چه خبر از گیرندگان ارز دولتی؟

سرانجام بانک مرکزی روزه سکوت را شکست و اسامی بخشی از گیرندگان ارز به نرخ رسمی را منتشر کرد. به گزارش همشهری، هفته گذشته بود که رئیس‌جمهور به وزرای صنعت، اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی دستور داد اسامی دریافت‌کنندگان ارز دولتی را منتشر کنند تا مردم بدانند چه‌کسی، برای چه‌کاری و به چه میزان ارز دولتی گرفته است. بر همین اساس، دیروز بانک مرکزی نسبت به انتشار بخشی از این اطلاعات مربوط به تخصیص ارز دولتی اقدام کرد تا هم دست‌وپاشکسته به دستور رئیس دولت عمل کرده باشد و هم خواسته یا ناخواسته، موج هجمه علیه وزیر صنعت را فروبنشاند.

محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت، در نشست خبری روز شنبه، درباره انتشار اسامی واردکنندگانی که ارز دولتی گرفته‌اند گفته بود: بانک مرکزی اسامی دریافت‌کنندگان این ارز را در اختیار دارد و بنابراین ما به‌عنوان وزارت صنعت نمی‌توانیم اسامی ثبت سفارش کنندگان را (که بخشی هنوز ارز نگرفته‌اند) افشا کنیم، چراکه اینطور به جنگ بخش خصوصی رفته‌ایم. البته این اظهارنظر شریعتمداری علاوه بر واکنش‌های تندوتیز رسانه‌های منتقد دولت، از سوی وزیر ارتباطات که اولین افشاگر این حوزه بوده نیز بی‌جواب نماند.

محمدجواد آذری جهرمی در صفحه شخصی خود نوشت: «با ایمان قلبی که بر پایه عقل خدادادی است، می‌گویم: فساد، موریانه و عامل بی‌ثباتی اقتصاد کشور است. بخش خصوصی پاکدست از انتشار لیست ارزبگیران حمایت کرده و خواهد کرد. باید به جنگ اقتصاد رانتی رفت.»

هنوز کامل نیست

  بانک مرکزی نیز در اطلاعیه‌ای تأکید کرده است گزارش خود را به درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت، برای کالاهایی که از سوی آن وزارتخانه مشخص شده، تهیه کرده و دربرگیرنده تمام کالاهای تأمین ارز شده توسط بانک مرکزی نیست.  در شرایطی که دولتی‌ها از تخصیص10میلیارد دلار ارز دولتی به واردات کالا خبر می‌دهند، فهرست منتشرشده بانک مرکزی 1482 مورد تخصیص ارز برای 65تعرفه را شامل می‌شود که مجموع ارزش آن 2میلیارد و 523 میلیون یورو است. در این فهرست بیشترین ارز دولتی معادل 5.9 میلیون یورو به واردات برنج اختصاص داشته و کمترین رقم نیز معادل 3600 یورو به یک مورد ثبت سفارش لپه تخصیص داده شده است.

سهم اندک مواد اولیه  از ارز دولتی

یکی از نکات آشکار فهرست منتشرشده بانک مرکزی این است که مواد اولیه خطوط تولید سهم بسیار اندکی از ارز اختصاص یافته به واردات دارند و فقط 3 قلم کالا شامل آخال کاغذ، کائوچوی طبیعی و خمیرکاغذ به‌عنوان مواد اولیه ارز گرفته‌اند که رقم آن کمتر از 130 میلیون یورو است. همچنین جای اسامی بسیاری از واردکنندگان عمده و پرحاشیه، مانند واردکنندگان خودرو، قطعات خودرو، لوازم صوتی و تصویری و بسیاری از اقلام درشت دیگر در این فهرست خالی است که البته محمدعلی کریمی، سخنگوی بانک مرکزی گفته است: اعلام اسامی بر مبنای فهرست درخواستی وزارت صنعت بوده و اگر اقلامی درون این فهرست جایی ندارند، در فهرست ارسالی از سوی وزارت صنعت نبوده‌اند.

   عجایب فهرست ارزی

با وجود ناقص‌بودن فهرست منتشرشده از دریافت‌کنندگان ارز دولتی، باز هم نکات نغزی از وضعیت حاکم بر دریافت ارز دولتی برای واردات آشکار شده است. مثلاً موسسه ورزشی البدر بندرکنگ، 2میلیون و 400هزار یورو برای واردات تایر خودروی سواری ارز دولتی دریافت کرده است. همچنین ایران‌خودرو برای واردات لاستیک خودروی سواری یک‌میلیون و 875هزار یورو ارز دولتی گرفته که به احتمال زیاد در خطوط تولید خود مورد استفاده قرار می‌دهد در حالی که مشابه این تایرها در داخل کشور نیز تولید می‌شود و این اقدام خودروسازی ملی در سال حمایت از کالای ایرانی تعجب برانگیز است. در عجیب‌ترین مورد این لیست، شرکت خودروسازی «ماموت خودرو» نیز 3641 یورو با ردیف تعرفه «چای ساز و قهوه ساز» ارز دولتی دریافت کرده است.  تخصیص ارز دولتی به یک واردکننده سیستم‌های تهویه برای واردات موبایل از دیگر عجایب لیست منتشر شده از گیرندگان ارز دولتی است. ضمن اینکه یکی دیگر از گیرندگان ارز دولتی برای واردات موبایل نیز یک شرکت وارد کننده دام و طیور بوده است. از سوی دیگر 2شرکت فعال در حوزه واردات پارچه و سنجش بتن، یک ماه قبل از تعیین نرخ ارز دولتی اساسنامه خود را تغییر داده و واردات دام و خوراک را به حوزه فعالیت خود اضافه کرده‌اند و اینک ۱۲۰ هزار یورو برای واردات لوبیا چیتی، ۱۴۰ هزار یورو بابت واردات چای و ۶ هزار یورو نیز بابت واردات کاغذ، ارز دولتی گرفته‌اند.