گزارش
غلغل قلیان در بوستان‌های شهر
حمید نصرتی‌قانعی| همدان- خبرنگار:
قدم به قدم که راه می‌روید خانواده‌هایی را می‌بینید که دور هم نشسته‌اند و قلیان دود می‌کنند. صحنه تلخ‌تر شور و شوق پدرها و مادرهایی است که فرزندانشان را تشویق می‌کنند که حلقه‌های زیباتری با دود قلیان بسازند؛ این تصویری از مرکز تفریحی گردشگری گنجنامه است. آن طرف هم تعداد محدودی خانواده هستند که از دیدن چنین صحنه‌هایی دل‌آزرده‌اند اما نه جرات اعتراض دارند و نه توان تحمل. نظارت‌ها ضعیف است و برخوردها هم مربوط به دوره‌های خاص زمانی است. تکلیف شهروندانی که نمی‌خواهند دود قلیان بخورند و گردشگرانی که قرار است تصویر زیبایی از همدان با خود به یادگار ببرند، چیست؟
اقدام شهرداری
سخنگوی شورای اسلامی شهر همدان در پاسخ به این سوال که برای پیشگیری از برهم‌خوردن آرامش مردم توسط قلیان‌فروشان چه اقدامی انجام داده‌اید، می‌گوید: برمبنای قانون مشاغل مزاحم و برای پیشگیری از بساط‌گستری نامناسب در منطقه تفریحی گنجنامه و سایر نقاط گردشگری شهر همدان، شهرداری همدان همه قلیان‌فروشان را جمع‌آوری کرده است. در حال حاضر دیگر خودرو یا بساط‌گستر قلیان در این مناطق شهری دیده نمی‌شود و اگر قلیانی هست به صورت پنهانی در اختیار شهروندان قرار داده می‌شود یا خود خانواده‌ها همراه خود به بوستان‌ها می‌آورند. کامران گردان ادامه می‌دهد: عزم جدی برای مقابله با توزیع و عرضه قلیان در معابر شهری نبوده است و در این حوزه چندان موفق نبوده‌ایم. شهرداری و شورا وظیفه‌ای در قبال جمع‌آوری قلیان‌ها ندارند، اما برای سالم‌سازی محیط بوستان‌ها و فضا‌های گردشگری شهر این اقدام را انجام دادیم. میراث فرهنگی هم باید نظارت بیشتری بر حوزه فضا‌های گردشگری شهر مانند باباطاهر و گنجنامه داشته باشد و اجازه ندهد در این فضا‌های گردشگری قلیان توزیع شود. همچنین همه دستگاه‌هایی که در این حوزه مسئولیت دارند مانند اصناف و بهداشت باید بر این موضوع نظارت بیشتری داشته باشند.
فرهنگ‌سازی
معاون فرماندار شهرستان همدان در هماهنگی امور سیاسی و اجتماعی به همشهری می‌گوید: مقابله صرف با قلیان یا جمع‌آوری آن از مراکز عرضه در شهر‌ها یا بوستان‌ها تاثیر مثبتی بر روند کاهش استفاده از قلیان ندارد و حتی می‌تواند نتیجه عکس بدهد. فرمانداری هم با توجه به این‌که دستگاه اجرایی نیست و نظارت خود را بر فعالیت دستگاه‌ها دارد به همه نهاد‌های مرتبط در کارگروه‌های مربوطه تاکید کرده است که در کنار وظایف محوله و قانونی خود به امور فرهنگی در حوزه کاهش آسیب‌‌های ناشی از مصرف مواد دخانی به خصوص قلیان بیش از گذشته توجه کنند. علی‌اصغر ناظری‌پور می‌افزاید: چون مصرف قلیان با موضوع سلامتی ارتباط دارد مشخصا مرکز بهداشت در این حوزه باید اقدام کند که عید امسال همه قلیان‌فروشان گنجنامه را جمع‌آوری کردند. همچنین به غیر از این، 6 طرح پاکسازی و سالم‌سازی فضای شهری با همکاری دستگاه‌های مرتبط امسال در شهر همدان اجرا شده است تا عرضه قلیان در فضا‌های شهری نداشته باشیم. البته عده‌ای هم معتقدند برخورد سلبی مانند این روش موجب شده است که برخی پشت موتور‌سیکلت یا خودرو قلیان بفروشند. بهترین روش در این حوزه همان فرهنگ‌سازی و آگاه کردن خانواده‌ها از مضرات مصرف قلیان و سایر مواد دخانی است.
برخورد قانونی
بابک مهدی‌آزاد، مدیرعامل سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهری شهرداری همدان، اظهار می‌کند: جمع‌آوری قلیان از بوستان‌ها برعهده این سازمان نیست، اما در کنار سایر نیرو‌های شهرداری در مدیریت پیشگیری و رفع تخلف‌های شهر گروهی را مجزا در بوستان‌ها به عنوان اجرائیات فضای سبز فعال کرده‌ایم که مانع عرضه قلیان شوند. امسال در حدود 700 تا 800 قلیان و سال گذشته در حدود 200 تا 300 قلیان را جمع‌آوری کردیم. بخشی از قلیان را هم خانواده‌ها با خودشان به بوستان‌ها می‌آورند که ما نمی‌توانیم در این باره اقدامی انجام
بدهیم.
حسین مردانی، سرپرست مدیریت پیشگیری و کنترل تخلف‌های شهری شهرداری همدان، می‌گوید: این واحد شهرداری همدان در سال 97 حدود 4 مورد ضبط قلیان در تیر‌ماه و 54 مورد هم در اردیبهشت‌ماه اعلام کرده که در قالب آن 58 قلیان را از گنجنامه، بوستان ارم و باباطاهر جمع‌آوری و ضبط کرده است. سرهنگ نعمت‌الله زنگنه، رئیس پلیس راهور شهرستان همدان، بیان می‌کند: از فروش قلیان در پشت وانت‌بار یا خودرو گزارشی نداشتیم و آن را تایید نمی‌کنیم، اگر موردی مشاهده شود به طور حتم برخورد می‌کنیم.
حرف مردم
غلام ساطعی که به همراه خانواده به بوستان ارم همدان آمده است به همشهری می‌گوید: جوانان منقل بوستان را برای سرخ کردن زغال قلیان خود انتخاب می‌کنند در حالی که شهرداری آنها را برای پخت غذا نصب کرده است نه آماده کردن زغال قلیان. حتی کف سیمانی آلاچیق‌های این بوستان هم سیاه شده و نمی‌شود روی آن زیر‌انداز انداخت. اغلب جوانان غروب‌ها اینجا جمع می‌شوند و دود و آتش برای برپایی قلیان راه می‌اندازند، آن هم نه یکی و 2 تا بلکه هر کدامشان یک قلیان با خود می‌آورند. اکثریت هم از تنباکو‌های صنعتی اسانس‌دار استفاده می‌کنند و این دود‌های پراکنده در هوا آسایش را از خانواده‌ها می‌گیرد. مجبوریم وسایل خود را جمع کنیم تا در ترافیک شهری این معبر گردشگری مکان دیگری را برای آرامش خانواده پیدا کنیم. انتظار من از شهرداری این است که اجازه ندهد بوستان‌های شهر با قهو‌ه‌خانه و ملک خصوصی افراد اشتباه گرفته شود. اینجا مکان عمومی است و نباید تعدادی از شهروندان آرامش مردم را با دود قلیان برهم بزنند.
محبوبه باطنی مادر خانواده‌ای 4 نفره که فرزند خردسالی در آغوش دارد با روسری جلوی بینی‌اش را گرفته است و بیان می‌کند: برخی شهروندان واقعا بی‌ملاحظه‌اند، تصور نمی‌کنند بوستان جای قلیان کشیدن نیست. جلو بینی خودم را با روسری بستم، دهان نوزادم را که نمی‌توانم بگیرم. منتظرم شوهرم برگردد و برویم خانه. آخر این چه بساطی است که برخی خانواده‌ها برپا می‌کنند که حتی یک دقیقه هم نمی‌شود در بوستان نشست؟ چرا شهرداری تابلوی ممنوعیت مصرف قلیان نصب نکرده است؟ در شهر که از بوق و سروصدا و آپارتمان‌نشینی کلافه شده‌ایم اینجا هم باید از بوی دود قلیان سرگیجه بگیریم. پس مردم کجای شهر می‌توانند ساعاتی را کنار خانواده با آرامش سپری کنند؟
مراد پ که بیشتر از 20 سال ندارد قلیان کشیدن را نوعی تفریح نسل جوان می‌داند و اظهار می‌کند: در گذشته‌ای نه‌چندان دور فقط بزرگ‌تر‌های خانواده اجازه داشتند قلیان بکشند و حالا من و دوستانم مشغول کل‌کل در دود‌سازی هستیم تا برنده جایزه شام شویم.
وی اضافه می‌کند: فکر نمی‌کنم قلیان کسی را به سمت مصرف مواد مخدر سوق دهد اما این‌که ضرر دارد یا نه نمی‌دانم، مهم هم نیست، مگر چقدر می‌خواهیم عمر کنیم؟ سروصدا هم که نداریم و مزاحم کسی هم نیستیم. چرا خانواده‌ها اعتراض می‌کنند؟ اینجا قلیان نکشیم پس چه کار کنیم؟ بوستان ارم که جایی برای توپ‌بازی ندارد حتی یک میز پینگ‌پنگ و شطرنج هم ندارد.
