بررسی این طرح هم هستیم. شاید با فراگیرتر شدن آن بتوانیم بازه زمانی طرح‌های تخفیف فصلی را زیادتر کنیم.

با همه مشکلات و تأخیرهایی که در برگزاری طرح عیدانه و تابستانه وجود داشته است آیا طرح پاییزه کتاب برگزار می‌شود؟ 

به هر حال شرایط کلی کشور را هم باید درنظر گرفت. وقتی شرایط اقتصادی نابسامان می‌شود نخستین جاهایی که بودجه آن کاهش پیدا می‌کند بخش‌های فرهنگی است. اما ما امیدواریم که وقفه‌ای در برگزاری طرح‌های تخفیف فصلی کتاب ایجاد نشود و یارانه لازم برای طرح پاییزه را هم تأمین کنیم و طرح پاییزه امسال برگزار شود.

این به آن خاطر است که معمولاً در طرح‌های فصلی طرح پاییزه همیشه با استقبال بیشتری مواجه می‌شود؟

بله، با شروع مدارس و دانشگاه‌ها معمولاً جنب‌وجوش بیشتری در بازار کتاب حاکم شده و اشتیاق به خرید کتاب بیشتر می‌شود. برای همین طرح پاییزه با استقبال بیشتری مواجه می‌شود. در عین حال با هفته کتاب هم تلاقی می‌کند و شور و اشتیاق مردم برای خریدن کتاب بیشتر می‌شود.

شنیده‌ایم که کتاب‌های نویسندگان ایرانی از 10 درصد تخفیف بیشتر در طرح تابستانه برخوردار است.

بله، کتاب‌های نویسندگان ایرانی در طرح تابستانه با تخفیف 25درصدی و بقیه کتاب‌ها با تخفیف 15درصدی ارائه می‌شود.

ایده تخفیف بیشتر به کتاب‌های ایرانی از کجا آمد؟

سال گذشته انجمن صنفی داستان‌نویسان تهران نامه‌ای به وزیر محترم ارشاد نوشت و این پیشنهاد را مطرح کرد. نامگذاری امسال با عنوان سال حمایت از کالای ایرانی هم سبب شد که عزم ما برای این کار مضاعف شود. امیدواریم تخفیف بیشتر به کتاب‌های ایرانی سبب شود که کتاب‌های نویسندگان ایرانی بیشتر به فروش برسد.