آمریکا جا زد؛ چراغ سبز به خریداران نفت ایران

رضا کربلایی | روزنامه‌نگار:

 آمریکا به برخی وارد‌کنندگان نفت ایران، معافیت موردی می‌دهد. به‌نظر می‌رسد که این تازه‌ترین اظهارنظر یک مقام ارشد در آمریکا، نشانه‌هایی از تعدیل موضع سرسختانه مقامات کاخ سفید برای فریزکردن صادرات نفت ایران است، هرچند این احتمال مطرح است که معافیت آمریکا مشروط به تعهد خریداران نفتی ایران برای کاهش تدریجی واردات نفت از ایران باشد. رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: آمریکا با کشورهایی که واردات نفت خود را کاهش دهند، به‌طور موردی همکاری می‌کند.  به گزارش همشهری، درحالی‌که نمایندگان آمریکا به کشورهای خریدار نفت ایران عازم شده‌اند تا آنها را به کاهش خرید نفت از ایران مجاب کنند، نماینده ایران در اوپک، تلاش عربستان برای جبران کاهش عرضه نفت بر اثر تحریم ایران را باعث «تمسخر اوپک» اعلام کرد.

برخی منابع خبری ازجمله رویترز که وزیر امور خارجه ایران این روزها آن را به انتشار اخبار دروغ علیه کشورمان متهم کرده است، دیروز اعلام کردند که به‌رغم تلاش‌های آمریکا، در دوره محدود به 11اردیبهشت تا 11خرداد امسال ایران با 15درصد افزایش فروش، بیشترین نفت 8‌ماه اخیر را به مشتریان آسیایی خود فروخته است. رویترز در عین حال مدعی شده است: صادرات نفت ایران به 4کشور چین، هند، کره‌جنوبی و ژاپن تا پایان سال‌جاری میلادی (دی‌ماه امسال) به‌شدت کاهش یابد.

هند: براساس منافع ملی‌مان عمل می‌کنیم

همزمان با این تحولات وزیر نفت هند که در پی سفر نیکی هیلی نماینده تندرو آمریکا در سازمان ملل برای قطع روابط نفتی با ایران تحت فشار قرار گرفته است، در واکنش به اقدام‌های آمریکا گفت: دهلی‌نو براساس منافع ملی خود عمل خواهد کرد و تسلیم هیچ فشاری نخواهد شد. نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سفر سه‌روزه‌اش به دهلی‌نو خواستار قطع واردات نفت از ایران شده بود.  به گزارش ایرنا به نقل از روزنامه‌های هندی، درمندرا پرادان، وزیر نفت هند گفته است: ما خودمان تصمیم خواهیم گرفت. هند یک بازار بسیار باثبات و یک اقتصاد بالغ است.  رهبری هند هم بسیار هوشیار است و ما براساس منافع خود عمل خواهیم کرد. البته دولت هند هنوز هیچ بیانیه رسمی درباره سفر نماینده آمریکا به این کشور منتشر نکرده هرچند پیش‌تر مقامات دهلی‌نو گفته بودند: از تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیروی نکرده و تنها از تحریم‌هایی حمایت خواهند کرد که سازمان ملل وضع کرده باشد.

چین و ژاپن چه تصمیمی می‌گیرند؟

روزنامه اقتصادی نیکی چاپ ژاپن هم با اشاره به موضعگیری اخیر مقام‌های چینی نوشت: چین به‌عنوان بزرگ‌ترین وارد‌کننده نفت ایران هیچ نشانی از تبعیت از این خواسته بروز نداده است.

 لو کانگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین چهارشنبه گذشته تأکید کرده بود: تعاملات و همکاری‌های عادی خود را با ایران ازجمله در زمینه‌های اقتصاد، تجارت و انرژی ادامه خواهیم داد. به جز مقامات دولتی چین، بزرگ‌ترین پالایشگر نفت جهان که در چین فعال است نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: تحریم‌های ضد‌ایرانی آمریکا تأثیری بر واردات نفت چین از ایران نخواهد داشت.

به گزارش پلاتس، یکی از مدیران ارشد شرکت ساینوپک چین تأکید کرد: پالایشگران چینی برای خرید نفت از ایران، از نفتکش‌هایی استفاده می‌کنند که تعاملی با آمریکا ندارند بنابراین، با وجود تصمیم آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها ضد‌ایران، واردات نفت چین از ایران آسیبی نخواهد دید.

موضع دوپهلوی روس‌ها

در این میان روس‌ها که خود مورد تحریم آمریکا قرار گرفته‌اند، در برابر اقدام‌های آمریکا برای کاهش صادرات نفت ایران هنوز موضع شفافی اتخاذ نکرده‌اند. وزیر انرژی روسیه اعلام کرد: روسیه درخواست آمریکا از کشورهای دیگر برای خودداری از خرید نفت ایران را بررسی و ارزیابی می‌کند.
 به گزارش خبرگزاری ریانووستی، آلکساندر نواک که به آمریکا سفر کرده و مذاکراتی با وزرای انرژی و خزانه‌داری این کشور داشته، اعلام کرد: مسکو از دیدگاه حقوقی درخواست آمریکا برای نخریدن نفت از ایران را ارزیابی خواهد کرد. مسکو پیش از این هم در ماجرای فشار بر اعضای اوپک برای افزایش تولید و عرضه نفت در بازار جهانی با عربستان علیه مواضع ایران ‌هم‌پیمان شده بود.

واکنش ایران به موضع عربستان

حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در هیأت عامل اوپک در واکنش به این موضوع به رویترز گفت: برنامه عربستان برای افزایش تولید نفت برخلاف توافق ۱۴ عضو اوپک در نشست ۱۷۴ و به‌معنای تمسخر این سازمان است. حسین کاظم‌پور اردبیلی گفت: وزارت خارجه آمریکا می‌گوید تولید نفت اوپک کم است و عربستان سعودی می‌گوید در ‌ماه ژوئیه روزانه ۱۱میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، متأسفم که باید بگویم هر دو آنها سازمان ما را به تمسخر گرفته‌اند. کاظم‌پور در این‌باره گفت: بیانیه نشست ۱۷۴اوپک که به امضای ۱۴عضو این سازمان رسیده است، به هیچ عضوی اجازه نمی‌دهد که بیش از سهمیه خود نفت تولید کند، بلکه همه را به پایبندی ۱۰۰درصدی به توافق موظف می‌کند. او افزود: هیچ مجوز و حکمی وجود ندارد که توافق اعضای اوپک را نقض کند، اگر چنین اتفاقی رخ دهد به این معناست که وزارت خارجه آمریکا اوپک را اداره می‌کند.

 در قرارداد با توتال ضرر نکردیم

بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران با بیان اینکه برخی خیلی روی این موضوع حساسیت نشان می‌دهند که ایران در قرارداد با توتال ضرر کرده است، یادآور شد: در این قرارداد ضرر نکرده‌ایم، فرض می‌شود که ایران سرمایه داشته و پول‌هایش روی دستش مانده و می‌خواسته کار این پروژه را انجام دهد، پس اگر توتال و چینی‌ها از قرارداد خارج شدند، این سرمایه‌ها به شرکت پتروپارس داده شود تا این پروژه را به اتمام برساند. بیژن زنگنه در گفت‌وگو با خانه ملت با اشاره به اینکه شرکت توتال تاکنون 60 میلیون دلار در این پروژه خرج کرده است، افزود: مجلس و دولت قبول کرده‌اند که برای توسعه صنعت نفت به فرایند جذب سرمایه‌گذار و فناوری خارجی توجه شود که در این موضوع هیچ اختلافی بین مجلس و دولت نبود و هیأت نظارت بر منابع هیدروکربوری که مقامات عالی 3قوه در آن حضور دارند، انعقاد این قرارداد را به مصلحت کشور دانستند. او درباره تضامین اخذ شده در قرارداد ایران و توتال گفت: ساختار قراردادهای «آی‌پی‌سی» اینگونه بوده که اگر اجرای قرارداد برای شرکت طرف مقابل ایران غیرممکن شده و این موضوع را اعلام کند، می‌تواند از قرارداد خارج شود؛ اما پولی به آن پرداخت نمی‌شود تا زمانی که فعالیت پروژه تمام شود. وزیر نفت با بیان اینکه در قرارداد ایران و توتال پیش‌بینی شده است که شرکت دوم یعنی شرکت چینی جایگزین توتال شود، افزود: توتال هنوز از قرارداد خارج نشده و 25روز از مهلت 60روزه این شرکت برای مذاکره با آمریکا باقی مانده است. او تأکید کرد: بعید است که توتال بتواند برای حضور در ایران از آمریکا معافیت بگیرد، اما اگر شرکت چینی نیز تمایلی به ادامه فعالیت نداشته باشد، شرکت سوم کار را ادامه می‌دهد. او در عین حال تأکید کرد: اگر در کار وزارت نفت تأخیر نینداخته بودند و 5قرارداد دیگر همانند توتال منعقد شده بود و اگر صادرات نفت ایران 4میلیون بشکه در روز بود، دیگر آمریکا نمی‌توانست نفت ایران را تحریم کند.