10هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در 2هفته

بهزاد رنجبر/روزنامه‌نگار

در یک رویداد بی‌سابقه قیمت سهام شرکت‌های بورس در کمتر از 2هفته 100هزار میلیارد تومان معادل 10میلیارد دلار رشد کرد.  این مقدار رشد در 2روز گذشته شتاب بیشتری گرفت و به خرید 3هزار میلیارد تومان اوراق بهادار منجر شد. ارزش سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بازار سهام ظرف 2هفته اخیر به 10هزار میلیارد تومان نزدیک شده است. به گزارش همشهری، صعودی‌های انفجاری بورس که از یک هفته پیش آغاز شده است، همچنان ادامه دارد؛ این رشد‌ها با یک وقفه زمانی بعد از رشد قیمت‌ها در بازار طلا ، ارز و مسکن اتفاق افتاد.

به‌طور میانگین سطح قیمت‌ها در بازار طلا و ارز 120درصد رشد کرده است؛ درحالی‌که بازار سهام در همین دوره فقط 30درصد رشد کرده است. با این رویه به‌نظر می‌رسد بازار سهام در حال جبران عقب‌افتادگی مقدار بازده‌اش در مقایسه با بازار‌های طلا و ارز است.  واکاوی دلایل رشد بازار سهام نشان می‌دهد بخشی از این رشد ناشی از انتظارات تورمی از آینده و همین طور جبران ارزش جایگزینی شرکت‌های بورس است که تحت‌تأثیر افزایش قیمت دلار اتفاق افتاده است؛ ضمن اینکه انتشار خبر اعمال اصلاحات ارزی براساس بسته جدید سیاستی بانک مرکزی بر شتاب رشد قیمت‌ها در بازار سهام افزوده است.

مثلث رشد

بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد بازار سهام بر مبنای 3رویداد اقتصادی مرتبط با هم اتفاق افتاده است که هر کدام اضلاع‌ یک مثلث را می‌سازند. درواقع رشد انفجاری شاخص بورس از نظر تاریخی با 3رویداد اقتصادی شامل افزایش قیمت دلار، انتظارات تورمی از آینده و همینطور اجرای سیاست‌های ارزی جدید بانک مرکزی مصادف شده است. طبق پژوهش‌های انجام شده که سوابق شاخص بورس هم آنها را تأیید می‌کند، افزایش قیمت دلار با یک وقفه زمانی روی اغلب بازار‌ها ازجمله بورس اثر می‌گذارد و به رشد قیمت‌ها منجر می‌شود.

درواقع پژوهش‌های انجام شده در مراکز عملی اثبات کرده است که قیمت سهام شرکت‌های بورس تابعی از قیمت تورم، ارز و نفت است و هر زمان که قیمت ارز رشد کند بورس تهران هم مانند بازار مسکن که بیشترین اثر‌گذاری را نسبت به قیمت دلار و نفت دارد با رشد مواجه می‌شود. به لحاظ محاسباتی افزایش نرخ برابری ریال در برابر دلار منجر به کاهش ارزش جایگزینی شرکت‌ها می‌شود و بازار مسکن و بورس بعد از مدتی برای جبران بهای از دست‌رفته‌شان که نسبت به قبل از افزایش قیمت‌ها، ارزان‌تر محاسبه می‌شوند (ارزش جایگزینی) خود را با قیمت‌های جدید تطبیق می‌دهند و رشد می‌کنند.

اما رویداد دومی که در مقطع زمانی کنونی منجر به رشد بازار سهام شده مربوط به انتظارات تورمی از آینده اقتصادی ایران است. همانطور که نمودارهای بانک مرکزی هم نشان می‌دهد نرخ رشد یا شیب تورم در حال افزایش است و اقتصاددانان را به این باور رسانده که منحنی نرخ تورم شتاب بیشتری گرفته است. مطالعات کلاسیک روی اغلب بورس‌های جهان ارتباط بین تورم و رشد شاخص بورس‌ها را تأیید می‌کند و چون سهامداران دارایی‌های امروز را به نرخ فردا خریداری می‌کنند در نتیجه انتظار برای افزایش قیمت تورم به‌عنوان محرکی برای رشد شاخص بورس تلقی می‌شود.

بسته ارزی جدید دولت

رویداد سومی که در چند روز گذشته بر شتاب رشد شاخص اضافه کرده است مربوط است به اجرای بسته سیاستی جدید بانک مرکزی که بر مبنای آن قرار است بازار مبادلات ثانویه ارز گسترده‌تر شود و شرکت‌های تولید‌کننده محصولات معدنی، فلزی و پتروشیمی ارز حاصل از صادراتشان را به نرخ شناور بدون محدودیت در بازار ثانویه بفروشند. این رویداد موجب خواهد شد که این شرکت‌ها که قبلا موظف بودند ارز حاصل از صادرات محصولاتشان را به قیمت مصوب 4200تومانی از طریق سامانه نیما بفروشند، درآمد بیشتری شناسایی کنند و درآمد‌هایشان افزایش یابد. این خبر موجب شده از روز شنبه بازار سهام با افزایش شدید تقاضا برای خرید سهام مواجه شود و سهامداران ظرف این مدت 3هزار میلیارد تومان سهام در بازار سهام خریداری کنند که در نوع خود در تاریخ بازار سرمایه بی‌سابقه است. درواقع ظرف 2روز گذشته قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بخش نفت، پتروشیمی و معادن و فلزات با افزایش تقاضا مواجه شده‌اند و میانگین سطح مبادلات روزانه بازار سهام را هم افزایش داده‌اند.

رشد 10میلیارد دلاری بورس

تحت‌تأثیر عوامل گفته شده بازار سهام در مبادلات دیروز بار دیگر با رشد مواجه شد و ارزش کل سهام شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس نزدیک به 19هزار میلیارد تومان افزایش یافت. به این ترتیب در پایان مبادلات دیروز شاخص کل بورس تهران 3.3درصد و شاخص فرابورس 3.8درصد افزایش یافت.
همچنین مطابق آمار‌های موجود تحت‌تأثیر عوامل گفته شده، ارزش کل بازار سهام (بورس و فرابورس) از ابتدای مرداد تا دیروز دقیقا 100هزار میلیارد تومان معادل 10میلیارد دلار(با احتساب هر دلار10هزار تومان) رشد کرده و از 470هزارو 600میلیارد تومان به 570هزارو 600میلیارد تومان رسیده است. با این مقدار رشد اکنون ارزش کل بازار سهام به مرز 600هزار میلیارد تومان معادل 60میلیارد دلار نزدیک شده است. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد با افزایش تقاضا برای خرید سهام از اول مرداد تاکنون 8600میلیارد تومان اوراق بهادار در بورس و فرابورس در کمتر از 2هفته خریداری شده است.


تحلیل کارشناسان بورس از دلایل رشد بازار سهام

احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه: ارز از مهم‌ترین عناصر در تعیین وضعیت فروش محصولات و شرکت‌های بورسی و ارزیابی درآمد آنها محسوب می‌شود.با توجه به رشد نرخ ارز، بهای اقلامی مانند زمین و تجهیزات شرکت‌ها افزایش می‌یابد، یعنی اگر رقبا در صنایع مختلف بخواهند برای ایجاد واحدهای مشابه این تجهیزات را تهیه کنند به‌دلیل رشد بهای دلار ناچارند با قیمت‌های بسیار بالاتری خریداری کنند، بنابراین ارزش جایگزینی این شرکت‌ها بالا می‌رود. ارزش جایگزینی شامل همه شرکت‌های بورسی خواهد شد و می‌تواند زمینه رشد عمومی قیمت سهام شرکت‌ها را فراهم کند.
علت تأخیر در رشد بورس نسبت به بازار سکه و ارز این است که سرمایه‌گذاران در زمان بی‌ثباتی اقتصادی و محدود شدن امنیت خاطر به سراغ دارایی‌های نقد‌شونده مانند طلا و ارز می‌روند تا بتوانند درصورت نیاز آن را به سرعت به پول تبدیل کنند.بازار سرمایه به‌دلیل ابهامات فراوان درخصوص چشم‌انداز سیاسی و اجتماعی در ماه‌های پیش نتوانسته بود خود را با دلار 4200تومانی وفق دهد.

حسن اصفهانی، کارشناس بازارسرمایه: با کمرنگ شدن تحریم‌ها طی 3سال گذشته، شرکت‌های بورسی نتوانستند تحرک مناسبی در سودآوری از خود برجای بگذارند و متأسفانه این شرکت‌ها جهش قابل تاملی را هم در تابلوهای بورس به ثبت نرساندند. جهش‌های 3 تا 4هزار واحدی که بورس طی هفته گذشته شاهد بود، ناشی از هیجانی بوده که رشد نرخ دلار به بازار سرمایه تزریق کرده است. هرگاه این ارز بین‌المللی رشد می‌کند، بورس ایران را تحت‌تأثیر قرار داده و هیجان را به بازار تزریق می‌کند؛ بورس در اواخر سال 91و 92درست هنگام 3برابر شدن نرخ ارز این هیجانات را تجربه کرده بود.

ابوذر نجمی، کارشناس بازار سرمایه: این بسته برای شرکت‌های صادرات‌محور بازار سرمایه که بتوانند ارز خود را در بازار ثانویه عرضه کنند، فرصتی فراهم خواهد آورد و احتمالاً شاهد رشد سودآوری برخی گروه‌ها به‌ویژه گروه پتروشیمی خواهیم بود. بدین‌ترتیب افزایش قیمت برخی سهم‌ها و رشد شاخص کل محتمل است.

کیارش هومن، مدیرعامل کارگزاری توسعه سهند: در این شرایط سودآوری صنایعی که وابسته به دلار هستند افزایش‌یافته ضمن آنکه گروه‌های شیمیایی، پتروشیمی، معدنی و فلزات اساسی رشد می‌کنند و نمی‌توان آنها را مجبور کرد که دلار حاصل از صادرات خود را با نرخ 4200تومان به دولت بفروشند.  صنایعی که افزایش نرخ دلار بر قیمت قطعات آنها تأثیر منفی گذاشته از بدترین صنایع محسوب می‌شوند؛ مانند صنعت خودروسازی. همچنین بانک‌ها در شرایط فعلی از بدترین صنایع برای سرمایه‌گذاری هستند.


ارزش بازار سهام به مرز 600هزار میلیارد تومان نزدیک شد
سهامداران از اول مرداد تاکنون 8600میلیارد تومان اوراق بهادار خریده‌اند