شهر سبز بچه‌ها
گشت‌و‌گذاری نیمروزی در آموزشگاهی متفاوت
زهرا بلندی| خبرنگار:
منطقه22
ذهنیت‌مان از مدرسه محیطی بود با حیاطی مدور، راهرویی بلند، کلاس‌های درس پی در پی و میز و نیمکت‌های پشت سرهم چیده شده! محیطی که در آن معلم آموزش می‌دهد و بچه‌ها می‌آموزند، اما پا به مدرسه‌ای گذاشتیم که با تمام مدرسه‌هایی که تا به حال دیده بودیم فرق داشت. مدرسه‌ای در دل طبیعت که نه دیوار دارد، نه تخته، نه میز، نه نیمکت و نه دفتر و کتابی برای خواندن و نوشتن! اینجا اصل بر رهایی بچه‌هاست و بچه‌ها خودشان می‌بینند، تجربه می‌کنند و می‌آموزند، مستقیم و بدون هیچ واسطه‌ای.
مدرسه «طبیعت باغ»، به‌عنوان دومین مدرسه طبیعت ثابت پایتخت در بیست و دومین منطقه شهر، کمی بالاتر از طبیعت بکر پارک جنگلی چیتگر و در بخش انتهایی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران قرار گرفته است. بعد از ورود به باغ گیاه‌شناسی باید مسافت زیادی را تا جلو مدرسه طی کنیم، اما همراه با تاکسی سبزرنگی که برای رساندن بچه‌ها به مدرسه، مدام در رفت‌وآمد است، دقایقی نمی‌گذرد که به آنجا می‌رسیم. با توقف تاکسی، «ویانا» کودک 5 ساله، دست مادر را رها کرده و می‌گوید: «هاپو کوچولو!» و به سمتش می‌دود. مادرش می‌گوید: «بچه‌ها در این مدرسه با حیوانات، گیاهان و طبیعت رفیق می‌شوند و این دوستی نشانه خوبی برای آینده محیط‌زیست خواهد بود.»
وی ادامه می‌دهد: «از ابتدا خیلی دنبال یک فضای آموزشی مناسب برای فرزندم بودم و چند بار ویانا را به این نوع مدارس، البته به شعبه‌های دیگر برده بودم و از وقتی از راه‌اندازی این مدرسه در نزدیکی منزلمان باخبر شدم به جای مهدکودک حداقل هفته‌ای یک‌بار او را به اینجا می‌آورم.» صدای جیک‌جیک پرندگان در فضای بیرونی مدرسه پیچیده. سگی کوچک و گربه‌ای سفید رنگ که جلو در ایستاده‌اند، نزدیکمان می‌شوند. چند ثانیه نمی‌گذرد که «رؤیا‌تمدن» مؤسس مدرسه طبیعت باغ، «مژگان احمدیه» مدیر مدرسه و چند تسهیلگر به استقبال‌مان می‌آیند و ما را به داخل مدرسه دعوت می‌کنند.
جولانگاه بچه‌های 3 تا 12 ساله
ایده راه‌اندازی مدرسه طبیعت برای نخستین بار توسط «عبدالحسین وهاب‌زاده» از صاحبنظران محیط‌زیست کشور مطرح شد و شهریور سال 1393 با ابتکار او نخستین مدرسه طبیعت در مشهد شکل گرفت. بعد از آن تعداد این مدارس بیشتر شد تا حدی که در حال حاضر 63 مدرسه طبیعت در کشور وجود دارد. تمدن با اشاره به اینکه مدارس طبیعت پردیسان و باغ، جزء مدارس ثابت طبیعت هستند و مدارس دامون، ساوان، طهران و کوچار از مدارس سیار شهر تهران به شمار می‌روند، می‌گوید: «من و خانم احمدیه دوستان قدیمی هستیم و به خاطر علاقه به محیط‌زیست و تحقیقاتی که در این زمینه داشتیم، بعد از بازنشستگی تصمیم به راه‌اندازی چنین مدرسه‌ای گرفتیم.»
وی ادامه می‌دهد: «ابتدا 3 سال پیش این مدرسه را در گیلان راه‌اندازی کردیم و بعد از 2 سال با حمایت‌های مدیر باغ گیاه‌شناسی15اردیبهشت سال 96 این مدرسه را در این محدوده ایجاد کردیم.» «مژگان احمدیه» هم وارد بحث شده و در ادامه صحبت‌های همکارش می‌گوید: «مدرسه طبیعت باغ جایی است برای کودکان 3 تا 12 سال؛ فضایی که در آن امکان تعامل آزاد، کنجکاوانه و سرخوشانه با طبیعت برای کودکان فراهم است. تجربه‌های کودکانه در این فضا، تعامل آزادانه و ملموس با همه عناصر طبیعت از جمله آب، خاک، سنگ، چوب، گیاه و حیوان را در بر می‌گیرد و می‌تواند براساس علائق درونی کودک باز و آزاد، تک نفره یا جمعی باشد.»
خاک‌بازی آزادانه
در این مدرسه 5 هزار متری گونه‌های جانوری همچون پرنده، سنجاب و روباه، حیوانات دیگری مثل سگ، گربه، خرگوش و اردک، وسایل بازی، سازه‌های طنابی، تنور، باغچه کاشت گل و گیاه، برکه آب، خانه درختی و... وجود دارد. بچه‌ها در بستر جنگلی مدرسه، هر یک آزادانه به کاری مشغولند. خاک‌بازی، دویدن، بالا رفتن از درخت، گریه کردن و فریاد زدن در این مدرسه آزاد است. بچه‌ها روی سرسره سر می‌خورند، با سازه‌های طنابی بازی و نجاری می‌کنند، به گل و گیاهان آب می‌دهند و بدون امر و نهی بزرگ‌ترها به کارشان ادامه می‌دهند. غرق در دنیای کودکانه بچه‌ها شده‌ایم که بانویی جوان با همراهی تعدادی از بچه‌ها به سمت ما می‌آید و املت و نان تازه را که با هم درست کرده‌اند به ما تعارف می‌کند.
«سعیده ابیانه» نام دارد؛ یکی از تسهیلگرانی که تمام مدت در کنار بچه‌ها حضور دارد و علاوه بر نظارت آگاهانه و دورادور به بازی کودکان، در تأمین امنیت آنها نیز نقش دارد. خاله سعیده می‌گوید: «به ازای هر 5 کودک یک تسهیلگر در اینجا فعالیت می‌کند.» او با بیان اینکه رشته‌اش جامعه‌شناسی و پژوهشگری است و مشتاقانه بعد از اخذ مدرک، فعالیتش را از 2 سال پیش ابتدا در یک مدرسه طبیعت سیار آغاز کرده، می‌گوید: «تسهیلگران معمولاً کارشناسان رشته‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، محیط‌زیست و رشته‌های هنری هستند و با بچه‌ها ارتباط خوبی برقرار می‌کنند.»
او درباره شرایط این مدرسه می‌گوید: «بازی در طبیعت باعث می‌شود انرژی بچه‌ها تخلیه شود و در کنارش نکاتی مثل احترام به طبیعت، ایده‌پردازی و مهارت‌های فردی و اجتماعی و خودکفایی را یاد بگیرند. این بچه‌ها با دیدن و کسب تجربه با درک و آمادگی بیشتری وارد جامعه خواهند شد و قطعاً پذیرش آنها برای آموزش چندبرابر می‌شود.»
نیاز کودکان به مدارس طبیعت
«مانی وارسته» پسر 7 ساله‌ای است که امسال باید روی نیمکت‌های کلاس اول ابتدایی بنشیند. در وقت فراغت به اینجا می‌آید و ترجیح خود و خانواده‌اش این است که از طبیعت بیاموزد. او با لبخندی که بر لب دارد و صدایی که پر از سرزندگی است، می‌گوید: «این مدرسه را به تمام مراکز تفریحی و شهربازی‌های شهر ترجیح می‌دهم، در اینجا با بچه‌ها رودخانه درست می‌کنیم، خانه درست می‌کنیم و یک عالمه کارهای قشنگ و دوستداشتنی انجام می‌دهیم.»
در حال حاضر 100 کودک 3 تا 12 ساله در لیست ثبت‌نامی این مدرسه وجود دارند که از یک تا 6 روز در هفته به اینجا می‌آیند. مسافت زیاد و طولانی برای رسیدن به این مدرسه را بهانه می‌کنیم تا از نیازهای کودکان دیگر از ساکنان محله‌های مرکزی و جنوبی شهر برای شرکت در چنین مدارسی بگوییم. احمدیه با اشاره به اینکه متأسفانه این امکانات در تمام مناطق شهر وجود ندارد، می‌گوید: «بیشتر بچه‌های این مدرسه از مناطق 2، 5، 21 و22 به اینجا می‌آیند و دسترسی به چنین مراکزی برای همه افراد امکان‌پذیر نیست.» وی ادامه می‌دهد: «کاش حمایت از این قبیل مدارس بیشتر شود و با افزایش تعداد آنها، بچه‌های بیشتری از نقاط مختلف شهر بتوانند از این امکانات استفاده کنند.»
برای حضور کودکان 3تا 12 ساله خود در این مدرسه می‌توانید به باغ گیاه‌شناسی، مدرسه طبیعت باغ مراجعه کنید.
