آتش بس!

 سیدمهدی حسینی| اردبیل- خبرنگار:

عده‌ای از کشاورزان هر سال پس از برداشت محصولات خود به ویژه گندم و جو، کاه و کلش مزارع خود را آتش می‌زنند که این عمل خسارت‌های جبران ناپذیری به محیط زیست منطقه وارد می‌کند. کارشناسان محیط زیست هشدار می‌دهند بر اثر سوختن یک تن از ضایعات کشاورزی، به طور متوسط بین 12 تا 20 کیلوگرم ذرات معلق و 3 کیلوگرم اکسیدهای ازت و گوگرد وارد هوا می‌شود، اما باور اشتباه در بین کشاورزان استان برای آماده‌سازی کشت دوم زمین، سوزاندن بقایای گیاهان است. کشاورزان برای از بین بردن بذر علف‌های هرز باقیمانده در مزارع، از بین بردن آفات گیاهی و بیماری‌ها، جلوگیری از ایجاد محیطی مناسب برای تکثیر آفات و بیماری‌ها، ایجاد سهولت بیشتر در عملیات کاشت و داشت، جلوگیری از نشت آب باران به دلیل مانع شدن کاه و کلش از حرکت آب در مزرعه و جلوگیری از کمبود ازت و کلروز و زردی در برگ‌ها در کشت بعدی، از روش اشتباه سوزاندن کاه و کلش استفاده می‌کنند. 


ناآگاهی یا ادامه راه گذشتگان 

 «حسن ملکی» از کشاورزان اردبیلی به خبرنگار همشهری می‌گوید: از آنجایی که هزینه خرید ادوات کشاورزی حفاظتی از توان بسیاری از کشاورزان خرده‌پا خارج است، پس راهی جز آتش زدن بقایای گیاهی نمی‌بینند. همچنین اگر کاه و کلش را هم جمع کنیم، کسی نیست که آن را بخرد، به همین علت برای آماده کردن زمین‌هایمان برای سال بعد این کار را انجام می‌دهیم.

 «اسماعیل قهرمانزاده» از کشاورزان شهرستان گرمی با بیان اینکه آتش زدن مزارع بعد از برداشت خسارات زیادی را بر دوش کشاورز می‌گذارد، بیان می‌کند: متأسفانه عده‌ای در مغان و برخی دیگر از مناطق استان بعد از برداشت محصول اقدام به آتش‌زدن کاه و کلش و باقی‌مانده محصول می‌کنند که  موجب تخریب محیط ‌زیست و خسارت به زمین کشاورزی می‌شوند.   «یعقوب مدد خواه» یکی دیگر از کشاورزان درباره اینکه چرا زمین را آتش می‌زنند، می‌گوید: گاهی به دلیل سهل‌انگاری یا تعمد خود کشاورز زمین آتش زده می‌شود؛ گاه افراد متفرقه از روی عادت زمین‌ را بعد برداشت محصول آتش می‌زنند که گاه خسارت‌های جبران ناپذیری مانند آتش گرفتن دیگر زمین‌ها پیش می‌آید. 


مضرات آتش زدن بقایای گیاهی 

 معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه 70 درصد مواد آلی خاک از بقایای گیاهی تشکیل شده، ادامه می‌دهد: سوزاندن بقایای گیاهی موجب کاهش جذب عناصر غذایی توسط ریشه‌ها، کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک، کاهش بهره‌وری مصرف آب، کاهش نفوذ‌پذیری خاک و کاهش فعالیت میکروارگانیسم‌های خاک می شود. 
«سیدجمال‌الدین پورپیغمبر» خطاب به کشاورزان و مردم روستاها می‌گوید: کاه و باقی‌مانده محصول، سبب نگهداری آب در زمین می‌شود و قدرت تبخیر آب دذ زمین‌های کشاورزی کاهش می‌یابد. کاه موجود در زمین، تمام مواد آلی زمین را جذب خود کرده و به‌صورت گیاه درآمده و در درجه آخر به خود زمین برگشته و موجب تقویت خاک می‌شود. 

وی توصیه می‌کند: کشاورزان به جای سوزاندن می‌توانند بعد از برداشت محصول برای پاکسازی سریع زمین از کود اوره که به پوسیدن سریع‌تر بقایای گیاهان کمک می‌کند، استفاده کنند یا پس از برداشت محصول، کاه و کلش بریده شده را از مزرعه خارج و بقایای برجا مانده و بریده نشده را با استفاده از ساقه خرد کن خرد کرده و با شخم مناسب به زیر خاک برگردانند. 


شیوه‌هایی بهتر از آتش زدن   

مدیر زراعت جهاد کشاورزی استان   به همشهری می‌گوید: آتش‌زدن موجب فقیر ماندن زمین کشاورزی برای سالیان دراز می‌شود و برای غنی‌کردن زمین باید کشاورز متحمل هزینه‌های گزاف برای خرید انواع کود شود و این کار علاوه بر اینکه چهره بدی از طبیعت را نشان می‌دهد، سبب ایجاد مشکلات زیست محیطی زیادی برای مردم و اکوسیستم منطقه می‌شود. 
 «حسن روحی» ادامه می‌دهد: اکثر روستانشین‌های استان دامدار و گله‌دار هستند و بعد از برداشت محصول نوبت تغذیه دام‌هایشان در این زمین‌هاست، ولی با آتش زدن زمین‌ها، با نبود تغذیه برای دام خود مواجه می‌شوند. این‌گونه به روند طبیعت و اقتصاد مردم لطمه وارد می‌شود و لازم است از آتش زدن زمین‌ها خودداری شود. 

معاونت زراعت جهاد استان با انتقاد از نبود قوانین مدون برای ممنوعیت سوزاندن بقایای گیاهی زمین‌های کشاورزی اظهار می‌کند: برخی کشاورزان آگاهی کافی از مزایای بقایای گیاهی ندارند و به دلیل درآمد پایین به دنبال راهکارهای ساده و ارزان هستند و غیر از آتش زدن راهکار دیگری برای استفاده موثر از بقایای گیاهی ندارند.