حمله «ناخواسته» به« لونه زنبور»

مسعود میر/ خبر‌نگار
برای اثبات عجیب بودن اتفاقات در سینمای ایران 2موضوع مطروحه در جلسه روز گذشته شورای صنفی نمایش مصادیق جالب و درخور توجهی خواهند بود. دیروز شورای صنفی نمایش در جلسه هفتگی خود 2مصوبه داشته است: اولی انتخاب محسن امیریوسفی به‌عنوان رئیس شورای صنفی نمایش و دیگری ثبت قرارداد نمایش یک فیلم تازه از روز چهارشنبه.

اتفاق اول از آن جهت درخور توجه است که محسن امیریوسفی لااقل در چند سال گذشته به‌عنوان یکی از معترضان به برخی اکران فیلم‌ها در سینما و مشکلات ممیزی و عدم‌صدور پروانه نمایش در صدر اخبار رسانه‌ها بوده است. این سینماگر مستقل حالا در قامت رئیس شورای صنفی نمایش عهده‌دار رتق و فتق امور اکران شده است؛ موضوعی که خودش سال‌ها با مسائل پیرامونی آن دست و پنجه نرم کرده است.

اتفاق دوم البته عجیب‌تر و بانمک‌تر است. روز گذشته یک قرارداد نمایش در شورای صنفی نمایش بسته شده که براساس آن از روز چهارشنبه فیلم سینمایی «ناخواسته» در پردیس زندگی اکران خواهد شد. البته برای کشف عجیب بودن این قرارداد باید یکی، دو نکته را مدنظر داشته باشید: اول اینکه هفته گذشته شورای صنفی نمایش خبر از اکران فیلم سینمایی «دلم می‌خواد» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا به سرگروهی پردیس زندگی را منتشر کرد.قرار بود فیلم فرمان‌آرا بعد از پایان اکران «جشن‌دلتنگی» روی پرده برود اما روز گذشته خبر آمد که فیلم ناخواسته جای این فیلم را در گروه زندگی خواهد گرفت.

نکته دوم اینکه با این قرارداد یکی دیگر از اتفاق‌های عجیب سینمای ایران رقم می‌خورد که براساس آن به‌رغم انبوه فیلم‌های در نوبت اکران مانده یک کارگردان همزمان دو فیلم را در حال اکران دارد.

«ناخواسته» فیلمی ساخته سال92 به کارگردانی برزو نیک‌نژاد است که از نوروز فیلم «لونه زنبور» را به سرگروهی سینما ایران در حال اکران دارد. اکران همزمان 2فیلم از یک فیلمساز البته موضوع بدی نیست اما وقتی ده‌ها فیلم اسم و رسم‌دار که در همین یکی، دو سال گذشته ساخته شده‌اند هنوز امیدی به اکران ندارند، این اتفاق عجیب به‌نظر می‌رسد.

البته این موضوع از نظر سخنگوی شورای صنفی نمایش کاملا طبیعی است. غلامرضا فرجی به همشهری می‌گوید: «مالکان فیلم » دلم می‌خواهد» برای نهایی کردن امور قرارداد خود اقدام نکردند و به همین دلیل فیلم دیگری جایگزین این فیلم شده است.» او درباره چرایی اکران 2فیلم از یک کارگردان همچنین توضیح می‌دهد: «اصلا بحث این نیست که چه فیلمی اکران شده چون روزهای پیش‌رو با توجه به نزدیک شدن به ایام تعطیلی‌های خرداد‌ماه و همزمانی با شب‌های قدر و ایام شهادت حضرت علی(ع) عملا زمان مناسبی برای اکران فیلم به شمار نمی‌آید. در واقع هیچ تهیه‌کننده‌ای مایل نیست 2هفته از زمان 7هفته‌ای اکرانش در این روزها باشد که عملا سینما در حاشیه قرار خواهد گرفت و به همین دلیل درخواست برای ثبت قرارداد در این روزها بسیار نادر است.»

به‌گفته فرجی وقتی کسی حاضر نیست فیلمش را اکران کند، اکران فیلمی مثل «ناخواسته» چندان دور از ذهن نیست. او همچنین اظهار امیدواری می‌کند که قرارداد نمایش فیلم بهمن فرمان‌آرا برای اکران عید فطر منعقد شود.

با این‌همه اما احتمالا فیلمسازان بسیاری هستند که راضی بودند فیلم‌های در گنجه مانده‌شان از همین مدت زمان کوتاه و نامناسب بهره‌مند شوند؛ فیلمسازانی که شاید فیلم‌هایی بهتر از لونه زنبور ساخته‌اند.


مکث

امیریوسفی،  امید و حسرت



پسر آبادانی سینما حالا رئیس شورای صنفی نمایش است. فارغ‌التحصیل رشته ریاضی دانشگاه اصفهان نمایشنامه نوشته،  عکاسی کرده و چند فیلم کوتاه ساخته اما وقتی در سال 82 سراغ «خواب تلخ» رفت، مسیر زندگی‌اش عوض شد.

او با فیلم سینمایی «خواب تلخ» حضور موفقی در جشنواره‌های جهانی داشت. فیلم نخستین بار در سال ۲۰۰۴ در بخش دو هفته کارگردانان جشنواره کن به نمایش درآمد و علاوه بر دریافت جایزه نگاه جوان این بخش،  نامزد دریافت دوربین طلایی کن هم شد. «خواب تلخ» سپس در بیش از 40جشنواره بین‌المللی به نمایش درآمد و برنده جوایزی چون اسکندر طلایی جشنواره تسالونیکی و جایزه فیپرشی (فدراسیون بین‌المللی منتقدین) شد. با این حال،  به‌رغم موفقیت‌های جهانی‌اش،  سال‌ها نتوانست پروانه نمایش بگیرد تا بالاخره در آذرماه ۱۳۹۴ اکران شد. خواب تلخ،  از نظر ساختار روایی در سینمای ایران،  فیلمی متفاوت و پیشرو است و امیریوسفی در آن با رویکردی طنزآمیز به شکاف مدرنیته و سنت در جامعه ایران پرداخته است.
فیلم بعدی او «آتشکار» بودکه پس از مدتی بلاتکلیفی در جشنواره بین‌المللی فجر سال ۱۳۸۸ به نمایش در آمد و در سال ۱۳۸۹ با شرط سنی بالای ۱۶ سال اکران شد. آتشکار توانست در سال ۲۰۰۹ در جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال برنده جایزه «نوآوری در سینما» شود. سومین و البته پرحاشیه‌ترین فیلم سینمایی محسن امیر یوسفی «آشغال‌های دوست داشتنی» است؛ فیلمی پر ستاره که به‌خاطر پرداختن به حواشی مسائل مربوط به سال 88 همچنان مجوز نمایش ندارد و تلاش‌ها برای اکران آن هنوز بی‌نتیجه مانده است. کارنامه امیریوسفی برای کارگردانی که از دیروز رئیس شورای صنفی نمایش شده پر است از حسرت والبته امید. حسرت برای روزهایی که او برای اکران نشدن فیلم هایش در کشور حرص خورد و امید برای اینکه شاید حضور یک فیلمساز مستقل و با انگیزه در صدر شورای صنفی نمایش،  منشا اتفاقات خوب و تصمیم‌های مفید باشد.