خام‌فروشی، سهم معادن آذرشهر

المیرا جلیلی| تبریز – خبرنگار:


آذرشهر یکی از شهرهای غربی آذربایجان شرقی است که بعد از شغل کشاورزی، کار معدن و سنگبری در این ناحیه از اهمیت بالایی برخوردار است و این شغل می‌تواند جایگزین بهتری برای شغل کشاورزی محسوب شود. منطقه آذرشهر انباشته از معادن سنگ‌های زینتی و ساختمانی است و برخی از آن‌ها از جمله سنگ قرمز از شهرت جهانی برخوردار است. آذرشهر در حال حاضر با تولید انواع سنگ‌های تزئینی و ساختمانی در ایران و حتی جهان به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید این‌گونه سنگ‌ها محسوب می‌شود. هم اکنون بزرگ‌ترین معادن «تراورتن» قرمز ایران در این شهرستان فعال است. تراورتن قرمز و لیمویی، آهک، سنگ شیل سیاهرنگ، مرمر، نمک آبی، دیاتومیت، مرمریت، ماسه بادی و سولفات پتاسیم از مهم‌ترین مواد معدنی موجود در آذرشهر است.


در انتظار اجرای یک مصوبه

نماینده آذرشهر در شورای اسلامی آذربایجان شرقی با بیان این‌که ایجاد شهرک سنگ خواسته دیرینه اهالی آذرشهر است، اظهار می‌کند: طرح ایجاد شهرک سنگ چندین سال است که تصویب شده اما تاکنون هیچ اقدامی عملی برای اجرای آن طرح صورت نگرفته است و وعده‌های محقق نشده مسئولان برای احداث شهرک سنگ در خوابی عمیق به سر می‌برد.
به گفته «رحیم رحیمی» از اکثر معادن آذرشهر سنگ‌های معدنی همچون سنگ‌هایی برای ساختمان‌سازی استخراج می‌شود و این سنگ‌ها به صورت خام به برخی شهرهای ایران از قبیل اصفهان و کشورهای اروپایی از جمله ایتالیا صادر می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل وجود تعداد محدود صنایع تبدیلی سنگ در این شهرستان، تنها 10 درصد از سنگ‌های این منطقه فراوری می‌شود، البته چندین کارگاه برش سنگ در این شهرستان فعالیت می‌کند، با این حال به دلیل تجمیع نبودن این کارگاه‌ها، میزان بازدهی و بهره‌برداری بسیار ناچیز است.
رحیمی تاکید می‌کند: اگر تمام سنگبری‌ها و کارگاه‌های سنگ و کارخانه‌های فراوری سنگ آذرشهر در یک جا تجمیع شود، 80 درصد فراوری در این شهرستان اجرایی می‌شود. در نتیجه از لحاظ اقتصادی، سود و رونق اقتصادی برای این شهر به ارمغان خواهد داشت و مشکل بیکاری جوانان نیز ریشه‌کن می‌شود.

نماینده آذرشهر در شورای اسلامی استان بیان می‌کند: برای احداث شهرک‌ سنگ در این شهر 3 زمین پیشنهادی در اطراف روستاهای خانقاه و هفت چشمه و فاز دوم شهرک صنعتی سلیمی انتخاب شده، اکثر معدن‌کاران و سنگ‌تراشان می‌خواهند این شهرک در اطراف روستای خانقاه به دلیل نزدیکی به معادن احداث شود، با این حال تاکنون هیچ اقدامی عملی از لحاظ تامین زیرساخت‌های برق، گاز و آب و... اجرایی نشده است. متولی این طرح سازمان شهرک‌های صنعتی استان است و دولت نیز باید دستور اجرای این طرح را بدهد.


ریشه‌کنی بیکاری  در گرو ایجاد شهرک سنگ 

عضو انجمن سنگ ایران و عضو هیات مدیره سنگبران استان اظهار می‌کند: سال 87 اعضای هیات مدیره شهرک سنگ انتخاب شدند و من نیز یکی از این اعضا بودم.

«علی برنجی» بیان می‌کند: منطقه آذرشهر به دلیل مجاروت با دریاچه ارومیه، بعد از خشک شدن دریاچه دچار تبعات آن شد و بسیاری از زمین‌های کشاورزی این منطقه از بین رفته است. این در حالی است که شغل اصلی مردم کشاورزی بود، با این حال ظرفیت معادن این شهرستان را نمی‌توان نادیده گرفت.

وی که 30 سال سابقه کار با سنگ را دارد، می‌گوید: معادن سنگ آذرشهر گنجی نهفته بود که مردم پی به وجود آن برده‌اند. معادن آذرشهر غنی از سنگ تراورتن (قرمز، لیمویی، گردویی و سیلور پوست‌ماری)، سنگ مرمر و آندزیت است و سنگ‌های این منطقه از شهرت جهانی برخوردار است و گفته می‌شود برای ساخت کاخ الیزه در پاریس از سنگ تراورتن قرمز آذرشهر استفاده شده است.

عضو انجمن سنگ ایران اظهار می‌کند: علی رغم وجود معادن غنی از سنگ آذرشهر، شهرک سنگ در اینجا ایجاد نشده است و این در حالی است که در اصفهان و قم با ایجاد شهرک سنگ، رونق اقتصادی در نتیجه فراوری سنگ پدید آمده است.
برنجی تاکید می‌کند: در کل استان 76 کارخانه سنگ آن هم به صورت متفرق فعالیت می‌کنند و در صورت تجمیع شدن آن‌ها بهره‌وری بیشتر و هزینه‌ها کاهش خواهد یافت و در نتیجه قیمت تمام شده نیز کاهش می‌یابد. این مساله به نفع مردم منطقه و بازار خواهد بود و بیکاری ریشه‌کن خواهد شد و رونق اقتصادی به همراه خواهد داشت. در واقع سودی که از فراوری سنگ در منطقه حاصل می‌شود 9 برابر سود حاصل از خام‌فروشی است.


کسب مجوزها برای ایجاد شهرک سنگ 

عضو انجمن سنگ ایران درباره تصمیمات ابتدایی طرح ایجاد شهرک سنگ می‌گوید: سال 87 معدن‌کاران و سنگبران آذرشهر پیشنهاد ایجاد شهرک سنگ را به فرمانداری شهرستان ارائه کردند. بعد از جلسه، طبق دستور فرمانداری مقرر شد هیات مدیره‌ای برای شهرک سنگ تشکیل شود، تا اینکه سازمان شهرک‌های صنعتی استان با این طرح مخالفت کرد. سپس به وزارت صنعت، معدن و تجارت نامه‌ای نوشتیم و آن زمان نیز سازمان شهرک‌های صنعتی کشور مخالفت کرد تا اینکه در سفرهای استانی دولت وقت درخواست ایجاد شهرک سنگ را ارائه کردیم و دولت در 12 آذرماه سال 87 با طرح ایجاد شهرک سنگ در آذرشهر موافقت کرد.
وی ادامه می‌دهد: از سال 87 تا 90، از طریق فرمانداری و استانداری وقت و از تمام ادارات مجوز ایجاد شهرک اخذ شد و موافقت کتبی این سازمان‌ها دریافت شده است. سپس تمام موافقت‌های کتبی، توجیه فنی و اقتصادی ایجاد شهرک به تهران فرستاده شد. طبق بررسی‌ها و مطالعات انجام شده، ایجاد شهرک سنگ در جوار معادن بلامانع اعلام شد و برای ایجاد شهرک، اراضی نزدیک روستای قوش قره تعیین شده بود. بر این اساس ایجاد شهرک در شهرک سلیمی توجیه اقتصادی ندارد چرا که در جوار معادن نیست.


سنگ‌اندازی بر سر راه صادرات سنگ 

«علی برنجی» عضو انجمن سنگ ایران اظهار می‌کند: از 76 کارخانه سنگ استان، 36 کارخانه در آذرشهر است اما 80 درصد کارخانه‌های سنگ این شهرستان تعطیل شده و 20 درصد بقیه نیز با حداقل ظرفیت در حال فعالیت هستند. سنگ بر سر راه صادرات سنگ آذرشهر وجود دارد و مشکلات صادراتی زیاد هم باعث کاهش صادرات سنگ شده است. با ایجاد شهرک سنگ و تجمیع کارخانه‌های سنگ، سرمایه‌های سرگردان جذب، بیکاری ریشه‌کن و رونق اقتصادی حاصل خواهد شد.