نان آجرپزان آجر شد

علی مختاری| یزد - خبرنگار:

بعضی صنایع هیچ‌گاه در معادلات و بررسی‏‏های مسئولان دیده نمی‌‏‏شوند. یکی از این صنایع واحدهای تولید آجر هستند. این صنایع به علت بعضی اتفاقات از جمله پیشرفت تکنولوژی و ایجاد راهکارهای جایگزین به سمت نابودی حرکت می‏‏کنند به نحوی که در سال‏‏های اخیر تعداد واحدهای تولید آجر در استان از 160 واحد  فعال به 95 واحد تنزل یافته و واحدهای موجود نیز با کمتر از 40 درصد ظرفیت خود کار می‏‏کنند این در حالی است که با توجه به افزایش  بی‌رویه هزینه‏های کسب و کار، قیمت تمام‌شده تولیدات این واحدها نیز سال به سال افزایش می‏‏یابد ولی با این حال از سال 92 تاکنون با توجه به رکود حاکم بر بازار ساخت و ساز، امکان افزایش قیمت نیز فراهم نبوده است.
همین عوامل سبب شده ‌ در شرایط کنونی، بسیاری از واحدهای صنعتی تولید آجر به دلیل کاهش تقاضا و افزایش هزینه‌های تولید به‌‌ویژه افزایش هزینه حامل‌های انرژی، محصول تولیدی خود را کمتر از قیمت تمام‌‌شده به بازار عرضه کنند تا بخشی از هزینه‌های خود را از این طریق تامین کنند.هر چند رونق بازار ساخت و ساز می‏‏تواند بسیاری از مشاغل از جمله تولید‌ مصالح ساختمانی را از رکود فعلی ‌خارج کند اما بازار فعلی مسکن نیز رضایت‌بخش
 نیست.
به منظور بررسی مشکلات و راه حل‏‏های موجود برای مرتفع کردن این مشکلات، روزنامه همشهری نشستی با اعضای انجمن آجر که از انجمن‏‏های تخصصی خانه صنعت، معدن و تجارت استان است، برگزار کرده است که در ادامه مشروح آن را می‏خوانید. 


تاریخچه 200 ساله تولید آجر در استان 

رئیس 63‌ساله ‌‌انجمن آجر استان با بیان این که از ۱۵ سالگی در صنعت آجر شروع به فعالیت کرده است، می‏گوید: کوره‏‏های آجرپزی از 200 سال پیش به یزد آمدند که هر چند در ابتدا کوره‏‏های بغدادی بودند ولی از سال ۱۳۲۰ کوره‏‏های دستی وارد استان شدند و در نهایت نیز از سال 42 کوره‏‏های تولید آجر ماشینی در یزد فعالیت می‏‏کنند.«محمدرضا خیراندیش» با بیان این که ۱۵ نوع تنوع در تولید آجر کلاسیک داریم، می‏‏گوید: آجر نماهای 4، 5 و 5/5 سانتی، تیغه‏‏ها با ابعاد مختلف، آجر سفالی، آجر ۷ سانتی و بلوک‏‏های سقفی در اندازه‌های مختلف از جمله این موارد هستند.
وی با بیان این که استان در رابطه با تولید آجر سنتی نیز فعال است، می‏‏گوید: ۵ مدل آجر سنتی در استان تولید می‏‏شود که شامل مدل‏‏هایی همچون قزاقی، تزیینی، آلمه و پنجه‌موشی است.


کاهش 30‌درصدی نیروی کار صنعت آجر 

خیراندیش با بیان این که در استان 3800 نفر به صورت مستقیم و در مجموع  35 هزار نفر به صورت غیر‏‏مستقیم از این صنعت ارتزاق می‏‏کنند، می‏‏گوید: 60 درصد افراد شاغل در کور‎‎ه‎‎های آجرپزی یزد از مهاجران به استان هستند.
وی به مشکلات ناشی از افزایش نرخ ارز نیز اشاره و تصریح می‏‏کند: بسیاری از کارگران این صنعت از مهاجران غیرایرانی هستند و هدف از حضور آنها نیز تامین مالی خانواده‏‏هایشان در کشورهای مبدا است لذا افزایش نرخ ارز موجب کاهش ارزش پول ایران و در نتیجه درخواست دستمزد بیشتر از سوی این کارگران شده که ماحصل آن کاهش  30 درصدی نیروی کار این بخش بوده است.
خیراندیش با بیان این که به تمام کاریابی‏‏های استان درخواست استخدام نیروهای بومی داده‏‏ایم، می‎‎گوید: یزدی‎‎ها حاضر به اشتغال در کوره‏‏های آجرپزی نیستند و ما به اجبار نیروهای غیر‏‏بومی استخدام می‏‏کنیم.


فعالیت 95 واحد تولید آجر در استان 

«سید محمد بهشتی» عضو هیأت‌مدیره انجمن آجر ماشینی کشور در استان نیز با اشاره به رکود بازار و تاثیرا تی که بر تولید آجر گذاشته است، می‏‏گوید: در حال حاضر 160 واحد آجر فشاری ماشینی در استان وجود دارد ولی از این تعداد اکنون ۶۵ واحد تعطیل و تنها ۹۵ واحد فعالند.
به گفته وی، واحدهای فعال تولید آجر استان نیز در حال حاضر و با توجه به شرایط رکود در بازار با کمتر از 40 درصد ظرفیت خود در حال فعالیتند.


معضل واردات با وجود کیفیت بالای آجر یزد

بهشتی با اشاره به واردات به‌عنوان یکی از معضلات تولید آجر در استان می‏‏گوید: در حالی شاهد واردات آجر با کیفیت پایین در این حوزه هستیم که آجر استان از کیفیت بالایی برخوردار است ولی با این حال آجر وارداتی ۵ تا ۱۵ درصد بازار استان را به خود اختصاص داده است.
وی علت کیفیت بالای آجرهای تولیدی در استان را مرغوبیت خاک مورد استفاده در این صنعت استان ذکر می‏‏کند و می‏‏گوید: خاک مطلوب موجب افزایش کیفیت و مقاومت آجرهای تولیدی استان در مقابل سرمازدگی می‏‏شود و از این لحاظ نیز آجر‌ یزد جزو‌ آجرهای با‌کیفیت کشور محسوب می‌شود و از این نظر رتبه دوم کشوری را در اختیار دارد.


بدعت‌های جدید در ساخت و ‌سازها

 بهشتی با بیان این که برخی از انبوه‌سازان اقدام به ساخت ساختمان‌‌ با مصالح نامربوط همچون فوم می‎‎کنند، اظهار می‏‏کند: این مصالح در زمان آتش‏‏سوزی محرکی بالقوه برای توسعه آتش هستند و گاز متصاعد شده از آنها که بسیار سمی نیز است، می‏‏تواند حتی باعث پوسیدگی زنجیرهای لوسترهای ساختمان شوند، ولی متاسفانه این موضوع مورد توجه ساختمان‏‏سازان قرار نمی‏‏گیرد. این عضو انجمن آجر استان با اشاره به تجربه دیگر کشورها در حوزه ساخت و ساز، می‏‏گوید: در انگلستان بعد از ۸۰ سال ساخت و ساز جدید به این نتیجه رسیده‎‎اند که باید از مصالحی که با فرهنگ کشورشان سازگار است،‌ استفاده کنند. وی ادامه می‏‏دهد: همچنین براساس آیین‌نامه‎‎های ساختمانی در نظام مهندسی ایتالیا باید واحدهای مسکونی دارای 2 پروانه جداگانه باشند که یکی از پروانه‌ها مربوط به نگه داشتن شکل ساختمان به همان حالت قدیمی است.


هزینه ‏‏های بالای صادرات آجر 

دبیر انجمن آجر استان که از کودکی در این حرفه مشغول به کار است، درباره چالش‏‏های این صنعت می‎‎گوید: مهم‌ترین چالش مشکلاتی است که در رابطه با هزینه حمل‌و‌نقل محصولات تولیدی به دیگر کشورها داریم. 
«مجتبی خبیری» با بیان این که زمانی عراق یکی از مهم‌ترین مصرف‎‎کنندگان آجر یزد بود، عنوان می‎‎کند: شهرهایی همچون اصفهان با هزینه‎‎ ۵۰۰ هزار تومانی آجر خود را به مرزهای عراق ارسال می‎‎کنند ولی تولیدکنندگان یزد با 3 برابر این هزینه یعنی 5/1 میلیون تومان باید تولیدات خود را به مرز عراق بفرستند و با این شرایط امکان رقابت از کوره‏‏داران یزدی گرفته شده است.وی همچنین با اشاره به لزوم بهبود تکنولوژی تولید آجر در استان، می‏‏گوید: با توجه به پایین بودن قیمت آجر و حاشیه سود پایین این محصول، امکان بهبود تکنولوژی در استان وجود ندارد و این مهم تنها با حمایت بانک‏‏ها و دولت می‏‏تواند به سرانجام برسد.خبیری با اشاره به این که تمام تلاش خود را برای کاهش مصرف انرژی و ورود تکنولوژی‏‏های جدید ‌به کار گرفته‏‏ایم، می‏‏گوید: هر چند بسیاری از کشورها برای ورود تکنولوژی تولید آجر به کشورمان ابراز تمایل کرده‏‏اند ولی به دلیل نبود  تسهیلات و مساعدت دولت، تاکنون در این زمینه موفق نبوده‏‏ایم.
وی در این باره از پیشنهاد کشورهای ایتالیا، آلمان، پرتغال، اسپانیا و ترکیه برای انتقال تکنولوژی کوره‏‏های تونلی و کم‌مصرف به استان که ‌امکان کار کارگران ایرانی را نیز فراهم می‎‎کند، خبر می‏‏دهد و می‌گوید: ‌به دلیل هزینه‏‏های بالا، این امکان برای تولیدکنندگان استان وجود ندارد.


حرکت خودجوش به سوی صنعت پاک

خبیری با اشاره به تمایل صاحبان کوره‏‏های آجرپزی استان برای تبدیل آن به صنعت پاک، می‏‏گوید: یزد‌ اولین استانی در کشور بود که کوره‏‏های تولید آجر آن مجهز به فیلترهای کاملاً بومی و مورد تایید کارشناس محیط‌‌ زیست شد.
وی با اشاره به اتصال کوره‏‏های استان به شبکه گازرسانی و استفاده از این سوخت پاک، بیان می‏‏کند: در حال حضار  ۸۰ درصد هزینه شبکه گازکشی از سوی خود واحدهای تولیدی پرداخت می‏‏شود و تنها استانی در کشور هستیم که مالکان واحدها برای برخورداری از نعمت گاز از جیب خود هزینه کردند.


جبران کسری درآمد دولت از جیب صنایع 

دبیر انجمن آجر استان با اشاره به رکود بازار ساخت و ساز‌ می‏‏گوید: در حال حاضر خرید آجر با توجه به رکود بازار به صورت نقدی انجام نمی‏‏شود و به‌اجبار با توجه به کاهش ساخت و ساز مجبوریم ‌‌ظرفیت واحدها را متناسب با نیاز بازار کاهش دهیم.خبیری نرخ کنونی آجر را مصوب سال ۹۲ اعلام می‏‏کند و می‏‏گوید: این اتفاق در حالی است که هر‌سال‌ قیمت گاز و حقوق کارگران افزایش یافته است و قطعاً با ادامه این روند صنعت آجر استان روز به روز به سمت ورشکستگی پیش خواهد رفت.وی با اشاره به اجرایی‌نشدن قانون هدفمندی یارانه‏‏ها در مورد این صنعت، می‏‏گوید: طبق بند ح از ماده ۸ قانون هدفمندی یارانه‏‏ها باید سهمی از هدفمندی به صنایع پرانرژی پرداخت شود و این درحالی است که تاکنون یک ریال از این هزینه‏‏ها را دریافت نکرده‏‏ایم.وی با بیان این که معمولا با مستولی شدن رکود بر بازار شاهد کاهش مالیات‏‏ها هستیم، ادامه می‏‏دهد: متاسفانه در سال‎‎های اخیر دولت کمبود درآمدهایش را از جیب صنایع برداشت کرده است.