نوسان اجاره بها در بازار ملتهب مسکن

پیش از عید نوروز تا پایان اردیبهشت امسال بازار خرید و فروش مسکن، ساخت‌وساز و به تبع آن بازار بسیاری از صنوف مرتبط با حوزه ساختمان همچنان در رکود است. 
در این میان بازار رهن و اجاره داغ‌تر شده است و این داغی برای اجاره‌نشینان مشکلات بسیاری را به وجود آورده است، زیرا این روزها طبقه متوسط و اقشار ضعیف‌تر ناچارند برای اجاره خانه به محله‌های پایین‌تر شهر نقل مکان کنند. در مشاور املاکی در مرکز شهر گرگان نشسته‌ام. 

زوج جوانی که به دنبال یک آپارتمان 70 متری در محله مرکزی بودند ناچار گرگان جدید را انتخاب می‌کنند، اما صاحب بنگاه می‌گوید که پول آنها برای اجاره خانه در محله گرگان جدید هم کافی نیست. 

خانم جوان می‌گوید: 3 سال است ازدواج کرده و هر سال مجبور شده است اسباب‌کشی کند، زیرا در پایان هر سال دیگر نمی‌توانستند با پولی که داشتند قرارداد سال گذشته را تمدید کنند. او می‌افزاید: در نخستین سال ازدواج ساکن خیابان 5 آذر بودیم و امسال احتمالا باید در یکی از محله‌های پایین شهر خانه‌ای تهیه کنیم. 
موضوعی که نه تنها در چند مشاور املاک دیگر با آن مواجه می‌شویم بلکه رئیس اتحادیه مشاوران املاک گلستان نیز بر آن صحه می‌گذارد. 


گران شدن اجاره‌ها

رئیس اتحادیه مشاوران املاک گرگان می‌گوید: متاسفانه این روزها صاحبخانه‎ها قیمت‎ها را تا حدود 20 درصد افزایش داده‌اند، البته این موضوع کاذب است. این موضوع در حالی است که مردم نه رمقی برای خرید دارند و نه توان پرداخت اجاره‌بهای بالا. 
«رضا گرجی» ادامه می‌دهد: مستاجران بیشتر تمایل دارند که خانه‌ها را رهن کنند، اما مالکان ترجیح می‌دهند اجاره‌ دریافت کنند. به این دلیل که فکر می‌کنند با پولی که از رهن به دست می‌آورند نمی‌توانند کار چندانی انجام دهند. بعد از کاهش سود بانکی، مبالغ رهن و اجاره بسیار بالا رفت و پس از آن پایین نیامد. 
متاسفانه مردم در پرداخت اجاره‌بها با مشکل مواجهند. مبالغی که از سوی موجر مطرح می‌شود بالاست و مردم به ویژه طبقه ضعیف و متوسط از پس آن برنمی‌آیند. گرجی می‌گوید: بیشتر افراد به دنبال اجاره‌نشینی‌اند و برای خرید هم به دنبال خانه‌هایی با متراژ 70 تا 80 متر هستند. رئیس اتحادیه مشاوران املاک گرگان توضیح می‌دهد: در مورد اجاره‌نشینی ما باید طبقه متوسط و به ویژه اقشار ضعیف را در نظر بگیریم. 

موضوع مهم این است که اگر فرد سال گذشته می‌توانست در یک منطقه خانه‌ای 100 متری اجاره کند امروز یا باید در همان منطقه خانه 70 متری اجاره کند یا منطقه را تغییر دهد و به محله‌های پایین‌تر برود. او می‌گوید: همچنان گران‌ترین خانه‌های استان متعلق به منطقه ناهارخوران است. به نظر گرجی اجاره‌بها در سایر محله‌ها به ویژه در شهر گرگان مبنا و معیار درستی ندارد. 
او اضافه می‌کند: شهرک‌های شمالی گرگان و محله‌هایی مانند گرگان جدید اجاره‌های نسبتا بالایی دارند که منطقی نیست. قیمت اجاره و رهن در منطقه‌ای مانند گرگان جدید با منطقه‌ای مانند کوی تختی برابری می‌کند در حالی که براساس ساختار محله و موقعیت جغرافیایی این برابری اجاره‌بها منطقی نیست. 
گرجی می‌گوید: پایین‌ترین نرخ اجاره‌بها به جز در چند محله مانند کوی محتشم و عرفان که حاشیه‌نشین به حساب می‌آیند، به شهرک‌های مسکن مهر تعلق دارد که به دلیل نبود امکانات 
در این شهرک‌ها، مردم تمایل ندارند در آن سکونت کنند مگر اقشار بسیار کم‌درآمد و آن هم از سر ناچاری. 


در سایر شهرها نوسان نداریم

رئیس اتحادیه مشاوران املاک معتقد است شهرهای مهم شرق و غرب استان مانند علی‌آباد کتول، گنبد کاووس و کردکوی از تحولات گرگان تبعیت نمی‌کنند. گرجی می‌گوید: در محله‌های مختلف این شهرها، میان نرخ رهن و اجاره و یا حتی خرید و فروش ملک و زمین اختلاف قیمت‌های گرگان را شاهد نیستیم. از سوی دیگر، نه با نرخ دلار و نه با وضعیت برجام هم این قیمت‌ها نوسان زیادی نداشته است. 

او در پایان بیان می‌کند: نرخ اجاره مانند هرچیز دیگری از بازار عرضه و تقاضا تبعیت می‌کند. تعداد زیاد اجاره‌نشین‌ها دست موجر‌ها را در گرگان برای بالا بردن قیمت‌ها باز گذاشته است در حالی که مردم از پس پرداخت این مبالغ برنمی‌آیند. بنابراین در ماه‌های اخیر، تمایل به سکونت در مناطق پایین شهر و خانه‌هایی با ابعاد کوچک‌تر بیشتر شده است. این موضوع حتی بر ابعاد خانه‌های در حال ساخت هم اثرگذار خواهد بود. اداره کل راه و شهرسازی گلستان پیش‌تر و در گزارشی که همشهری پیش از عید نوروز از بازار خرید و فروش و رهن و اجار تهیه کرده بود، گفته بود که این دستگاه هیچ‌گونه دخل و تصرفی بر نرخ اجاره‌، رهن و یا خرید و فروش ندارد و بازار این قیمت‌ها را کنترل می‌کند. 


نمی‌توان اجاره‌بها را ثابت نگه داشت

یک مسکن‌ساز می‌گوید: متاسفانه سازوکاری برای اینکه بتوان اجاره‌بها را در نرخ‌های منطقی به صورت ثابت نگه داشت وجود ندارد. تحول خاصی در بازار ساخت‌وساز مسکن و یا در بازار مصالح یا حتی وام‌ها و تسهیلات رخ نداده است که بخواهیم با چنین افزایشی روبه‌رو باشیم. به ویژه اینکه معمولا در فصل بهار و به واسطه خالی شدن خانه‌های دانشجویی ما با ثبات یا کاهش اندکی هم مواجه بودیم.  «مصطفی آشخانی» ادامه می‌دهد: موضوع اینجاست که بازار خرید و فروش رونق ندارد. ارزش پول هم کم شده است.

خانه‌ها خریدار ندارند و از سوی دیگر پول رهن هم دیگر ارزشی ندارد. اجاره‌بها معمولا صرف هزینه‌های جاری زندگی و پرداخت اقساط می‌شود. به همین دلیل خانه‌داران ترجیح می‌دهند که خانه‌هایشان را به جای رهن، اجاره بدهند.  وی می‌افزاید: معمولا گرانی باعث به وجود آمدن این مسأله می‌شود. نکته مهم این است که در این میان طبقه متوسط از سطح معمول زندگی خودش دور می‌شود و قشر ضعیف هم به ویژه در حوزه شهری از رشد جا می‌ماند.