بسته‌های پیشنهادی بقال به وقت بحران

لیلا شریف 

زن یا مردی را تصور کنید که تنها یک دلار یا معادل ریالی‌اش یعنی حدود 10هزار تومان در دست دارد. نیازی به توضیح نیست که در شرایط فعلی بازار ایران امکان خرید خیلی از کالاهای اساسی با این مبلغ وجود ندارد. به این ترتیب «خرید با یک دلار» تبدیل به معمایی برای حل‌کردن می‌شود. سؤال همین است: در شرایط فعلی بازار ایران با یک دلار چه چیزهایی می‌شود خرید؟ برای خرید با یک‌دلار راهی خیابان شدم و به چند مغازه سر زدم. وقتی از مغازه‌دارها می‌پرسیدم که با یک دلار یا همان 10هزارتومان می‌توانم چه اجناسی از مغازه‌شان بخرم؟ فروشنده‌ها اول می‌خندیدند. بعد که متوجه جدی بودن سؤال می‌شدند، پیشنهادهایی می‌دانند که بسته‌های پیشنهادی را در ادامه گزارش می‌خوانید.

احمد که با برادر، پدر و مادرش یک مغازه بقالی را اداره می‌کند، در پاسخ به سؤالم، با لبخندی یأس‌آلود می‌گوید: «فقط تنقلات می‌‌تونی بخری، یا اینکه یه بسته پنیر 6هزارتومنی و یه بسته نون 2تومنی بخری که یک وعده غذا  جور کنی».

بسته‌های سوسیس و کالباس از پشت شیشه یخچال قدی دیده می‌شوند. با انگشت نشان می‌دهم و می‌پرسم که با 10تومان وسعم به خوشمزه‌های درون یخچال می‌رسد یا نه؟ فروشنده جوان بقالی چند لحظه به سوسیس‌ها و کالباس‌های لم داده در یخچال خیره می‌شود و با جدیت بیشتری می‌گوید:«با این پول دیگه نمیشه به سمت سوسیس و کالباس رفت؛ مثلا ژامبون گوشت کیلویی 60هزارتومن شده. شوینده و پاک‌کننده‌ها هم در آینده گرون می‌شن اما الان با 10تومان می‌تونید مایع ظرفشویی و دستشویی، گاز پاک‌کن و شیشه‌پاک‌کن از مغازه ما بردارید».

قدم زنان به سمت مغازه دیگری می‌روم تا ببینم از نظر این فروشنده با 10تومان چقدر کیسه خریدم پر می‌شود. ایمان که صاحب یک سوپرمارکت است در برابر درخواست خرید با 10هزارتومان، از همان جمله اول، آب پاکی را روی دستم می‌ریزد و می‌گوید:«با 10هزارتومن هیچ‌چیزی نمی‌شه برای یه وعده خرید».

همان اول صحبت‌هایمان یک خانم خانه‌دار وارد مغازه می‌شود و از فروشنده می‌خواهد که 4تا بستنی وانیلی، یک شیر، 2تا کیک و 2شیرکاکائو و یک کیسه زباله را برایش حساب کند. وقتی نوبت به‌حساب و کتاب می‌رسد و قیمت خریدها روی مانیتور ماشین حساب نمایان می‌شود، خانم خانه‌دار با خنده‌ای تلخ می‌گوید:«همین چندتا دونه شد 16تومن!». فروشنده که گویا این واکنش‌ها برایش تکراری شده است بدون کمترین توجه، پول را از خانم خریدار می‌گیرد و کیسه سفید را که شکمش از خرید پر نشده به‌دست مشتری می‌دهد.

ایمان با خروج مشتری دنباله حرف‌هایش را می‌گیرد: «با 10تومن یا همون یک دلار، نهایتا مثلا یه پنیر که از 4500 به 7هزار تومن رسیده با یک نون بتونی بخری یا اینکه یه ماکارونی 3تومنی، سویا 2و 500تومنی با نوشابه و نون بخری که حدود 10تومن میشه و باهاش سفره ناهار یا شام رو پر کنی اما خب اینکه نشد تغذیه خانم! الان شما می‌تونی کیک و شیر بخری؛ یعنی با 10تومن چیزای ریز می‌شه خرید اما اگه یه روغن مایع بخری می‌شه 10تومن و پولت تموم می‌شه».

وضع در مغازه‌های دیگر بدتر از بقالی هاست. میرمجید ابرقانی فروشنده یک مرغ‌فروشی با تعجب بیشتری به درخواست خرید با اسکناس یک دلاری در جیبم پاسخ می‌دهد:«الان با 20تومان هم نمی‌شه یک مرغ خرید چه برسه به یک دلار خانم! الان مرغ شده کیلویی 9هزار و 900و با 10تومان نمی‌تونی حتی دوتا رون مرغ بخری».

مجید که نزدیک به 30سال سن دارد و مثل خیلی از جوان‌ها از گرانی‌ها نگران است، در پاسخ به این سؤالم که اگر مرغ کوچک‌تری انتخاب کنم باز هم نمی‌توانم با همین 10تومان یا یک دلار خرید کنم، با ناراحتی از شرایط اقتصادی پیش آمده می‌گوید:«نخیر خانم! بدبخت مردم!حتی اگه مرغ کوچیک هم باشه، باز هم نمی‌تونی یک مرغ بخری. مرغ کوچیک زیر 15تومن نیست. با 10تومن یا همون یک دلار می‌تونید یکی و نصفی رون مرغ بخرید».

یک مغازه بزرگ میوه فروشی در همان حوالی توجهم را جلب می‌کند و داخل مغازه می‌روم تا از آقای فروشنده که گویا با دو شاگردش مغازه را اداره می‌کند، همین سؤال را بپرسم. مصطفی یک دلار را تنها برای خرید 2کیلو سیب‌زمینی و پیاز کافی می‌داند و وقتی من به مقوای بالا سر برخی از میوه‌ها اشاره می‌کنم که کیلویی 10تومان رویشان نوشته شده است، می‌گوید:«الان همین یه کیلو سیب و شلیل رو نهایتا  با 10تومن یا همون یک دلاری که شما می‌گی بشه خرید. تهش همین خیار و گوجه، کاهو و سیب زمینی و پیاز و بتونی بریزی تو کیسه و ببری». مغازه‌های خرازی و مغازه‌های پلاستیک فروشی جزو مکان‌هایی هستد که شاید گمانم کنید با یک دلار می‌توان به‌راحتی چند قلم جنس از آنها خرید کرد اما شاید بد نباشد که بدانید جنس‌های بی‌اهمیتی همچون مگس‌کش با قیمت 6هزارتومان، لاک با مارک تقلبی 12هزار تومان و حتی یک بسته سوزن ته گرد 6هزارتومان برای خریدار هزینه دارد.

بعد از بالا و پایین کردن مغازه‌هایی که مردم برای خرید روزانه‌شان به آنها مراجعه می‌کنند معلوم شد که این روزها اگر یک دلار یا همان 10هزار تومان در دست یک ایرانی باشد و برای خرید نیازهای روزانه زندگی‌اش راهی بقالی، میوه فروشی و مرغ فروشی شود، باید به کیسه‌ای نحیف از خریدها رضایت دهد.