گزارش
بازنشستگان تأمین اجتماعی چشم‌انتظار «همسان‌سازی» حقوق
همشهری در گفت‌وگو با کارشناسان، موانع موجود سر راه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی را بررسی کرد
صادق خسروی علیا|خبرنگار:
همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی موضوع پرچالشی است که با وجود تصویب قانون، تأکید و قول و وعده‌ها تاکنون اجرایی نشده است. اواخر سال گذشته یکی از نمایندگان مجلس با اشاره به لزوم اجرایی‌شدن این قانون گفت: هم‌اکنون حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی نسبت به دیگر بازنشستگان (کشوری و...) کمتر است؛ به همین دلیل مجلس در لایحه بودجه سال آینده اعتباری ویژه برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی درنظر گرفته است. رسول خضری به اعتبار ۲ هزار میلیاردی اشاره کرد و گفت: این اعتبار برای سال ۹۷ است و درصورت محقق‌شدن این بودجه برای سال ۹۸ نیز اعتباری درنظر خواهیم گرفت. همچنین علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم چندی پیش با اعلام اینکه ۶۷ درصد قدرت خرید بازنشستگان کاهش یافته، گفت: همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی و تلاش در جهت کاهش این شکاف را به‌طور جدی در دولت و مجلس پیگیری خواهم کرد. اما این وعده‌ها برای حل مشکل همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در شرایطی بیان می‌شود که تاکنون در این زمینه گام اجرایی برداشته نشده و این روزها بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی که بخش قابل توجهی از آنها حداقل‌بگیر هستند، با توجه به نوسانات اقتصادی اخیر نسبت به گذشته با مشکلات معیشتی و مالی بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند و در این بین همچنان امیدوارند که مسئولان به وعده‌های خود - در زمینه همسان‌سازی حقوق‌ها و افزایش حقوق حداقل‌بگیران- عمل کنند. نایب‌رئیس کانون بازنشستگان شهرستان تهران در گفت‌وگو با همشهری با تأکید بر لازم الاجرا بودن قانون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی گفت:«ما به همسان‌سازی اعتقاد و تأکید داریم. اما همین الان سازمان بیشتر از 35هزار میلیارد تومان با بهره 35درصد از بانک رفاه وام گرفته تا حقوق‌ها پرداخت شود. 160هزار میلیارد تومان از دولت طلب داریم اما انگار نه انگار. در این شرایط سازمان توان پرداخت حقوق‌های فعلی بازنشستگان را هم ندارد. با وجود این به سازمان تأمین اجتماعی فشار می‌آوریم تا به‌دنبال پیگیری حقوق قانونی این سازمان و همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی باشد.» علی دهقان کیا ادامه داد: «براساس قانون بودجه‌ای که در سال 96تصویب شد، سازمان تأمین اجتماعی به اجرای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان مکلف شد و هم‌اکنون یکی از مطالبات اصلی بازنشستگان تأمین اجتماعی است ولی در جهت اجرای آن اقدام اجرایی صورت نگرفته است.» دهقان کیا موانعی را که اکنون باعث شده همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی اجرایی نشود اینطور شناسایی کرده و می‌گوید: «انتقاد اصلی مربوط به سوء برداشت مسئولان سازمان تأمین اجتماعی از معنا و مفهوم «قانونی شدن و تعیین بودجه برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی» است. مسئولان سازمان تأمین اجتماعی منتظر هستند که شاید دولت به آنها بودجه بدهد تا قانون همسان‌سازی را اجرایی کنند. درحالی‌که باید مسئولان این سازمان پیگیر باشند و مصرانه برای دریافت بودجه از دولت کوشش کنند.» نایب‌رئیس کانون بازنشستگان با اشاره به تصویب بودجه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در مجلس گفت: «اواخر سال 96تصویب شد که دولت 5هزار میلیارد تومان بودجه به سازمان تأمین اجتماعی اختصاص دهد. الان 3ماه از سال 97 می‌گذرد و ریالی نصیب سازمان تأمین اجتماعی نشده است.
جالب است که مسئولان سازمان تأمین اجتماعی به جای اینکه به‌دنبال اعاده حق و حقوق قانونی خود از دولت باشند، مدام هر‌ماه برای پرداخت حقوق بازنشستگان به گرفتن وام از بانک اقدام می‌کنند و پرداخت حقوق بازنشستگان هم مرتب به تعویق می‌افتد!» دهقان کیا به چالش‌های ریشه‌ای و ساختاری سازمان تأمین اجتماعی اشاره کرده و می‌گوید: «از سال 1382ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی ایجاد شد. این ساختار جدید، مدیریت این سازمان را که یک نهاد عمومی غیردولتی است (بودجه این سازمان از پرداختی‌های بیمه‌شده‌ها تأمین می‌شود) در اختیار دولت قرار داد. از آن سال به بعد نصف+1اعضای هیأت امنای این سازمان را وزیر رفاه انتصاب کرد. از همان سال به بعد سازمان تأمین اجتماعی دچار بحران شد. مسئولان باید بدانند که اگر این صندوق ورشکسته شود، ما با فروش نفت هم نمی‌توانیم حقوق بازنشسته‌ها را پرداخت کنیم. دهقان کیا حقوق بازنسشتگان را با وضعیت هزینه‌های فعلی معیشت و درمان آنها مقایسه می‌کند و می‌گوید: «هزینه درمان تأمین اجتماعی در یک دوره چهارساله، سه برابر افزایش پیدا کرده است. اما حقوق‌ها چند برابر شده؟ حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در این دوره چهارساله نهایتا 50تا 60درصد افزایش داشته است. با وجود این اصلا توجهی به مشکلات سازمان تأمین اجتماعی نمی‌شود. الان حدود 3میلیون نفر بازنشسته تأمین اجتماعی داریم که بدون شک تا سال 1400این تعداد به 5میلیون نفر خواهد رسید. همچنین این را نیز باید درنظر داشت که شاخص امید به زندگی از 62سال به 74سال رسیده است. بدین معنا که سال‌های بیشتری باید به بازنشستگان حقوق پرداخت شود.» همسان‌سازی، وظیفه صندوق‌های بیمه‌ای است یا دولت ها!؟
دولت برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی کمک کند
محسن ایزدخواه
کارشناس تأمین اجتماعی
سطح انتظارات جامعه بازنشستگان تأمین اجتماعی با پاسخ به این پرسش که:«ارتقای حقوق حداقل‌بگیرها در قالب همسان‌سازی، وظیفه صندوق‌های بیمه‌ای است یا دولت‌ها!؟» مشخص می‌شود. همچنین با پاسخ به این سؤال برخی از وظایف و مسئولیت‌های دولت‌ها در حوزه رفاه و تأمین آشکار می‌شود. صندوق‌های بیمه‌ای مانند «میزان الحراره» هستند؛ یعنی آثار پیرامونی و آثار داخلی به راحتی روی منابع و مصارف آنها اثرگذار است. در حالتی که در کشور شاخص‌های اقتصادی به سمت نزول حرکت می‌کنند، تورم بالا وجود دارد، از رشد سرمایه‌گذاری برخوردار نیستیم و حدود 3.5میلیون نفر بیکار داریم، عملا می‌بینیم سازمان تأمین اجتماعی به لحاظ منابع درآمدی با کاستی‌هایی روبه‌رو می‌شود. از نظر قانونی وظیفه تأمین اجتماعی است که درصورت افزایش تورم به همان اندازه حقوق مستمری‌بگیران و بازنشستگان را ارتقا بخشد. بنابراین هم‌اکنون سازمان تأمین اجتماعی بنا به هر دلیلی که شامل مدیریتی، اقتصادی، کمبود منابع دولت، عدم‌پرداخت بدهی‌های دولت به این سازمان و...می‌شود مصارف و منابعش همخوانی ندارد و قادر نیست روی پای خود بایستد و استقلال داشته باشد. در طول 3، 4سال گذشته سازمان تأمین اجتماعی با عناوین مختلف هزاران میلیارد تومان از بانک‌ها استقراض کرده یا وام گرفته و یا اموال و دارایی‌های خود را به فروش رسانده است. به‌عبارتی می‌توان گفت ناکارآمدی‌های دولت سرریز و آثار مخربش روی صندوق‌های بیمه ازجمله تأمین اجتماعی آشکار می‌شود. بنابراین انتظاری که در رابطه با همسان‌سازی و افزایش حقوق حداقلی‌بگیرها مطرح است کمک‌های دولتی است زیرا به‌علت چنین بحرانی عملا این سازمان بدون کمک دولت و بدون اختصاص بودجه دولتی قادر به ادامه حیات و افزایش حقوق بازنشستگان نیست.
