به دنبال فلز زرد در راسته کریم‌خان
گزارش میدانی همشهری از بورس طلافروشان در قلب تهران
مهیار زاهد/ خبرنگار
کریم‌خان خیابان عجیبی است. از ابتدای آن که قدم می‌زنید راسته کتابفروشیها و نشرهای مختلف است و مردمی که با لذت در این کتابفروشیها کتاب‌ها را تورق می‌کنند و برخی نیز در مقابل ویترین آنها غرق فکر و رؤیا هستند. اما کمی جلوتر وقتی که نشرها و کتابفروشیها به پایان می‌رسند راسته فروشندگان دیگری آغاز می‌شود که با کتاب و نشر تفاوت‌های بسیاری دارند. راسته طلافروشی‌های خیابان کریم‌خان یکی از بورس‌های اصلی تک‌فروشی طلا در قلب کلانشهر تهران است.
زوج خسته
در میان مشتری‌های این خیابان از متفاوت‌ترین مشتریان، زوج‌های جوانی هستند که برای خرید حلقه و احیانا سرویس طلا راهی کریم‌خان می‌شوند تا یکی از ماندگار‌ترین خرید‌های خاطره‌انگیز خود را انجام دهند. ملیحه و رضا یکی از این زوج‌ها هستند که تقریبا تمامی مغازه‌های این راسته را از ظهر تا عصر گشته‌اند. ملیحه 29ساله می‌گوید:«چند وقت پیش هم برای اینکه حدود قیمت‌ها و تنوع مدل‌های موجود در طلافروشی‌ها را ببینیم به اینجا آمدیم اما فقط گشتی گذرا زدیم و چندان جدی پیگیر نشدیم اما امروز از ظهر تا حالا چند ساعت است که داریم می‌گردیم و تک‌تک مغازه‌ها را دیده‌ایم.» با وجود وقت زیادی که صرف کرده‌اند اما همچنان با انرژی و سرحال به‌نظر می‌رسند؛ هرچند کمی مایوس هستند. رضا می‌گوید:«اشتباه کردیم که همان روز خرید نکردیم. باید همان موقع خرید می‌کردیم. آن موقع که اینجا را گشتیم قیمت‌ها خیلی بهتر بود اما الان جدا حیرت کرده‌ام از قیمت‌هایی که می‌بینیم.» ملیحه حرف همسرش را قطع کرده و می‌گوید:«چیز عجیبی که امروز دیدیم این است که تنوع مدل‌های مختلف حلقه خیلی کم شده است. ما می‌خواهیم حلقه یک شکل و زوج بگیریم اما معمولا حلقه‌های همه مغازه‌ها مثل هم است و کلا چندان تنوعی ندارد.» رضا حرف همسرش را تأیید می‌کند و در پاسخ به اینکه حالا چه تصمیمی گرفته‌اند و در نهایت چقدر خرید کردند می‌گوید:«امروز که منصرف شدیم.» بعد می‌خندد و اضافه می‌کند:«اصلا با این وضع ارز و طلا و قیمت‌های امسال شاید کلا قید ازدواج و زندگی را بزنیم.»
به دور از هیاهو
در این میان خانم مسنی هست که خوشحال و سرحال به‌نظر می‌رسد. از پاساژی که چند پله به پایین می‌خورد بیرون آمده و معلوم است که دیگر کارش با این راسته تمام‌شده است. وقتی از او جویای شرایط می‌شویم می‌گوید:«خواهر‌زاده‌ام به تازگی بچه‌دار شده است و آمده بودم تا برایشان یک هدیه خوب بگیرم.» سپس گردنبند« وان یکاد»ی را که برای نوزاد خریده نشان داده و می‌افزاید:«من همیشه برای بچه‌هایی که به دنیا می‌آیند همین را می‌خرم چون هم قیمتش مناسب است و هم ارزش معنوی دارد. این را حدود 500هزار تومان خریده‌ام چون کاری که رویش انجام شده خیلی ظریف و زیباست.» در مجموع از وضعیت بازار راضی است و گویا چندان از قیمت‌ها تعجب نکرده است.
گرانی، به زیان طلا فروش
وحید اسلامی یکی از طلا‌فروشانی است که از اوضاع و احوال چندان راضی نیست. می‌گوید:« مردم فکر می‌کنند وقتی طلا گران می‌شود ما طلافروشها حتما خیلی ثروتمند می‌شویم و به نفعمان هست و خوشحالیم. درحالی‌که نه تنها اینطور نیست که دقیقا برعکس هم هست. مگر می‌شود طلافروش از کسادی بازارش خوشحال بشود؟» این طلافروش می‌افزاید: «طلا برای ما مثل ابزار کار است نه سود کار. این خیلی تفاوت مهمی است. من از صبح تا شب می‌آیم در مغازه و روز تعطیل و غیرتعطیل هم کار می‌کنم. باید هزینه‌های آب، برق، شاگرد مغازه، مالیات و... را بدهم که جمع کلش در سال خودش به اندازه چند‌ماه درآمد مغازه است. از طرفی این روزها کلا 2 یا 3 تا فروش اگر داشته باشم خیلی موفق بوده‌ام که این اصلا خوب نیست. با 2 تا فروش در طول روز که نمی‌شود کاسبی کرد. برای من تعداد فروش است که باعث سود و درآمد می‌شود نه اینکه مثلا یک انگشتر را 10هزار تومان گران‌تر بفروشم. برای همین وقتی که قیمت طلا بالا می‌رود طبیعتا تعداد مشتری‌ها و خریدارها کم می‌شود و این به ضرر ماست. برای من طلافروش بهترین حالت این است که طلا در حد قدرت خرید مردم ارزان باشد و در عوض تعداد فروش روزانه‌ام خیلی بیشتر از این باشد. برای همین هم می‌گویم برخلاف تصور همه، ما طلافروشها از ارزان شدن طلا خوشحال می‌شویم.» او درباره وضعیت بازار طی چند روز گذشته می‌گوید:«این چند روز مدام بازار در نوسان بود و با افزایش قیمت طلا رسما کار تعطیل می‌شود.کسی طلا نمی‌خرد مگر اینکه خیلی شرایط فوری و خاص باشد و خیلی‌ها هم می‌خواهند بفروشند که باز خریدنش در این وضعیت عاقلانه نیست.»
بدلیجات به جای طلا
محمد کشتی‌آرا، رئیس اتحادیه فروشندگان طلا در گفت‌وگو با همشهری درباره شرایط این روزهای بازار طلا می‌گوید:«وضعیت بازار طلا به‌طور کلی با رکودی چند ساله همراه است.
رکودی که طی 2-3 سال گذشته ادامه یافته و حالا در اوج خودش قرار دارد.اولین دلیل این رکود شدید کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده و کاهش سطح درآمدهای عمومی مردم است. دلیل دیگر نیز افزایش قیمت تمام‌شده طلا در کشور است. افزایش قیمت تمام‌شده نیز به‌خاطر عواملی چون مالیات بر ارزش افزوده و دیگر هزینه‌های عمومی تولید‌کننده و فروشنده است که باید در قیمت کل لحاظ شود.» وی می‌افزاید:«با این شرایط باید گفت که امروز دیگر در بازار طلا بدلیجات جای طلا را پر کرده است.» کشتی‌آرا در پاسخ به‌دلیل کم شدن تنوع در بازار طلا نیز می‌گوید:«این که تنوع در بازار طلا کم شده درست است چراکه وقتی کاری از رونق می‌افتد انگیزه پیشرفت و رقابت کم می‌شود. در طلا هم متأسفانه امروز سرمایه‌گذاری در بخش طراحی و تولید کاهش یافته است چرا که به صرفه نیست. مثل هر کالای دیگری باید آنقدر حجم تولید و فروش آن بالا باشد که طراحی و تولید یک مدل به صرفه و منطقی باشد. وقتی که چنین شرایطی نیست طبیعتا کمتر کسی در این زمینه هزینه می‌کند.»
رئیس اتحادیه فروشندگان طلا درباره نوسانات چند روز اخیر طلا نیز تأکید می‌کند:«قبل از عید به‌دلیل مسائل عمومی و سیاسی، سکه به‌طور موقت به بالای 2میلیون تومان رسید اما بعد از عید کاهش پیدا کرد با این همه طی چند روز گذشته ناگهان شاهد افزایش قیمت دوباره و نوسان در بازار بودیم که با مدیریت بانک مرکزی و عرضه سکه به‌طور گسترده و حل مشکل کمبود عرضه، امروز(دیروز) شاهد کاهش 300هزارتومانی قیمت سکه بودیم.» وی می‌افزاید:«این افزایش قیمت‌ها حقیقتا روانی و کاذب بوده و ریشه در بازار ندارد. برای همین هم پیش‌بینی من این است که مسائل مربوط به برجام هم حتی درصورت خروج آمریکا از برجام نباید تأثیری بر بازار طلا بگذارد مگر اینکه دوباره تأثیر روانی چند روزهای را شاهد باشیم مثل همین 2-3 روز گذشته که به‌نظر من، بیشتر به‌خاطر اخبار سیاسی و سیاست خارجی و نوعی هیجان کاذب شکل گرفت. اما فکر می‌کنم که بعد از این، روزبه‌روز بازار به سمت ثبات و آرامش بیشتری برود و قیمت‌ها به تعادل برسند.»
