چالش نیویورکی ولیعهد سعودی

رابطه میان روزنامه نیویورک‌تایمز و سعودی‌ها، به یک رابطه توأم با عشق و نفرت تبدیل شده‌است. روزنامه‌ای که کمتر از یک‌ماه پیش با انتشار مصاحبه‌ای با ولیعهد جوان عربستان، او را چهر‌ه‌ای «نوگرا» و این کشور را «پیشرو اصلاحات در جهان عرب» خوانده بود، دیروز در گزارشی جنجالی پرده از ولخرجی‌های چند صد میلیون دلاری و بی‌سابقه محمد بن‌سلمان برداشت. نیویورک‌تایمز در گزارش خود فاش کرد که تیم روزنامه‌نگاری تحقیقی‌اش به اطلاعاتی دست پیدا کرده که نشان می‌دهد خریدار کاخ مجللی که 2سال پیش در یک معامله پرسروصدا در فرانسه به قیمت 300میلیون دلار به فروش رفت، محمد بن‌سلمان بوده است. مجله معتبر «فوربس»، همان موقع که معامله انجام شد، این کاخ را «گران‌ترین خانه جهان» نامید؛ خانه‌ای که نام خریدارش البته طی تمام این مدت مخفی ماند. خبر خرید 300میلیون دلاری ولیعهد 32ساله عربستان در حالی منتشر می‌شود که بیش از 200نفر از شاهزادگان و چهره‌های ثروتمند این کشور از حدود 40روز پیش در هتل ریتز کارلتون در شهر ریاض زندانی شده‌اند؛ افرادی که به دستور مستقیم محمد ‌بن‌سلمان و طبق حکم صادره از سوی کمیته مبارزه با فساد عربستان شبانه بازداشت و به این هتل منتقل شده‌اند. جرم این افراد فساد مالی و کسب مال نامشروع اعلام شده است. طبق اعلام مقام‌های دولتی عربستان این افراد قرار است با بازگرداندن اموالی که از طریق نامشروع به‌دست آورده‌اند آزاد شوند. بن‌سلمان اعلام کرده این افراد باید 100میلیارد دلار پولی را که از دولت «دزدیده‌اند» باز گردانند و تا زمانی که این پول‌ها را بازنگردانند در بازداشت باقی خواهند ماند. روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارش دیروز خود به نقل از بروس ریدل، یکی از تحلیلگران سابق سازمان جاسوسی سیا می‌نویسد:‌ «بن‌سلمان طی ماه‌های اخیر تلاش کرده تصویری متفاوت از خود به نمایش بگذارد؛ تصویر فردی که به‌دنبال اصلاحات اجتماعی گسترده است، با فساد مخالف است و به‌دنبال مبارزه جدی با سوءاستفاده مسئولان از قدرت است.» نیویورک‌تایمز از قول ریدل، افشای اطلاعات مربوط به خرید 300میلیون دلاری بن‌سلمان را ضربه‌ای جدی به وجهه او در داخل و بیرون عربستان می‌داند. محمد بن‌سلمان البته پیش از این هم خریدهای جنجالی داشته است. او 2سال پیش با خرید یک کشتی بزرگ تفریحی به قیمت 550میلیون دلار توجه بسیاری را در جهان به‌خود جلب کرد. فروشنده این کشتی یک میلیاردر روس بود. در مصاحبه ‌ماه گذشته نیویورک‌تایمز با محمد‌ بن‌سلمان، او اما «معمار اصلاحات» در عربستان سعودی معرفی می‌شود. توماس فریدمن، روزنامه‌نگار سرشناس نیویورک‌تایمز که این گفت‌وگو را انجام داده، اصلاحات بن‌سلمان را «بهار عربی، به سبک سعودی» می‌داند و می‌نویسد: «فکرش را هم نمی‌کردم آنقدر عمر کنم که بتوانم این جمله را بنویسم؛ بهار عربی عربستان هم بالاخره از راه رسید.» فریدمن همچنین در حمایت از اصلاحات انجام شده طی ماه‌های اخیر از سوی بن‌سلمان می‌نویسد: «این اصلاحات در ترمیم وجهه عربستان و اسلام در جهان تأثیر بسیار خواهد داشت.» فریدمن در گزارش خود از مصاحبه‌اش با محمد بن‌سلمان می‌نویسد که بسیاری از مردم عربستان به‌خصوص جوانان حامی اقدامات او هستند و آینده کشورشان را در اصلاحاتی می‌بینند که از سوی او دنبال می‌شود. برخلاف آنچه یک ‌ماه پیش از سوی نیویورک‌تایمز از محمد بن‌سلمان به نمایش گذاشته شده، گزارش دیروز این روزنامه او را فردی «خودسر» در سیاست‌های منطقه‌ای و «بی‌ملاحظه» در هزینه‌کردها معرفی می‌کند. نیویورک‌تایمز در این گزارش از یک خرید بزرگ دیگر محمد بن‌سلمان هم پرده برداشته است؛ خرید 450میلیون دلاری یکی از تابلوهای لئوناردو داوینچی. یک‌ماه پیش خبر فروش تابلوی 500ساله «سالوادور موندی» اثر داوینچی در یک حراجی سروصدای زیادی به پا کرد. هویت خریدار اصلی این تابلو هیچگاه فاش نشد اما نیویورک‌تایمز اکنون مدعی است به اطلاعاتی دست پیدا کرده که نشان می‌دهد یک پای این خرید جنجالی و بزرگ، ولیعهد جوان سعودی یعنی محمد ‌بن‌سلمان بوده است.

عشق و نفرت 70ساله مصاحبه 2‌ماه قبل توماس فریدمن با محمد‌ بن‌سلمان و نحوه انتشار آن‌، انتقادهای بسیاری را علیه روزنامه نیویورک‌تایمز به‌دنبال داشت. عبدالله العرین، استاد دانشگاه جورج‌تاون طی سلسله پست‌های توییتری این مصاحبه را جدیدترین «نامه‌ عاشقانه» نیویورک‌تایمز برای خاندان سعودی خواند. العرین تصاویری را از روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر کرد که نخستین آن به سال1953 برمی‌گردد. در این تصویر، گزارشی از نیویورک‌تایمز نشان داده شده که از آغاز روند «اصلاحات» در حکومت سعودی خبر می‌دهد. طی سال‌های بعد طی 70سال گذشته نیز این روزنامه در سرمقاله‌ها و گزارش‌های متعدد از روند «تحول» در حکومت عربستان و «آینده روشن» برای این کشور سخن می‌گوید. اگرچه نیویورک‌تایمز بارها در تمجید حکومت عربستان مطالبی منتشر کرده اما در بزنگاه‌هایی، انتقادهای تندی نیز علیه این کشور داشته است. گزارش‌های این روزنامه از اعدام‌های گسترده در عربستان و کشتار مردم در جنگ یمن نمونه‌ای از جدیدترین این موارد است. در میان داستان پرماجرای عشق و نفرت نیویورک‌تایمز و خاندان سعودی، یکی از تازه‌ترین روایت‌ها مربوط به فیصل بن‌فرحان، مشاور سفیر عربستان در آمریکاست. بن‌فرحان دیروز در پستی توییتری ضمن واکنش به گزارش افشاگرانه نیویورک‌تایمز، آن را ناشی از «عقده‌ای» دانست که این روزنامه نسبت به بن سلمان دارد. او گزارش نیویورک‌تایمز را نماد «ابتذال» این روزنامه خواند. بن‌فرحان همزمان به عدم‌انتشار یادداشت خالد بن‌سلمان، برادر محمد بن‌سلمان که اخیرا به عنوان سفیر عربستان در آمریکا منصوب شده، در نیویورک‌تایمز اشاره می‌کند. او نوشته: «درخواست جناب سفیر با پاسخ منفی نیویورک‌تایمز روبه‌رو شد؛ آنها گفتند مطلب فریدمن کافی است.»