گزارش
حضور غیرمتخصصان در صنعت استان
تداوم حضور افراد غیر‌متخصص با وجود تاکید بر اهلیت واگذاری‌ها، صنعت استان را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است
سید رضا حسینی زاده| تبریز – خبرنگار:
بحران، تعطیلی و ورشکستگی واحدهای تولیدی عباراتی آشنا برای مردم است و گاهی خبرهایی از تعطیلی واحدهای صنعتی یا تجمع کارگران برای دریافت معوقات خود شنیده می‌شود. با توجه به اینکه آذربایجان شرقی یکی از استان‌های صنعتی کشور است و تعداد زیادی تولید‌کننده و واحد تولیدی بزرگ در آن وجود دارد حمایت و توجه به بخش تولید در این استان مهم است. اما دلیل بحران در واحدهای تولیدی که عمدتا دولتی بوده و سپس واگذار شده‌اند، چیست؟ چرا واحدهایی که در زمان فعالیت سود‌ده بوده‌اند با واگذاری به بخش خصوصی دچار بحران می‌شوند؟ اهلیت نداشتن خریدار کارخانه اصلی‌ترین جوابی است که از مسئولان شنیده می‌شود و برای حل مشکل واحدهای بحرانی به دامن دولت و شرکت‌های مادر بازگردانده می‌شود. اما سوال اینجاست که چرا شناخت اهلیت خریداران تا این حد مشکل است و چه کسانی خریداران واحدهای صنعتی استان هستند.
آسیب‌دیدن هویت واحدهای صنعتی استان
یکی از مدیران سابق دولتی استان و آخرین مدیر‌عامل یک شرکت بزرگ تازه واگذار شده در استان می‌گوید: واحدهای صنعتی فعال در استان که برخی تعطیل شده یا تغییر کاربری داشته‌اند به علت قدمت خود دارای اعتبار ملی و حتی بین‌المللی بوده و تولیدات این کارخانه‌ها مانند ماشین‌سازی نه تنها در کشور بلکه در اروپا و کشورهای آسیایی و حوزه خلیج فارس مشتریان زیادی دارد. همچنین شرکت‌های معتبری داریم که به عنوان بخشی از شناسنامه صنعتی استان و حتی کشور شناخته می‌شوند، اما امروز این واحدهای صنعتی تنها در تاریخ صنعت استان جای دارند و تمام هویت این شرکت‌ها از بین رفته است.
این مدیر سابق که مایل به اعلام نامش نیست، اظهار می‌کند: یکی از اصلی‌ترین و شاید مهم‌ترین دلایل ناکامی در واگذاری‌ها حضور افراد غیر‌متخصص در این زمینه است. افرادی که غیر‌متخصص هستند اما پول و ثروت دارند برای اداره یک کارخانه صلاحیت ندارند، چرا که با محیط کار و کارخانه ناآشنا هستند و نمی‌توانند مسائل بحرانی را مدیریت کنند.
وی بیان می‌کند: در طول مدیریت در بزرگ‌ترین شرکت صنعتی استان بارها در سالن‌های کارخانه و دوش به دوش کارگران کار کرده و با لباس‌های کار و دستانی سیاه کارخانه را ترک کرده‌ام. کدام‌یک از افرادی که این کارخانه‌ها را خریداری کرده‌اند حاضرند در این شرایط کارکنند و آیا اصلا توان و دانش این کار را دارند؟
این فعال صنعتی تصریح می‌کند: چند نفر از افرادی که کارخانه‌ها را خریداری کرده‌اند پشت میز ریاست کارخانه نشسته و از درون کارخانه مسائل را مدیریت کرده‌اند؟ آیا مدیریت از راه دور و گماردن چند مهندس برای اداره یک شرکت باسابقه چند ده ساله کافی است؟
رصد روند واگذاری‌ها
رئیس کل دادگستری آذربایجان شرقی می‌گوید: به عنوان دستگاهی که وظیفه نظارت و دفاع از حقوق عامه را داریم، در زمینه‌های مختلف از جمله روند واگذاری واحدهای صنعتی استان به بخش غیر‌دولتی ورود کرده و این روند را دنبال می‌کنیم.
«حکمتعلی مظفری» ادامه می‌دهد: در مواردی با بررسی‌های کارشناسی متوجه شدیم که واگذاری به افراد غیر‌اهل صورت می‌گیرد و با تشخیص کارشناسی از واگذاری جلوگیری کرده‌ایم. چرا که واگذاری‌های نادرست تبعات و مشکلات زیادی برای استان و جامعه کار داشته و شکایات و دادخواهی‌های متعددی به وجود می‌آورد که حق کارگران و حق عامه شهروندان را تضییع می‌کند.
وی با بیان اینکه در برخی موارد نیز واگذاری‌ها سریع و بدون اعلام قبلی صورت گرفته، تاکید می‌کند: به شهروندان اطمینان می‌دهیم که اجازه نمی‌دهیم حق آنان ضایع شده و اقدامات کارشناسی حتی پس از واگذاری در مورد جوانب موضوع انجام
می‌شود.
لازم نبودن شرط تخصص برای اداره معادن
رئیس نظام مهندسی معادن استان با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از افرادی که تخصصی هم در معدن ندارند، در حوزه معدن‌داری استان فعال هستند، اظهار می‌کند: برخی از این افراد ده‌ها معدن دارند و در زمینه‌های دیگر نیز فعال هستند و این موضوع ایرادی به کار معدن‌داری وارد نمی‌کند.
«فرهاد ملک قاسمی» با رد لازم بودن شرط تخصص در معدن‌داری بیان می‌کند: ممکن است فرد خود متخصص نباشد اما می‌تواند افراد دیگری را به کار بگیرد و معادن را اداره کند. با اجرای طرح‌هایی تلاش می‌کنیم تا زمینه حضور افراد متخصص در معدن‌داری را به عنوان یک از شاخصه‌های توسعه صنعت و معدن استان افزایش دهیم.
کارنامه ناموفق واگذاری‌ها در استان
دبیر کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید آذربایجان شرقی می‌گوید: روند خصوصی‌سازی در آذربایجان شرقی را موفق نمی‌دانیم و شرکت‌های صنعتی و معدنی دولتی متعددی که از اوایل دهه هفتاد در آذربایجان شرقی واگذار شده، سرنوشت خوبی نداشته‌اند. «سخاوت خیرخواه» به بررسی‌های کارشناسی این کارگروه اشاره کرده و می‌افزاید: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد خصوصی‌سازی در این استان ناموفق بوده و دارای آسیب‌های بسیار جدی است. میزان سود، میزان تولید، تعداد اشتغال و حتی میزان فروش بنگاه پس از واگذاری کاهش یافته و مطالعات داخلی هرکدام به نوعی نشان می‌دهند که خصوصی‌سازی در ایران در مولفه‌های رشد تولید و شکوفایی واحد، روند موفقی نداشته است. وی شیوه واگذاری‌ها در استان را غیر‌قابل قبول می‌داند و بیان می‌کند: با توجه به تجارب موفقی که در کشورهای دیگر وجود دارد می‌توانستیم در این حوزه نیز ورود کنیم اما ورود افراد غیر‌متخصص که اهداف دیگری را در قبول مسئولیت واحدهای صنعتی دنبال می‌کنند موجب این مشکلات شده است.
