آیا روح تازه‌ای در تلویزیون دمیده می‌شود؟

الهام نداف/ خبر‌نگار
از نخستین باری که تلویزیون ساخت سریال‌های مناسبتی را در دستور کار خود قرار داده است، 27سال می‌گذرد. سال 70، این رسانه به بهانه تقارن روزهای نوروز و ‌ماه رمضان، «مهمان» به کارگردانی خسرو ملکان را روی آنتن برد. این تجربه اما سبب شد تلویزیون در ادامه، پخش سریال‌های مناسبتی را به برنامه ثابت خود تبدیل کند و در نتیجه طی این سال‌ها، 70 سریال مناسبتی ماه‌های رمضان روی آنتن رفته‌اند. امسال نیز به سبک و سیاق سال‌های گذشته همزمان با آغاز‌ ماه رمضان پخش 3 مجموعه تلویزیونی متناسب با حال و هوای این روزها از سرگرفته می‌شود و این بار محمدمهدی عسگرپور با «رهایم نکن» و محمدحسین لطیفی با «سر دلبران» برای جذب مخاطب، به مصاف هم می‌روند.



رهایم نکن و تجربه رویارویی با واقعیت‌های زندگی

«یکی از علاقه‌مندی‌هایم این است که نشان بدهم چطور یک موضوع ساده می‌تواند کارها را پیچیده کند. شاید یک مسئله در ظاهر ساده باشد، اما ناگهان درگیر یک پیچیدگی می‌شود و این اتفاق در فیلمنامه رهایم نکن، لحاظ شده است؛ حتی گاهی پیچیدگی به‌حدی زیاد بود که وقتی فیلمنامه را می‌نوشتم، پاسخ برخی از آنها را نمی‌دانستم.»؛ این بخشی از توضیحات عسگرپور دربار تازه‌ترین اثرش است؛ کارگردانی که کارنامه قابل‌قبولی در تلویزیون دارد و در سال‌های اخیر از معدود سریال‌سازانی بوده که سطح سلیقه مخاطب را ارتقا داده است. او طراح اولیه رهایم نکن است و در ادامه با همراهی جمیله دارالشفایی فیلمنامه این مجموعه 37 قسمتی را به سرانجام رسانده؛ در نهایت نیز بازنویسی فیلمنامه برعهده عسگرپور بوده تا همه‌‌چیز باب‌میلش باشد.

نکته قابل‌توجه اما در این سریال انتخاب امین تارخ به‌عنوان بازیگر نقش اصلی، آن هم درست از زمان نوشتن طرح اولیه است؛ «زمانی که طرح مجموعه را می‌نوشتم، به امین تارخ فکر می‌کردم، حتی وقتی طرح در حد 3 تا 4 صفحه بود، تصورم این بود که نقش اصلی را باید او ایفا کند.»



تارخ که در رهایم نکن نقش مردی

جا افتاده به نام حاج رسول را بازی می‌کند، صاحب یک گاراژ قدیمی است که از پدرش خریده. خواهرها و برادرهای او برای برادر بزرگ‌ترشان احترام قائلند اما در اثر اتفاقاتی بخشی از گذشته باز می‌شود که این روابط شیرین خانوادگی را تلخ می‌کند. عسگرپور پیش از این با ساخت سریال‌هایی چون «جراحت»، «گل‌های گرمسیری»، «نفس گرم» و «شیدایی» نشان داده که به خوبی از عهده به تصویرکشیدن روابط خانوادگی و گره‌افکنی و گره‌گشایی برمی‌آید و سلیقه مخاطب تلویزیون را می‌داند؛ «تلاش می‌کنم مخاطب در همه کارهایم خودش را پیدا کند؛ یعنی وقتی درباره دروغگویی حرف می‌زنیم، جنس‌اش طوری باشد که با این پدیده روبه‌رو شده باشد. دلم می‌خواهد مخاطب را در معرض واقعیت‌های زندگی بگذارم. این اتفاق در سریال رهایم نکن هم می‌افتد.»

در کنار تارخ، فریبا متخصص، محمدرضا هدایتی، مریم بوبانی، مارال فرجاد، نیما شعبان‌نژاد، دنیا مدنی و... در این مجموعه به ایفای نقش می‌پردازند. رهایم نکن بعد از ساخت 5سریال تلویزیونی، نخستین تجربه عسگرپور در حوزه سریال‌های مناسبتی است. این مجموعه به‌دلیل مطرح کردن مسائل انسانی و اخلاقی برای پخش در این ایام انتخاب شده است و به گفته کارگردان، در راستای مجموعه‌های قبلی اوست. عسگرپور که روند فیلمسازی را در سینما و تلویزیون آهسته و پیوسته طی می‌کند، به‌دلیل نداشتن سمت اجرایی در این دو حوزه، در سال‌های اخیر روزهای آرام‌تری را سپری می‌کند.



لطیفی: دینداری کار سختی نیست

اما رهایم نکن می‌تواند بزرگ‌ترین چالش حرفه‌ای عسگرپور در سال 97 باشد. تجربه نشان داده سریال‌های مناسبتی‌ماه رمضان بیش از دیگر روزهای سال دیده می‌شوند و از طرفی امسال لطیفی با سر دلبران به شبکه اول سیما، آمده است؛ فیلمنامه‌ای که قرار بود در تهران جلوی دوربین برود اما در ادامه، شهر بادگیرها میزبان گروه و عوامل این سریال شد؛ «احساس کردم در تهران نمی‌توانم این قصه را ضبط کنم، زیرا تهران کاملاً تغییر کرده و بی‌هویت شده است. ضمن اینکه مساجد و بافت شهر در لا به لای ساختمان‌های بلند گم شده است. قصه و حال و هوای سریال سر دلبران هم به‌گونه‌ای بود که من را به 40 سال پیش می‌برد و اجازه نمی‌داد داستان را در تهران روایت کنم. به همین‌خاطر برخی دوستان شهرهایی چون کاشان، اصفهان و قزوین را پیشنهاد دادند اما هیچ کدام من را اغنا نکرد تا اینکه بالاخره یزد را انتخاب کردم.»

لطیفی علاوه بر توضیح درباره چرایی انتخاب یزد به‌عنوان لوکیشن فیلم، به موضوع این مجموعه تلویزیونی هم اشاره کرد: «وقتی طرح را نویسنده سریال قبل از نگارش به من توضیح داد، ابراز رضایت کردم. از سوی دیگر احساس می‌کنم این سریال یک فرصت برای من بود که کاری کنم و بگویم دینداری کار سختی نیست. همه ما مومن هستیم و اینکه فکر نکنیم که خودی و غیرخودی داریم. به همین دلیل تفاوتی با روحانی قصه و آدم‌ها ندیدم و مخاطب می‌بیند که روحانی قصه برای امرار معاش کاری جدا از وظایف روحانیتش هم انجام می‌دهد و پول منبر هم ندارد.»

سر دلبران با بازی برزو ارجمند، محمد کاسبی، فرهاد قائمیان، اسماعیل محرابی، فرخ نعمتی، جهانبخش سلطانی، رابعه مدنی، متین ستوده، شهین تسلیمی، نگار عابدی و... با محوریت قراردادن شخصیت یک روحانی که از یک روستا از اطراف شهر یزد به شهر نقل مکان کرده و شیوه‌ای از زندگی ساده و سالم او را روایت می‌کند. لطیفی تأکید دارد این مجموعه تلویزیونی واگویی‌ای است که از سال‌ها پیش در فکر او بوده و حالا به بار نشسته است. این کارگردان در ساخت سریال‌های مناسبتی ید طولایی دارد. «صاحبدلان» با بازی باران کوثری، حسین محجوب و محمد کاسبی نخستین تجربه سریال‌سازی‌ لطیفی برای‌ماه رمضان بود که در نیمه‌دهه 80 فصل تازه‌ای از شکل و شمایل سریال‌سازی‌ را رقم زد. لطیفی بعد از آن «دودکش» و «پادری» را به‌ترتیب در روزهای رمضان سال‌های 92 و 95 کارگردانی کرد؛ سریال‌هایی که برخلاف صاحبدلان و تازه‌ترین اثر لطیفی، جزو مجموعه‌های طنز تلویزیون قرار می‌گرفتند.
این بار اما لطیفی برای طرح دغدغه‌های خود، شیوه متفاوت و البته مستقیم را مطرح کرده است. روحانی فیلم با بازی برزو ارجمند قرار است بیش از هر چیز شبیه مردم عادی باشد. ارجمند پیش از این نقش روحانی را در فیلم «معراجی‌ها»ی مسعود ده‌نمکی بازی کرده بود اما معتقد است این دو شخصیت تفاوت چشمگیری با هم دارند؛ «روحانی فیلم سریال معراجی‌ها را بیشتر به‌خاطر فیلم سینمایی بازی کردم. ضمن اینکه روحانی معراجی‌ها، فرمانده گردان بود و همه حواسش به جنگ بود. او باید به نیروها دستور جنگی می‌داد، اما روحانی سر دلبران با کاراکتر معراجی‌ها فرق دارد. تنها شباهت‌هایشان فقط یکی بودن لباس‌هایشان است.»

ارجمند همچنین برای ایفای این نقش، مابه‌ازای بیرونی نیز داشته است، او کودکی خود را در مشهد گذرانده و در حرم امام‌رضا(ع) با طیف عظیمی از روحانیون برخورد داشته است؛ «زمانی که در مشهد درس می‌خواندم، گاهی شیطنت کرده و همراه دوستانم از مدرسه فرار می‌کردم و از آنجا که هوای مشهد سوز وحشتناکی دارد، همیشه به حرم پناه می‌بردیم و همراه دوستانم کتاب می‌خواندیم. همان جا بود که با تعدادی روحانی جوان آشنا شدم که نظرات من را نسبت به روحانیون تغییر دادند. آنها تأثیر زیادی در زندگی، شخصیت، رفتارم و... گذاشتند و حتی آنها را اساتید خودم می‌دانم. روحانی سر دلبران شبیه همان روحانیونی است که در مشهد با آنها آشنا شدم. همیشه علاقه‌مند بودم نقش روحانی‌ای را بازی کنم که از جنس مردم باشد و روحانی سر دلبران یک روحانی مردمی است.»

علاوه بر این  دو سریال، شبکه‌دو سیما هم شب‌های ‌ماه رمضان با مجموعه «بچه مهندس» به کارگردانی علی غفاری پذیرای مخاطبان است. تصویربرداری این مجموعه تلویزیونی از اوایل آبان‌ماه سال 1396 در بوستان ولایت آغاز شد و هم‌اکنون مراحل پایانی فیلمبرداری فاز اول را می‌گذراند. فیلمنامه این سریال قرار است در 3فاز 60 قسمتی جلوی دوربین برود و سجاد ابوالحسنی همزمان با فیلمبرداری فاز اول و اصلاحیه‌های فاز دوم، در حال نگارش فاز سوم این سریال است.

بچه مهندس با بازی بهناز جعفری، ساناز سعیدی، بهاره رهنما، برزو ارجمند، اندیشه فولادوند و... زندگی پسری را تصویر می‌کند که در کودکی رها شده و در پرورشگاه بزرگ می‌شود.