زیاده‌روی در توسعه شهری

عباس‌ثابتی راد | دبیر گروه شهری: 

اگر بخواهیم عنوانی درست برای این روزهای شهرهای ایران پیدا کنیم، شاید بهترین عنوان «روزگار پسامنابع» است. شهرهای ایران فرقی نمی‌کند تهران باشد یا مشهد، اصفهان باشد یا شیراز، همه و همه درگیر یک اتفاق بزرگ هستند. منابع مالی محدود و هزینه‌های سرسام‌آور و پر از پروژه‌های عمرانی بی‌سرانجام که نه برای شهرها درآمد ایجاد می‌کنند نه گرهی از مشکلات شهرها می‌گشایند.

این روزها بیش از هر چیز تداعی‌کننده یک مفهوم است؛ چیزی که دیوید هاروی در کتاب ارزشمند «معمای سرمایه» نوشت؛ «زیاده‌روی در توسعه شهری». شهرهای ایران نیز طی دهه گذشته به مفهوم واقعی کلمه در توسعه شهری زیاده‌روی کردند اما این زیاده‌روی به تنها چیزی که منجر نشد، افزایش کیفیت زندگی بود. شاید به همین دلیل است که طی یک دهه گذشته تغییری ملموس در زندگی شهروندان رخ نداد و تلقی بر این است که وضعیت زندگی در شهرهای بزرگ نسبت به یک دهه گذشته، تغییر نکرده‌است.

حالا بعد از هزینه‌کردهای نجومی طی یک دهه گذشته، وضعیت شهرهایمان بیش از هر چیزی نگران‌کننده است. فقط شهر تهران در طول یک دهه گذشته بیش از 100هزار میلیارد تومان هزینه پروژه‌های عمرانی مختلف کرده ‌است؛ بیش از 100هزار میلیارد تومان. این رقم، بسیار حیرت‌آور است. می‌شد با این رقم، وضعیت مناسبی برای شهری مثل تهران به‌وجود آورد. می‌شد این شهر، از بزرگراه‌ها و اتوبان‌ها و پل‌‌ها و غیره پر نشود و پول‌های شهر در جاهای درست هزینه شود؛ اما نشد.