گفت‌و‌گو
نخستین دانشگاه غذای کشور در رشت تاسیس می‌شود
رشت به دنبال کسب برند گردشگری حلال دنیاست
وحیده اسماعیلی| رشت -خبرنگار:
شهر خلاق خوراک عنوانی بود که حدود 2 سال و نیم قبل از سوی یونسکو به رشت تعلق گرفت تا گیلانی‌ها بار دیگر بر توانمندی‌ها خود در صنعت غذا بر پایه سلامت از مزرعه تا سفره، ببالند.
این نخستین بار بود که رشت توانست در میان شهرهای کشور با تکیه بر غذاهای اصیل محلی به این جایگاه دست یابد. اما باید توجه داشته باشیم که این عنوان فقط یک پدیده در عرصه غذا نیست و می‌توان با ارائه الگویی موفق در توسعه پایدار موجب شکوفایی اقتصاد بومی، گردشگری بومی و توسعه فرهنگ خوراک گیلانی شد. اما اکنون دغدغه شهروندان رشتی حفظ این عنوان در یونسکو است. زیرا این عنوان فقط برای 4 سال در اختیار رشت است و اگر این شهر بخواهد بعد از 4 سال باز هم به عنوان شهر خلاق خوراک معرفی شود، باید سازوکارهای فراوانی در این زمینه انجام دهد. در غیر این صورت این عنوان از دست رشت خارج خواهد شد.
در همین زمینه با «فاطمه قدیمی حرفه» معاون ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری رشت که در زمان ارائه پروپوزال معرفی رشت به عنوان شهر خلاق خوراک، مسئول فنی ثبت و پس از ثبت، رابط ملی و مدیر برنامه‌های یونسکو در شهر خلاق رشت بوده است، گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
چگونه شد که برای اولین بار ثبت شهر خلاق خوراک به فکر مجموعه شهرداری رسید و چه اقداماتی در به ثمر سیدن این هدف داشته‌اید؟
درسال 1393 که رئیس ستاد توسعه پایدار شهرداری بودم و بررسی تطبیقی شاخص‌های شهر رشت را با توجه به استانداردهای جهانی دنبال می‌کردیم، وضعیت آمارها مناسب نبود و در شاخص‌های توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آمار دقیقی برای ارزیابی وجود نداشت. به همین دلیل تلاش کردیم با طراحی مدلی به سمت توسعه پایدار برویم تا بتوانیم این شاخص‌ها را به سمت رشد حرکت بدهیم. نهایتا به این نتیجه رسیدیم که از با استفاده سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی داخلی و خارجی در این مسیر گام برداریم. طی برنامه عملیاتی متوجه شدیم برندسازی در رشت از طریق سازمان یونسکو و با کمک دبیرکل وقت این نهاد در ایران امکان‌پذیر می‌شود. به همین منظور و با همراهی گروهی، همکاری‌های لازم برای تدوین پروپوزال و ارائه آن به یونسکو انجام شد و نهایتا در دسامبر 2015 رشت به عنوان شهر خلاق خوراک از سوی یونسکو در ایران به ثبت رسید. در آن زمان رشت جزو 18 شهر خلاق خوراک از مجموع 124 شهر و 57 کشور دنیا قرار گرفت و یک پروسه کوتاه‌مدت 4 ساله برای حضور در شبکه شهرهای خلاق خوراک و پروسه 20 ساله برای اجرای برنامه‌های بلند مدت برای ما تدوین شد.
با توجه به جایگاه رشت تحت عنوان شهر خلاق خوراک در یونسکو چه تلاش‌هایی برای حفظ این جایگاه تاکنون در رشت انجام شده است؟
از شهریور سال 95 و در نشست سالیانه شهرهای خلاق که در استورشوند سوئد برگزار شد، ماموریت‌هایی در 11 حوزه فعال (دانشگاهی علمی، ارتباطات، اقتصاد خلاق، هویت فرهنگی، توسعه اقتصادی، آموزش، امنیت و عدالت غذایی، خط مشی‌ها، پایداری، گردشگری و دانش سنتی) تدوین شد. بر این اساس هر شهر باید مشخص می‌کرد چه فعالیت‌هایی در مسیر کدام حوزه‌ها بر اساس اهداف 17گانه توسعه پایدار انجام خواهد داد. این نیز پیشنهاد کارگروه خوراک شناسی بود وگرنه در مرحله اول می‌دانستیم که باید توسعه دانش و انتقال فرهنگ اجتماعی و اقتصادی داشته باشیم. این 11 حوزه با کارشناسی مدیران برنامه‌های شهر خلاق هر شهر دنیا در نشست‌های مختلف تایید و بر اجرای آنها با رویکرد سیاسی نبودن برنامه‌ها تاکید شد. بنابراین برنامه عملیاتی خود را در همین حوزه‌ها که برخی زیربنایی و برخی نرم‌افزاری هستند تنظیم کردیم.
در حوزه زیربنایی و روبنایی چه اقداماتی انجام شد؟
در حوزه زیرساختی و روبنایی مواردی را انجام دادیم. به طور مثال در مسیر اجرایی این 11 حوزه 20 تفاهمنامه علمی و دانشگاهی منعقد کردیم. این تفاهمنامه‌ها هر یک برنامه عملیاتی دارد و با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در حوزه‌های اقتصاد خلاق، صنایع غذایی، سازمان میراث فرهنگی، پارک علم و فناروی و سایر نهادهایی که وظیفه اصلی آنها توسعه گردشگری و فعالیت‌های خلاقانه بوده، منعقد شده است. مهم‌ترین پروژه این بخش ایجاد دانشگاه و آکادمی خوراک و سایر فعالیت‌های مرتبط با آن است که در حال حاضر با تلاش‌های رئیس سازمان سرمایه‌گذاری شهرداری رشت، حمایت‌های شهردار و اعضای شورا و همچنین با حضور سرمایه‌گذار بخش خصوصی در مرحله انتخاب پیمانکار قرار دارد.
همچنین ایجاد باغ موزه یکی دیگر از این پروژه‌های مشارکتی شهر خلاق رشت است. شهرداری هم با همکاری بخش خصوصی، پروژه مطالعاتی فرهنگ خوراک شهرهای خلاق خوراک در مسیر راه ابریشم را در دستور کار دارد. گفتنی است توافقنامه‌اش با 9 شهر خلاق خوراک جهان در این مسیر به امضا رسیده که طی آن مطالعه، تولید و صادرات محصولات اصلی شهر خلاق خوراک همچون چای، برنج، ابریشم، زعفران و همچنین راه‌اندازی خیابان غذا، ساماندهی گاری‌های شهری، ایجاد مراکز اقامتی گردشگری سبک با محوریت کلبه خوراک انجام شده است.
تا کنون چه دستاوردهایی در این زمینه داشته‌اید؟
در نشست سالیانه شبکه شهرهای خلاق در ماه جاری در لهستان، رشت تنها شهری بود که 3 فرصت برای معرفی طرح‌های شبکه شهرهای خلاق داشت. در یکی از این فرصت‌ها پروژه گیل‌بانو به عنوان یکی از 2 پروژه خلاقانه دنیا انتخاب شد. این پروژه به صورت بازارچه صنایع دستی بانوان در مسیر آموزش با هدف کارآفرینی و اشتغال‌زایی برای زنان سرپرست خانوار راه‌اندازی شده است.
پروژه گیل بانو با ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، قصد دارد محصولات بومی استان و رشت را که نشانگر هویت ملی و فرهنگی ما هستند، معرفی کند تا به این ترتیب باعث درآمدزایی و رونق اقتصادی زنان سرپرست خانوار شود. همچنین موضوع مهم دیگری که روی آن مانور می‌دهیم برندسازی شهر خلاق خوراک حلال است که در این زمینه با شهرهای قاضیان تپ ترکیه و زحله لبنان رقابتی داریم.
حضور در شبکه شهرهای خلاق دنیا چه مزیت‌هایی برای رشت داشته است؟
طبق آمارها، درآمد گردشگری حلال دنیا بیش از150 میلیارد دلار اعلام شده است، اما سهم و درآمد ایران از این میزان زیر یک درصد است. کاری که توانستیم دراین باره برای اعتمادسازی در گردشگری حرفه‌ای انجام دهیم این بود که نام رشت را در نقشه مقصد گردشگری دنیا در یونسکو ثبت کنیم. غذای ایرانی سومین مکتب غذایی در جهان شناخته شده و 88 درصد هدف از جهانگردی، آشنایی با غذای ملل است. حتی 30 درصد درآمد کل گردشگری وابسته به صنایع غذایی است. در این بین رشت با 6 غذای ثبت ملی شده و با تنوع غذایی بین 170 تا 230 نوع خوراک محلی، در واقع پایتخت غذای کشور است. این برند برای رشت خیلی ارزشمند است و باید هزینه‌های زیادی برای حفظ این برند به عنوان میراث ناملموس فرهنگی در دنیا داشته باشیم.