زیر آسمان شهر| سلبریتی‌ها و سیاهی لشکر لایک و فحاشی

دکتر اسماعیل امینی/ شاعر و طنزپرداز:

فرقی نمی‌کند که فیس‌بوک است، یا اینستاگرام، یا تلگرام، یا توییتر، وقتی در فضای مجازی هستی باید غمگین باشی، باید ناراضی باشی، ناامید باشی، باید مخالف و معترض باشی، باید ستمدیده و رنج کشیده باشی تا لایک بگیری و فالوورهایت زیاد بشود. نه یکی و دوتا و ده‌تا، فالوورهایت کیلو کیلو، زیاد می‌شود. حالا اگر چهره مطرح (یعنی سلبریتی) هستی و خودبه‌خود فالوور کیلویی داری، باید مطابق میل آنها رفتار کنی.

باید جالب و جنجالی حرف بزنی تا مشتریانت را حفظ کنی. اگر کمترین نشانه‌ای از خرد و منطق و واقع بینی در نوشته‌هایت باشد، باید منتظر حمله سیاهی لشکر فحاشی باشی. «سیاهی لشکر لایک و فحاشی» در دنیای تخیلات، افسانه‌ها و احساسات زندگی می‌کند و با واقعیت، استدلال و عقلانیت، کاری ندارد. پس باید چیزی بنویسی که انبوهِ پرشمارِ لشکرِ فحاشی بخواند و بپسندد و دلش خنک بشود. باید چشم‌هایت را ببندی و دهانت را بازکنی و حرف‌های هیجانی و مشتری‌پسند بزنی:

- مسئولان همه از دم دزد، متقلب و اختلاس‌کننده‌اند. - عرب‌ها به خون ایرانی‌ها تشنه‌اند. - زمان شاه، ایران قوی‌ترین و ثروتمندترین کشور دنیا بود و ابرقدرت‌ها از ایران حساب می‌بردند. - زمان کورش کبیر، ایران سرزمین آزادی و دمکراسی و حقوق بشر و فمنیسم مترقی بود. - این مملکت درست بشو نیست.

تا دل‌تان بخواهد می‌توانید با منطق دایی جان ناپلئون از این نوع جملاتِ عوام‌پسند و سرگرم‌کننده و جالب، بسازید و در فضای مجازی، شور و هیجان بیافرینید، جولان بدهید و به هر طرف که دل‌تان خواست بتازید. در دنیای شگفتی‌های افسانه‌ای که سیاهی لشکر لایک و فحاشی، برای خود ساخته است، همه‌‌چیز هیجان‌انگیز و ناگهانی و البته مطلق است. 100هزار تماشاچی در ورزشگاه است. تیم که گل می‌زند، شعار می‌دهند که مربی اسطوره قهرمانی است و عشق است و آخر فوتبال است. چند دقیقه بعد، تیم گل می‌خورد، حالا همان جمعیت شعار می‌دهند که مربی بی‌عرضه است و باید حیا کند و تیم را رها کند. در پیروزی‌ها همه سهیم هستند و در شکست‌ها، همه بی‌تقصیرند و فقط مربی مقصر است.

نمره 20 را دانشجو خودش کسب کرده است و نمره افتضاح را استاد داده است. این درس را پاس کردم، اما از آن یکی درس، استاد مرا انداخت. در تراژدی، برکنار بودن از فاجعه و ناکامی برای تماشاگران، لذتبخش است و احساس تزکیه و تصفیه روحی ایجاد می‌کند به این لذت و احساس، «کاتارسیس» می‌گویند. در کمدی نیز، تماشاگران از اینکه مانند بازیگران دچار ساده‌لوحی و حماقت نیستند، احساس برتری می‌کنند و این احساس برتری برای‌شان لذتبخش است.

اگر در فضای مجازی، باید طوری رفتار کنی که تماشاگران و علاقه‌مندانت، از برکنار بودن و برتر بودن، لذت ببرند باید تقسیم‌بندی (ما / دیگران) را رعایت کنی و تمام کاستی‌ها، حماقت‌ها و ناکامی‌ها را به گردن «دیگران» بیندازی و خودت و دوستانت را کنار بکشی و بر بلندای پاکی و کمال و هوشمندی و تنزه بنشانی، تا محبوب دل‌ها بشوی و گُر و گُر لایک بگیری. پس تا دیر نشده، برخیز و هشتگ بزن که (#پشیمانم) (#من نبودم) (#خداحافظ). بعد گوشه‌ای بنشین و از اینکه در معرض هجوم سیاهی لشکر فحاشی نیستی، لذت ببر.