ادامه بحران در جنوب عراق

آتش خشم جنوب عراق همچنان شعله‌ور است؛ درحالی‌که نهادهای حکومتی این کشور به‌طور جدی نگران پیوستن ساکنین سایر نقاط عراق به اعتراضات جنوب هستند. اگرچه حضور نیروهای امنیتی و ارتشی در استان‌های جنوب به بالاترین سطح ممکن رسیده، اما این مناطق تا ساعات بامدادی روز یکشنبه صحنه درگیری‌های خیابانی بود. از سوی دیگر، با وجود سفر فوری حیدر العبادی به بصره روز جمعه (که براساس گزارش‌ها نتیجه خاصی به همراه نداشته) نخستین واکنش‌های رسمی دولت به این اعتراضات به‌تدریج از صبح یکشنبه منتشر شده است. در این زمینه سخنگوی دولت عراق به خبرگزاری العربی الجدید گفته است: شکی نداریم بدنه این اعتراضات را مردمی تشکیل می‌دهند که از بحران بی‌آبی به ستوه آمده‌اند؛ اما باید برای ما مشخص شود چه کسانی در حال جهت‌دهی به اعتراضات و سوءاستفاده از آن برای فشار به حاکمیت عراق هستند.

براساس گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های عراقی، مسئولان استان‌هایی که شاهد درگیری هستند در ابتدا (و پیش از شروع بحران خیابانی) واکنش مناسبی به مطالبات مردمی نداشته‌اند. با این حال واکنش‌های معترضان تا به امروز می‌گوید از برخورد نیروهای پلیس و ارتش تا حدودی راضی هستند. اما در مقابل تصمیم‌های حیدر العبادی نشان می‌دهد که این بار چندان تمایلی به مماشات با معترضان ندارد؛ به‌گونه‌ای که طی 48ساعت گذشته با جدیت با مسئولینی که در مهار بحران کم‌کاری کرده‌‌اند برخورد کرده است. به این ترتیب، رئیس پلیس استان نجف با حکم مستقیم نخست‌وزیر برکنار شده و از سوی دیگر، شورای مدیریت فرودگاه نجف، به‌دلیل اهمال در برابر ورود معترضان به باند فرودگاه به کلی منحل شده است.

دولت همچنین برای جلوگیری از تشدید اعتراضات در جنوب یا سرایت بحران به بخش‌های مرکزی و شمالی عراق طی 2روز گذشته اینترنت این کشور را در بسیاری از نقاط قطع و یا بسیار کند کرده است؛ به‌طوری‌که در ساعات پایانی روز یکشنبه اینترنت در تمام نقاط عراق به استثنای اقلیم کردستان قطع بود. با وجود تمام اینها اما اعتراضات خیابانی همچنان ادامه دارد، شاید به این دلیل که شبکه ارتباطی شهروندان جنوبی، به‌ویژه بخش‌های عشایری همچنان بدون وجود اینترنت قادر به تداوم برنامه‌های خود با استفاده از روش‌های سنتی است.
بر اثر درگیری‌های روزهای یکشنبه و دوشنبه، معترضان موفق شدند با پس‌زدن نیروهای امنیتی برای مدت زمان نسبتا محدودی وارد ساختمان‌های استانداری کربلا و نجف شوند، راه‌های منتهی به فرودگاه نجف و بندر بصره مجددا بسته شد و خیابان‌های اصلی تمام استان‌های جنوبی باز هم شاهد دود و آتش ناشی از اعتراضات مردمی بود. نا امنی در اطراف فرودگاه نجف طی 2روز گذشته باعث شده بسیاری از کشورهای منطقه‌ای، ازجمله امارات، اردن، کویت و حتی ایران پروازهای خود را به این فرودگاه تا اطلاع ثانوی لغو کنند.

نزدیک به یک هفته است که شهروندان استان‌های بصره، نجف، میسان، کربلا، قادسیه و واسط در واکنش به شرایط سخت معیشتی راهی خیابان‌ها شده‌اند. اگرچه رسانه‌ها اغلب بر مسئله کمبود آب در این اعتراضات تأکید دارند، اما نگاهی به سخنان و مطالبات مردم نشان می‌دهد که بحران معیشتی آنها فراتر از یک مورد مشخص است. خشکسالی عراق و آبگیری سد ایلسو ترکیه زندگی را برای مردم جنوب عراق از هر زمان دیگری سخت‌تر کرده است؛ مردمی که سال‌هاست با بحران بیکاری، قطعی برق و آلودگی دست و پنجه نرم می‌کنند. به گفته الجزیره، بر اثر کمبود آب، قیمت این عنصر حیاتی در بازار آزاد نزدیک به دو برابر شده و این در حالی است که بسیاری از مردم جنوب حتی برای امرار معاش عادی خود نیز با چالش‌های سختی مواجه هستند.

 اگرچه منابع نزدیک به دولت طی این چند روز وعده‌های متعددی به شهروندان و به‌ویژه جوانان جنوب داده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد این بار در سایه ورود تمام‌قد عشایر جنوب و همچنین حمایت مرجعیت، بحران جدی‌تری در انتظار دولت است که نمی‌توان به سادگی با چند وعده انتخاباتی از آن عبور کرد. به گفته شبکه العربیه، درگیری‎های چند روز اخیر در استان‌های جنوبی عراق، خشونت‌بارترین حوادث در این منطقه از زمان سقوط نظام صدام به شمار می‌آید و درصورت ناتوانی دولت در مهار این اعتراضات، مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار پایگاه‌های دولتی عراق در جنوب این کشور خواهد بود.