دانش
خیز بشر برای «لمس خورشید»
روز گذشته سرانجام کاوشگر پارکر پرتاب شد؛ کاوشگری که قرار است به نزدیک‌ترین فاصله با خورشید در تاریخ علم برسد
خورشید میلیون‌ها سال است که بر سر بشر تابیده اما اطلاعات انسان هنوز هم درباره این ستاره درخشان و گرمابخش منظومه شمسی ناچیز است. روز گذشته سرانجام در عملیاتی ماجراجویانه کاوشگری به فضا پرتاب شد که قرار است به نزدیک‌ترین فاصله‌ای با خورشید که تاکنون بشر برای تحقیقات به آن دست پیدا کرده برسد. آنقدر در مقیاس علمی این فاصله نزدیک و مهم است که دانشمندان به آن لقب «لمس خورشید» را داده‌اند.
پرتاب روز گذشته پس از وقفه‌ای تقریبا یک‌روزه از موعد اصلی آغاز ماموریت صورت گرفت. موشک پرتابگر دلتای۴ از پایگاه کیپ کارناوال پرتاب شد تا پارکر را به فضا ببرد. این کاوشگر روباتیک طی ۶هفته از سیاره زهره می‌گذرد و ۶هفته بعد هم به نزدیکی خورشید می‌رسد. در واقع این کاوشگر خورشیدی سفری به درون تاج خورشید خواهد داشت.
در فاصله ۶ میلیون کیلومتری
به گزارش همشهری، قرار است کاوشگر ناسا در این ماموریت هیجان‌انگیز از فاصله ۶.۱۲میلیون کیلومتری سطح خورشید عبور کند که تاکنون برای بشر بی‌سابقه بوده است. شاید در نگاه نخست این رقم بسیار زیاد و مسافتی دور به‌نظر برسد اما پارکر در این سفر به‌قدری به خورشید نزدیک می‌شود که می‌توان گفت از روی جو بیرونی آن عبور می‌کند. برای اینکه متوجه اهمیت ماجرا شوید باید بدانید رکورد قبلی در این رابطه را کاوشگر هلیوس۲ داشته که به فاصله ۴۳میلیون کیلومتری خورشید رسید!
6.5میلیون کیلومتر تقریبا یک‌دهم فاصله میان خورشید و عطارد است که در واقع نزدیک‌ترین سیاره به خورشید محسوب می‌شود. دکتر نیکی فاکس، یکی از دانشمندان همکار در لابراتوار فیزیک کاربردی جانز هاپکینز در این‌باره می‌گوید: متوجهم که این فاصله خیلی نزدیک به‌نظر نمی‌رسد، اما اگر فاصله زمین و خورشید را یک‌متر درنظر بگیریم، در این صورت فاصله کاوشگر با خورشید فقط ۴سانتیمتر خواهد بود.
دمای غیرقابل تصور
تا پیش از پارکر سابقه نزدیک شدن اینچنینی به خورشید وجود نداشته است. مهم‌ترین مسئله هم مشخص است؛ دمای بیش از اندازه و ذوب‌کننده خورشید. آنطور که محققان برآورد کرده‌اند کاوشگر خورشیدی ناسا دمایی ۱۳برابر حرارتی را که زمین از خورشید دریافت می‌کند تحمل خواهد کرد؛ دمایی که تخمین زده می‌شود به بیش از ۱۴۰۰درجه سانتیگرد خواهد رسید!
طی ۷سال این کاوشگر ۲۴بار به دور خورشید می‌گردد و در این دوره اطلاعاتی درباره مشخصات فیزیکی تاج خورشید جمع‌آوری می‌کند. تا زمانی که عایق‌های حرارتی این کاوشگر در برابر حرارت مقاومت کنند به جمع‌آوری اطلاعات ادامه خواهد داد.
چرا تاکنون امکان نداشت؟
ماموریتی شبیه به این حدود ۶۰سال پیش پیشنهاد شد اما تنها در سال‌های اخیر بود که مهندسان به فناوری لازم برای محافظت از کاوشگر در برابر دمای سوزان خورشید دست پیدا کردند.
صدها سال است که دانشمندان می‌خواهند سر از ناشناخته‌های خورشید دربیاورند. از زمین هرچه به سمت خورشید می‌رویم، دما به شکل فزاینده‌ای بالا می‌رود و عملا انسان شانسی برای زنده ماندن ندارد اما یک کاوشگر مقاوم احتمالا می‌تواند تا مقادیر قابل‌توجهی نزدیک شده و جریان‌ها را از فاصله‌ای به‌مراتب نزدیک‌تر نسبت به فاصله کنونی ما از خورشید، مورد بررسی قرار دهد. تقریبا تمامی اجزای کاوشگر پشت یک سپر محافظتی از کامپوزیت کربن قرار می‌گیرند که ۱۱.۵سانتیمتر قطر آن است و پشت آن دمای ۳۰درجه سانتیگرادی برقرار است که ادامه کار اجزای کاوشگر در آن ممکن است.
در این میان اما مسئله بسیار حیاتی ماموریت این است که کاوشگر بتواند خودش به‌صورت مستقل کارهای لازم را انجام دهد. در نزدیکی خورشید اختلال در امواج رادیویی بسیار شدید است و به همین دلیل پارکر برای ارتباط در دسترس نخواهد نبود.
به‌نام یک دانشمند زنده
یوجین پارکر در حال نگاه کردن به پرتاب کاوشگر پارکر
برای اولین‌بار در تاریخ مأموریت‌های ناسا، این مأموریت به نام یک دانشمند در قید حیات نامگذاری شده است. یوجین پارکر دانشمند اختر فیزیک است که ۶۰سال پیش در مقاله‌ای ماده پرسرعت و مغناطیسم ساطع‌شده از خورشید را توصیف کرد. پارکر که حالا در آستانه 90سالگی قرار دارد، در دهه50 میلادی متوجه بادهای خورشیدی شد. پارکر می‌گوید به یاد می‌آورد که چطور بسیاری حاضر به پذیرش تئوری او نبودند، اما پس از چند سال یافته‌های یک کاوشگر درستی آن را اثبات کرد.
مکث
در انتظار کشف رازهای خورشید
پارکر سریع‌ترین ساخته بشر به‌حساب می‌آید و با سرعت ۶۹۰هزار کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند. با چنین سرعتی می‌توان فاصله نیویورک تا توکیو را در یک‌دقیقه طی کرد.
دانشمندان امیدوارند با استفاده از اطلاعاتی که این کاوشگر به زمین ارسال می‌کند، بتوانند رازهای تاریخی خورشید را که بشر تاکنون به آن دست پیدا نکرده کشف کنند. ناسا این پروژه را یک ماموریت تاریخی خوانده و امید دارد با انجام آن برخی رازهای ناشناخته خورشید ازجمله دلیل تولید گرمای بیشتر در اتمسفر خارجی خورشید نسبت به سطح مرئی آن را کشف کند.
تاج خورشید به‌طور عجیبی از سطح خورشید داغ‌تر است. در حالی که دمای سطح یا بخش شید سپهر خورشید حدودا ۶هزار درجه سانتیگراد است، دمای تاج می‌تواند تا چند میلیون درجه سانتیگراد برسد. دلیل این مسئله سال‌هاست برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده است.
خورشید همواره زمین را با ذرات باردار و میدان‌های مغناطیسی بمباران می‌کند؛ جریانی همیشگی که به بادهای خورشیدی مشهور است. بادهای شدید خورشیدی میدان مغناطیسی زمین را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در نتیجه سیستم‌های مخابراتی مختل می‌شوند و شبکه‌های برق هم ممکن است آسیب ببینند. دانشمندان در تلاش برای پیش‌بینی توفان‌های خورشیدی هستند و کاوشگر پارکر می‌تواند کمک مهمی در این زمینه باشد.
در همینه زمینه :
