شنا تا ابدیت

معصومه حیدری پارسا/روزنامه نگار

طبق آمار پزشکی قانونی کشور سال گذشته 1026نفر در ۳۱ استان کشور در دریا، رودخانه‌ها و استخرها غرق‌شده‌اند که در این میان استان‌های خوزستان، مازندران و فارس به‌ترتیب با 161، 98 و 84 نفر رکورد بیشترین تلفات را به ‌خود اختصاص داده‌اند.

همچنین آمار غرق‌شدگان طی 3‌ماه ابتدایی سال‌جاری نیز تکان‌دهنده بوده است به‌طوری‌که تاکنون از مرز 223نفر گذشته است و حالا با نزدیک شدن به اوج تعطیلات تابستانه نگرانی نسبت به افزایش تعداد غرق‌شدگا‌ن بیش از گذشته، شده است. بنا بر آمارهای پزشکی قانونی و اورژانس کشور غرق‌شدگی نه‌تنها در سال‌های اخیر کاهش نداشته است بلکه با وجود اینکه به‌راحتی قابل پیشگیری است، شمار جانباختگان نسبت به سال‌های گذشته به دلایلی ازجمله بی‌توجهی به توصیه‌های ایمنی افزایش یافته است.

همزمان با فرا رسیدن فصل تابستان و اوقات فراغت، رودخانه‌ها، سواحل دریا در شمال و جنوب کشور و رفتن به حاشیه دریاچه‌ها جزو نخستین انتخاب‌ها برای سفر محسوب می‌شوند؛ اما نکته مهم در این بین تن به آب زدن بدون توجه به نکات ایمنی و در مناطقی است که طرح‌های سالم‌سازی‌ اجرایی نشده است و همین کوتاهی‌ها هر لحظه می‌تواند جان افراد را به خطر بیندازد و بسیاری از غرق‌شدگی‌ها هم در همین بازه زمانی رخ می‌دهد.
علیرضا مغیثی معاون فنی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در این‌باره می‌گوید: 80درصد موارد غرق‌شدگی در خارج از طرح‌های سالم‌سازی‌ اتفاق می‌افتد. به‌خصوص در سواحل شمالی کشور ازجمله استان‌های مازندران، گیلان و گلستان که با دارا بودن مجموعا 740کیلومتر ساحل که باید رودخانه‌های محلی را هم به این مقدار افزود و به‌طور سنتی به‌عنوان تفرجگاه عمومی مورد استفاده مسافران قرار می‌گیرند، جزو مناطق بسیار پر خطر هستند.»

او در ادامه می‌گوید: «وسعت منطقه پرخطر بسیار است، به‌طوری که 338کیلومتر از این خط ساحلی، مربوط به مازندران، 300کیلومتر آن مربوط به گیلان و 102کیلومتر مربوط به استان گلستان است و کنترل آن بسیار سخت است و بی‌توجهی‌ها باعث می‌شود که هر سال تابستان آمار کسانی که بر اثر غرق‌شدگی جان خود را از دست می‌دهند باوجود همه هشدارهایی که داده می‌شود، افزایش پیدا کند به‌خصوص در سال‌هایی که هوا گرم‌تر می‌شود و افراد علاقه بیشتری به سفر و تن به آب زدن پیدا می‌کنند ‌این آمارها رشد پیدا می‌کند. در این زمان‌ها ما با افزایش تعداد زیاد مسافران و شلوغی حاشیه رودخانه‌ها، سواحل و... روبه‌رو می‌شویم و همین موضوع خطرات را بیشتر می‌کند. البته مرتب از طریق رسانه‌ها مسئولان سعی می‌کنند به مردم راجع به این خطر هشدار دهند ولی اصلا به این موضوع توجه نمی‌شود و بیشتر افراد فکر می‌کنند که این حوادث برای آنها رخ نخواهد داد. همچنین واقعیتی که شاید بسیاری از مردم ندانند این است که خطر غرق‌شدگی فقط در ساحل‌های شلوغ و مناطق طرح سالم‌سازی‌ دریا نیست بلکه بیشترین موارد غرق‌شدگی در مناطق خارج از طرح دریا و در مناطق خلوت و شنا ممنوع مانند حاشیه سدها و رودخانه‌ها و یا در زمان‌هایی که دریا طوفانی است و زمانی که مناطق حفاظت شده طرح سالم‌سازی‌ دریا تعطیل است، رخ می‌دهد. تعداد زیادی از هموطنان که برای شنا و تفریح وارد آب می‌شوند به‌دلیل آشنا نبودن به فن شنا در دریا و رودخانه با جریان تند آب و پدیده‌های خاصی مانند جریان‌های شکافنده
 Rip Currents روبه‌رو شده در اینگونه موارد غرق می‌شوند».

علیرضا مغیثی با تأیید این مطلب ادامه داد: غرق‌شدگی سومین عامل مرگ در کودکان زیر 15سال بعد از بیماری‌های سل و سرخک است و جزو 10عامل اصلی مرگ در افراد زیر 25سال محسوب می‌شود. همچنین در دنیا بیشترین غرق‌شدگی در حوضچه و سپس در آبگیر اتفاق می‌افتد و غرق‌شدگی در دریا و دریاچه 7درصد کل مرگ‌های ناشی از غرق‌شدگی را تشکیل می‌دهد. به همین سبب نخستین توصیه ما این است که شهروندان به هیچ عنوان خارج از طرح سالم‌سازی‌ شنا نکنند.

آمارهای پزشکی قانونی هم می‌گویند: بیشترین غرق‌شدگی در دریا در مناطق خارج از طرح سالم‌سازی‌ اتفاق می‌افتد و سال گذشته 170نفر شامل 17زن و 125مرد در مناطق خارج از طرح سالم‌سازی‌ دریا غرق و فوت شدند. همچنین سال گذشته در محدوه مجاز شنای دریا 18نفر غرق‌شدند که همگی مرد بودند و در سال95 نیز در همین محدوده 10مورد غرق‌شدگی گزارش شده است.

شایع‌ترین عامل غرق‌شدن

دکتر حسن نوری‌ساری، معاون فنی و عملیات اورژانس کشور در ادامه با بیان اینکه غرق‌شدگی در دریا هیچ ربطی به مهارت شناگران ندارد، می‌گوید: شنا در دریا هرگز مشابه شنا در استخر نیست و این باور غلط است که کسی که فن شنا می‌داند و دارای مهارت زیاد است در دریا غرق نخواهد شد. 

ضمن اینکه عواملی ازجمله وضع ساحل، وضعیت موج و جریان شکافنده و عدم‌آشنایی با مناطق ساحلی در غرق‌شدن شناگران مؤثر است. متأسفانه عوامل فوق، سالانه سبب غرق‌شدن تعداد زیادی از شناگران و هموطنان در دریا می‌شود. به همین سبب نگرش‌ها باید تصحیح شود و حتی شناگران ماهر هم باید بدانند که در مناطق پرخطر جان آنها نیز می‌تواند به خطر بیفتد. در واقع شناگران حرفه‌ای هم غرق می‌شوند حتی در مکان‌هایی که ما مطمئن هستیم اتفاقی نمی‌افتد اما واقعیت این است که بارها شاهد بودیم که به‌دلیل سهل‌انگاری غرق‌شدگی رخ داده است. وی در ادامه به افزایش آمار مردان در غرق‌شدگی نسبت به زنان نیز اشاره کرد و گفت: نسبت غرق‌شدگی آقایان به خانم‌ها در بسیاری از کشورها نسبت تقریبا 4برابری است؛ یعنی حدود 70تا 80درصد غرق‌شدگان در کشورهای مختلف آقا هستند و بین 20تا 30درصد خانم هستند و علت این موضوع این است که خانم‌ها ذاتا محتاط‌تر هستند. البته نکته مهم‌تر این است که کشورهایی که در زمینه فرهنگسازی‌ سرمایه‌گذاری کرده‌اند میزان غرق‌شدگی مردمان‌شان رو به کاهش رفته است.

در نهایت اینکه به‌نظر من غرق‌شدگی که همه ساله در کشور ما با افزایش روبه‌رو است قابلیت صفر شدن دارد چرا که این موضوع مانند بیماری قلبی نیست که بگویم هرگز نمی‌شود، کافیست مسئولان بیشتر در این زمینه فرهنگسازی‌ کنند و مردم هم توجه بیشتری نشان دهند. جالب است بدانید که بسیاری از غرق‌شدگی‌ها در دریا خانوادگی است؛ یعنی یک نفر به دریا می‌رود و بقیه اعضای خانواده هم که تخصصی ندارند برای نجات وی می‌روند و درنهایت ما اغلب شاهد غرق‌شدن چند نفر از یک خانواده هستیم و همین موضوعات سبب شده که میزان غرق‌شدگی با افزایش روبه‌رو باشد.