قنات شاه‌

آب مورد نیاز تهران در روزگاری از منابع زیرزمینی و رودخانه‌ها تأمین می‌شد. قنات یکی از همین منابع آبی زیرزمینی بود و بده (دبی) قنوات در طول سال تغییرات چشمگیری داشت. در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به حداکثر می‌رسید و در تابستان به تدریج از آن کم می‌شد. در ماه‌های فصل پاییز نقصان پیدا می‌کرد و در دی ماه به حداقل خود می‌رسید. قنات شاه یکی از قنات‌های اصلی در مرکز پایتخت بود. در کتاب «یادبود تأسیسات آب تهران» که سال 1334 همزمان با لوله‌کشی آب تهران منتشر شده، مسیر قنات شاه این‌طور شرح داده شده است: «قنات شاه از اراضی طرشت به طرف شرق آمده و در امتداد شمال خیابان شکوفه، خیابان‌های سلسبیل و نواب و خاقانی و ضلع غرب خیابان دانشگاه جنگ را قطع می‌کند. مسیر قنات از زیر دانشگاه جنگ گذشته و با قطع خیابان پشت دانشگاه از زیر مدرسه نظام عبور کرده و خیابان 30متری را در جنوب میدان پاستور قطع می‌کند و به سمت جنوب سرازیر می‌شود. در ادامه خود در کوچه منصوری قنات کریم‌آباد را قطع می‌کند و از زیر آن می‌گذرد.

قنات شاه در ادامه این مسیر بعد از عبور از خیابان کاخ وارد قصر سلطنتی می‌شود. سپس خیابان پهلوی را قطع می‌کند و وارد منازل جنوب خیابان جامی می‌شود و خیابان شاهپور را در چهارراه عزیز خان قطع می‌کند و داخل خیابان سوم اسفند می‌شود. امتداد قنات را باید در خیابان قوام‌السلطنه دنبال کرد که تا مقابل در وزارت جنگ ادامه دارد. همین‌جا به عمق 4متر به طرف جنوب منحرف شده و از زیر اداره دارایی ارتش می‌گذرد. در مقابل ضلع شمال غربی شهربانی خیابان ثبت را قطع می‌کند و وارد شهربانی و ثبت اسناد می‌شود. در محل تلاقی خیابان موزه و برمک وارد خیابان موزه می‌شود. در اینجا شیرهایی برای استفاده از بشکه‌ها وجود دارد. قنات شاه در ادامه مسیر خود از زیر بانک سپه می‌گذرد و در ادامه در قورخانه، ظاهر و از آنجا انشعاباتی از آن جدا می‌شود که با عمقی حدود یک تا 2متر خیابان خیام و ارک و قسمتی از بازار را مشروب می‌کند. بده (دبی) قنات شاه حدود 10 سنگ است.»