موانعی بر سر راه توسعۀ خلخال

حسین محمودپور|   مدرس دانشگاه:

 شهرستان خلخال ویژگی‌ها و جاذبه‌های قابل توجهی دارد. اگر امتیازات این شهرستان را از لحاظ نیروی انسانی، جغرافیایی، ظرفیت ها و فرهنگی و اجتماعی کنار هم قرار دهیم، خروجی آن باید پیشرفت و توسعه باشد. توسعۀ شهرستان شامل جنبه های کلی و اساسی زندگی مردم یعنی زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و انسانی است. نقش نیروی انسانی در فرایند توسعۀ پایدار، مهم و غیر قابل انکار است. نخبگان خلخال، نقش اساسی در شکل‌گیری سرمایۀ اجتماعی دارند که می‌تواند از ستون های اساسی توسعۀ خلخال باشد.

از دیدگاه صاحب نظران،  توسعه وقتی شتاب می گیرد که اعتماد عمومی، انسجام و همبستگی ملی، وفاق و نظم پویا در آن جامعه برقرار شود. از دیگر مواردی که همگان در عمران و توسعه شهرستان خلخال اتفاق نظر دارند، حمایت از بخش خصوصی است، چون با اعتبارات دولتی نمی‌توان با سرعتی که مد نظر است به رشد و توسعه مناسب و افق تضمین شده در سند چشم‌انداز دست یافت. تکیه بر منابع محدود دولتی که اختیارات محدودی هم در به‌ کار گیری و سرمایه‌گذاری آن‌ها وجود دارد، نادرست و زمان بر است. در خلخال، بخش کشاورزی نقش اصلی را به ویژه در روستاها دارد. برای توسعه شهرستان، افزایش توان تولید و بازده این بخش همزمان با استفاده کمتر و بهتر از منابع کمیاب به ویژه آب ضروری است. در این خصوص، بهتر است از دیدگاه‌های کارشناسان و مهندسان کشاورزی برای افزایش تولید استفاده شود. این شهرستان جاذبه های اکوتوریسم و طبیعی فراوانی از قبیل جنگل، چشمه‌سار، کوه و رودخانه دارد و جاذبه های تاریخی و مذهبی فراوانی مانند آثار باستانی و امام زادگان و بقاع متبرک دارد که با اندکی تلاش برای معرفی بیشتر آن‌ها، می‌توان زمینه‌ای فراهم کرد تا گردشگران برای دیدن این جاذبه‌ها‌ به شهرستان سفر کنند.   جاذبه‌های تاریخی، نشانگر قدمت، فرهنگ و آیین منطقه است و باید برای معرفی و شناساندن آن تلاش بیشتری صورت گیرد.

با وجود ظرفیت‌ها و جاذبه‌های فراوان گردشگری در خلخال، رشد این صنعت سبب توسعه این شهرستان می‌شود. یکی از راهکارهای برون رفت از محرومیت و حرکت به سوی توسعۀ پایدار، ایجاد راه و جادۀ مناسب است. شهرستان خلخال نزدیک‌ترین معبر عبوری و اتصال دهنده استان به شمال کشور است. راه ها و شبکۀ حمل و نقل شاهرگ های اصلی اقتصاد یک جامعه را تشکیل می دهند. بدون وجود مسیرهای ارتباطی مطمئن و ایمن و در عین حال سریع و با کیفیت نمی‌توان اقتصاد پویا داشت و نقش مفید و کاربردی در عرصه فعالیت‌های اقتصادی ایفا کرد. با وضع فعلی جاده‌های شهرستان نمی‌توان انتظار شتاب در توسعه را داشت. با توجه به این شرایط و برآوردهای جمعیتی و حمل و نقلی و با عنایت به قدرت اقتصادی و تأثیر گذاری بالای این شهرستان، این منطقه، نیازمند بهسازی راه های موجود و ایجاد مسیرهای ارتباطی جدید است. در مجموع بن بست ارتباطی و کیفیت نامطلوب راه های شبکه ارتباطی و جاده های روستایی و مهاجرت بسیاری از فارغ التحصیلان و نخبگان شهرستان پس از فراعت از تحصیل و نبود نیروهای متخصص در دستگاه های اجرایی شهرستان باعث محرومیت هایی در خلخال شده است.  نبود نظام کارآفرینی، فرهنگ صنعتی و امکانات آموزشی کافی، احداث و تکمیل و تجهیز نشدن فضاهای زیست محیطی و اکوتوریسم، مهار نشدن آب های سطحی، بهره برداری نامطلوب از منابع آب سطحی و زیرزمینی، نبود امکانات زیرساختی لازم برای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی از مواردی است که باید در توسعۀ شهرستان خلخال مد نظر قرار گیرد.