توسعۀ شهرداری الکترونیک در تبریز

سید مرتضی احمدپور| روزنامه‌نگار :

در سال‌های گذشته شهرداری تبریز برای اجرای طرح برون‌سپاری، خدمات شهرسازی را از شهرداری خارج کرد و با هدف تکریم ارباب رجوع و تسریع و تسهیل در پاسخ‌گویی به مراجعان، مقرر شد امور به دفاتر پیشخوان تغییر مسیر دهد. با این اقدام شهروندان برای انجام امور استعلامی و برخی امور اداری مربوط به شهرداری به دفاتر پیشخوان هدایت شدند. چند ماه قبل قرار شد واحد پاسخگویی استعلامات شهرسازی به صورت اینترنتی در مناطق شهری تبریز راه اندازی شود. این طرح با استقبال شهروندان رو به رو شد، اما به نظر می‌رسد این روش‌ها چندان کارآمد نباشد و روندی که در سال‌های گذشته در زمینه استعلامات طی شده است، هر روز پیچیده‌تر می‌شود و ابعاد جدیدی پیدا می‌کند. اگر در گذشته استعلامات محدود به چند مورد ضروری بود‌، در حال حاضر استعلامات چند‌وجهی علاوه بر استعلامات رایانه‌ای و حضوری صورت می‌گیرد که به نظر می‌رسد برخی از این استعلامات غیر‌ضروری است و گاهی دوباره‌کاری است.

گاهی نیز سامانه‌های مربوطه قطع است و شهروندان با وجود مراجعۀ مکرر با پاسخ «سامانه قطع است»، مواجه می‌شوند و زمان آنان تلف می‌شود. به این سبب بهتر است سیستم‌ها به روز‌تر شود تا اختلالی در سیستم پدید نیاید. نکته دیگر این‌که در برخی مناطق شهری تبریز امور رایانه‌ای صدور مجوز‌ها بهتر از مناطق دیگر انجام می‌شود. در حالی که اگر سامانه یکپارچه‌ای وجود دارد، باید سطح خدمات در همه مناطق شهری یکسان باشد. با این‌که رسیدگی سریع به پرونده‌های شهروندان در زمینه صدور پروانه ساختمانی، گواهی معامله، مجوز حفاری، استعلام بانکی و پرونده‌های دیگر در این روش رخ می‌دهد، باید تلاش شود تا ارائه خدمات در کمترین زمان ممکن و شفاف و سریع صورت گیرد و فرآیند بازدیدهای مستمر ماموران فنی و چرخه طولانی فرآیند اداری حوزه شهرسازی حذف شود. البته بروز برخی مشکلات فنی و رایانه‌ای دور از تصور نیست.

از طرف دیگر برخی امور از جمله پرونده‌های مربوط به نوسازی، درآمد، طرح و گذربندی و املاک نیز می‌‌تواند به صورت رایانه‌ای اجرا شود. برخی امور اما قابلیت اجرای رایانه‌ای ندارند. اگر برای صدور پروانه و پایان‌ کار نیاز به مراجعات بیشتر و بررسی وضعیت از نزدیک وجود دارد، نتیجۀ مهمی که می‌تواند پس از کاهش زمان مراجعه حضوری شهروندان به شهرداری‌ها در این فرایند رخ دهد، کاهش ارتباط مستقیم و فیزیکی کارکنان و کارشناسان شهرداری‌ها با شهروندان است که احتمال بروز فساد را هم کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، در این فرایند ارباب رجوع با سامانه رایانه‌ای در ارتباط است که عنصر انسانی و انعطاف در آن جایی ندارد و امکان چشم‌پوشی از تخلفات وجود نخواهد داشت یا به حداقل می‌رسد.
بنا بر بررسی‌های صورت گرفته از سوی مسئولان شهری تبریز، از زمان اجرای این طرح میزان فساد اقتصادی در میان کارکنان تا حد زیادی کاهش پیدا کرده و شهروندان هم پایبندی بیشتری به قوانین پیدا کرده‌اند.