نابودی کمربند سبز شهر

آلاء توحیدی‌راد| اصفهان- خبرنگار:

درختان سر به فلک کشیده که نور خورشید نمی‌توانست از لابه‌لایش به زمین برسد، آب و هوایی معتدل و بستری مناسب برای گردش که مردم را از گوشه و کنار شهر به اینجا می‌کشاند. تفریحات گروهی مثل دوچرخه‌سواری و مناظر دیدنی شگرفی که در وانفسای ساخت و سازهای بی‌رویه و توسعه شهری نشاط را به شهروندان برمی‌گرداند. همه از توصیفاتی است که می‌توان در مورد پارک جنگلی ناژوان عنوان کرد.

پارک جنگلی ناژوان در وسعتی بیش از 1200 هکتار در غرب شهر اصفهان و در مسیر زاینده‌رود خشک واقع شده است. پیش از این، پارک طبیعی ناژوان به عنوان ریه‌های تنفسی اصفهان همانند یک فیلتر در مقابل ورود آلاینده‌های صنایع موجود در غرب اصفهان عمل می‌کرد اما به نظر می‌رسد این روزها با وجود این که مسئولان می‌گویند حال ناژوان خوب است، حال‌ و روز این منطقه چندان مطلوب نیست و چهره خشکسالی بر این پارک طبیعی تأثیرات ناخوشایندی از خود به جا گذاشته تا جایی که درختان سر به فلک کشیده این پارک قد خم کردند و نور خورشید مانعی برای تابیدن به زمین ندارد. 
کارشناسان محیط زیست می‌گویند کم‌آبی و نبود مدیریت بر این مشکل باعث می‌شود این پهنه سبز که روزگاری تأثیر ویژه‌ای بر محیط زیست و اکولوژی اصفهان داشته، خشک شود. شاید زیاد طول نکشد که از بیشه‌ها و باغ‌ها، درختان انبوه، رودخانه جاری، مادی‌های روان، پرندگان مهاجر و چشم‌انداز زیبا از طلوع و غروب خورشید دیگر خبری نباشد. 
حالا علاوه بر مشکلات خشکسالی پارک طبیعی ناژوان که نفس شهر را به شماره می‌اندازد شایعه مجوزهای دولتی برای ساخت و سازها در این منطقه قلب فعالان محیط زیستی را به درد آورده است. همچنین به نظر می‌رسد باغ‌های این منطقه به عمد از سوی برخی مالکان خشکیده می‌شود تا کاربری زمین تغییر کند و به برج و آپارتمان تبدیل شود که اگر این رویه ادامه یابد بیشه زیبای ناژوان تا چند سال آینده به طور کامل نابود می‌شود. 


یک‌سوم ناژوان تحت حفاظت شهرداری

مدیر طرح ساماندهی منطقه ناژوان در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: با توجه به مشکلات کم‌آبی و خشکسالی که برای اصفهان و منطقه ناژوان به وجود آمده است در برنامه‌های پیشنهادی کوتاه و بلندمدت شهرداری اصفهان قصد داریم این مشکل را برطرف کنیم. 

حسن شفیعی با بیان این که این پارک جنگلی روزانه توسط کارشناسان رصد و اگر مشکلی باشد سریعاً رفع می‌شود، اظهار می‌کند: وضعیت درختان این پارک با دیگر مناطق اصفهان فرق دارد چون زمانی ریشه این درختان از آب زاینده‌رود تغذیه می‌شد. 
وی ادامه می‌دهد: عمق خاکی که در ناژوان وجود دارد بسیار کم است و نگه ‌داشتن نم و رطوبت در عمق پایین خاک اتفاق نمی‌افتد و آفت‌های درختان این منطقه بیشتر می‌شود. 

به گفته مدیر طرح ساماندهی منطقه ناژوان سال گذشته تعداد زیادی درخت چنار در ناژوان کاشته شده است در صورتی که این درختان نسبت به گرمی هوا بسیار حساس هستند و آب زیادی می‌خواهند. 
شفیعی در ادامه با بیان این که یک‌سوم ناژوان یعنی 200 هزار اصله درخت تحت حفاظت شهرداری اصفهان است، تصریح می‌کند: با توجه به افزایش دمایی که در هفته‌های گذشته داشتیم بعضی گونه‌های چنار، خزان زودرس داشتند که این خزان مشکلی برای درختان ایجاد نمی‌کند و بعد از مدتی دوباره به حالت اول برمی‌گردند. 


ناژوان هویت اصفهان

شفیعی می‌افزاید: دوسوم این پارک جنگلی را باغ‌ها، اراضی کشاورزی  متعلق به بخش خصوصی تشکیل داده است اما برای قسمت‌هایی که در اختیار شهرداری است تمهیداتی برای تغذیه و هوادهی‌ شده است. 
مدیر طرح ساماندهی منطقه ناژوان حساسیت مردم روی پارک جنگلی ناژوان را زیاد می‌داند و می‌گوید: روش آبیاری برای درختان قدیمی غرقابی و تشتکی است در حالی که درختانی که تازه کاشته شده‌اند به روش قطره‌ای آبیاری می‌شوند که این روش در مصرف آب صرفه‌جویی
 می‌کند. 

شفیعی معتقد است سرسبزی و هویت اصفهان بستگی به ناژوان دارد و مسئولان و مردم در قبال حفظ این پارک جنگلی مسئول‌اند در واقع مسئولان با تصمیمات کارشناسی و حمایت از این پارک می‌توانند این سرمایه را حفظ کنند و مردم هم در این وضعیت خشکسالی باید از این پهنه سبز حفاظت کنند و به درختان آن آسیب نرسانند. 


روش آبیاری درختان ناژوان مناسب نیست

چند سال پیش کارشناسان و مسئولان از خشک شدن 40 درصد چاه‌های ناژوان خبر دادند و گفتند بقیه چاه‌های این بخش هم با کاهش دبی مواجه هستند. 
این هشدار به همین جا ختم نشد. آن‌ها می‌گفتند بالادست رودخانه زاینده‌رود می‌تواند به میزان جالب توجهی از مشکلات خشکسالی موجود در شهر اصفهان بکاهد؛ یعنی چنانچه روش‌های آبیاری در بالادست اصلاح شود با کاهش 40 درصدی مصرف آب، رودخانه زاینده‌رود برای همیشه جریان خواهد داشت. 

آن‌ها استفاده از آب‌های زیرزمینی را برای آبیاری درختان ناژوان با توجه به شوری آن مناسب ندانستند و معتقد بودند از آب‌های سطحی نیز نمی‌توان برای آبیاری این پهنه استفاده کرد. 
بعد از آن استفاده از آب پساب برای آبیاری فضای سبز ناژوان مطرح شد که باید این کار با تصفیه‌ ثانویه آب پساب بدون هیچگونه آلودگی صورت می‌گرفت. پیشنهادی که به نظر می‌رسد چند سالی است در قالب طرح بر روی کاغذ باقی مانده و اثری از اجرای آن نیست.