بانک‌ها «جزیره» را ترک کردند

رضا نیک‌نام| خبرنگار:

منطقه 16

اکنون محله جوادیه یا همان کشتارگاه سابق در محدوده جغرافیایی منطقه16، با گذشته خود تفاوت زیادی پیداکرده و یکی از تفاوت‌های مهم آن، تغییر نگاه بنگاه‌های اقتصادی و مالی از جمله بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری و ماندن در این محله است. بسیاری از اهالی از اینکه بانک‌های محله‌شان به نوبت تعطیل و به ساختمان‌های متروکه تبدیل می‌شود، گلایه‌مندند و بیم آن دارند روزی در محل زندگی‌شان حتی یک شعبه بانکی هم باقی نماند. افراد بومی و قدیمی عنوان می‌کنند که در چند سال اخیر بیش از 60 درصد از بانک‌های محله جوادیه به اصرار مدیرانشان از چرخه خدمت‌رسانی خارج و به نقاط دیگر شهر نقل مکان کرده‌اند که البته این مسئله، دلایل خاص خودش را دارد که باید ضمن شنیدن صحبت مردم و متصدیان امور آنها را بررسی کرد. 
    
در ابتدای خیابان بیست متری جوادیه که از معابر اصلی و پر رفت‌وآمد به شمار می‌رود با تعدادی از سالمندان هم‌محله‌ای در بوستان شهدای جوادیه همصحبت می‌شویم. حاج «حمید شادمان» 74ساله وقتی متوجه موضوع گزارش ما درباره تعطیلی بانک‌ها می‌شود، می‌گوید: «از قول ما برای مسئولان بنویسید، تعداد زیادی از بازنشستگان محله جوادیه برای دریافت حقوق بازنشستگی و سایرکارهای بانکی‌شان به دردسر افتاده‌اند، چراکه تنها بانک رفاه محله جوادیه که خدمات گوناگونی به بازنشسته‌ها و مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی ارائه می‌داد، تعطیل شده است.» حاج «احمد عمرانی» نیز در این زمینه دل پری دارد. می‌گوید: «بیشتر بازنشسته‌ها توان و قدرت بدنی سابق را ندارند و نمی‌توانند مسافت زیادی را طی کنند و به شعبه‌های بانکی دیگر محله‌ها بروند.» 


جوادیه، دیگر جوادیه نیست! 

در خیابان 10 متری اول جوادیه با نمونه‌ای از بانک‌های تعطیل شده مواجه می‌شویم که تا چند ماه پیش فعال بوده و شهروندان از خدمات آنها استفاده می‌کردند. سراغ کاسبان محله می‌رویم تا نظر آنها را در این زمینه بپرسیم. «غلامعلی بابایی» 20 سالی می‌شود که در محله جوادیه کسب و کار دارد. او درباره علت تعطیلی بانک‌ها به نکات جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: «ماندن بانک‌ها در این جزیره! دیگر به صرفه نیست چون جوادیه دیگر جوادیه سابق نیست. درگذشته که این محله در حصار بزرگراه‌ها قرار نداشت، مراجعه و داد و ستد مردم به بانک‌ها آنقدر زیاد بود که در خیابان‌های اصلی و فرعی محله جوادیه تعداد زیادی بانک وجود داشت، اما اکنون شاید در این محله فقط 3 یا 4 بانک وجود داشته باشد.» «ولی‌الله ‌داوری» خواربار فروش محله جوادیه نیز عنوان می‌کند: «یادش بخیر! مردم از محله‌های دور و نزدیک اینجا می‌آمدند و در این بانک‌ها حساب باز می‌کردند، اما زمانی که پل جوادیه را ساختند و ارتباط این محله با دیگر محله‌ها قطع شد، زمانی که بزرگراه‌ها دور و بر محله‌مان را گرفتند و دسترسی محلی از بین رفت، بانک‌ها مشتری‌های سابق را از دست دادند و بعد از چند سال، تعطیلی سراغشان آمد. در واقع بخشی از کمبود‌ها و مشکلاتی که اکنون برای اهالی به وجود آمده، ریشه در تغییر موقعیت جوادیه دارد.» «نادرخانی‌» ساکن محله جوادیه از زاویه‌ای دیگر به ماجرا نگاه می‌کند و می‌گوید: «ساختمان‌های متروکه بانک‌ها باعث زشتی محله و گذرگاه‌ها شده و متأسفانه تعدادی از این ساختمان‌ها، شب‌ها مورد دستبرد و استفاده معتادان و کارتن‌خواب‌ها قرار می‌گیرد که برای اهالی تأسف‌بار و غیرقابل تحمل است.»


بالا رفتن اجاره‌بهای املاک تجاری

هرچند درصد قابل توجهی از اهالی و کاسبان جوادیه علت تعطیلی بانک‌ها را جزیره‌ای شدن موقعیت جغرافیایی محله و به تبع آن، دسترسی سخت و کمبود امکانات حمل‌ونقل عمومی عنوان می‌کنند، اما در این زمینه نگاه‌های دیگری نیز وجود دارد. مثلاً «عباس نوابی‌نژاد» کارمند یکی از بانک‌های فعال جوادیه، یکی از دلایل تعطیلی بانک‌ها را بالارفتن کرایه‌ها و ناتوانی درپرداخت مبلغ اجاره یا خرید املاک تجاری عنوان می‌کند. او بحث را چنین ادامه می‌دهد: «مالکان این ساختمان‌ها معمولاً منبع درآمد دیگری ندارند و از طریق دریافت اجاره ماهانه املاک تجاری‌شان امرارمعاش می‌کنند. بنابراین وقتی مؤجران متوجه می‌شوند اجناس و کالا گران شده، فوری به اجاره‌بهای املاکشان اضافه می‌کنند و بسیاری از بانک‌ها از عهده پرداخت این اجاره‌ها برنمی‌آیند و مجبور می‌شوند شعبه بانک را تعطیل و خدماتشان را به محله‌های دیگر ببرند.» «رحیم نیک‌نفس» شورایار محله جوادیه بالا رفتن تصاعدی نرخ کرایه‌ها را تأیید، اما عنوان می‌کند که از 2سال گذشته تاکنون 7 شعبه بانکی قدیمی و باسابقه تعطیل و ساختمان آنها کاملاً تخلیه شده که البته تعدادی از آنها در تملک خودشان بود و اجاره‌ای نبود. وی می‌افزاید: «نباید فراموش کرد که مدیران بانک‌ها ترجیح می‌دهند در محله‌هایی کار کنند که برایشان نفع اقتصادی بیشتری داشته باشد. مثلاً راه‌اندازی بانک درخیابان شهید اکبر مشهدی نازی‌آباد و در نزدیکی بازاردوم نازی‌آباد، آن قدر به صرفه به نظر می‌رسد که شعبه‌های مختلف بانک در فاصله بسیار کم از یکدیگر راه‌اندازی شوند، چراکه بازارها و نقاط تجاری برای این بانک‌ها کشش زیادی دارد و تعداد مشتری‌ها به اندازه‌ای است که از عهده پرداخت اجاره‌های سنگین برآیند.» نیک‌نفس، جزیره‌ای شدن جوادیه و دسترسی سخت محله‌ها به یکدیگر را در این زمینه تأثیرگذار می‌داند. او عقیده دارد برای عبور از بحران تعطیلی بانک‌ها در محله جوادیه مسئولان باید حمایت کنند و تسهیلات ویژه برای مدیران بانک‌ها در نظر بگیرند تا در شرایط نامناسب اقتصادی بتوانند به کارشان ادامه دهند. 


راه‌اندازی بانک جدید توجیه اقتصادی ندارد! 

تعداد بانک‌های محله جوادیه 11 شعبه بوده که 7 شعبه تعطیل شده است. «علی چیتگری» فعال حوزه اجتماعی که به کمک دوستانش اطلاعاتی از امکانات وکمبود‌های محله جوادیه گرد‌آوری کرده، می‌گوید: «در سرپل جوادیه2 بانک صادرات و ملی وجود داشت که تعطیل و ساختمان آنها به حال خود رها و متروکه شده است. در میدان بهمن یک بانک صادرات تعطیل و تبدیل به جگرکی شده‌ که ساختمان آن درخیابان 10 متری اول، قبل از سه‌راه قالیشویی قابل رؤیت است. در خیابان 20 متری جوادیه، نرسیده به بازارچه، بانک تجارت، تعطیل و متروکه رها شده‌ و در همین خیابان 2 بانک (رفاه کارگران و سپه)، نرسیده به کوچه شهیدصالح‌نیا تعطیل شده است. همچنین درخیابان 20متری جوادیه، شعبه بانک ملت به فروشگاه زنجیره‌ای تبدیل شده است.» 

«محمد آزادی» دبیر شورایاری محله جوادیه هم با بیان اینکه اکنون در محله جوادیه فقط 4 شعبه بانک دولتی شامل ملی، صادرات، کشاورزی و مسکن وجود دارد و خیابان‌های پرجمعیت مثل خیابان‌های 10متری دوم و سوم فاقد بانک است، اضافه می‌کند: «در شرایط کنونی بازگشت و آغاز به کار 3 بانک از جمله رفاه، ملت و تجارت از مهم‌ترین نیازهایی است که انجام شده و متأسفانه نتایج خوبی هم به دنبال نداشته است چراکه سرپرستان عامل این بانک‌ها عنوان می‌کنند که راه‌اندازی بانک در این محدوده به دلیل کم شدن مشتری و پایین آمدن گردش حساب‌ها و امور بانکی توجیه اقتصادی ندارد، بنابراین امکان‌پذیر نیست.»