الو الو وزارت جنگ؟

 11، 12 سال پس از اختراع تلفن توسط گراهام‌بل، تلفن وارد ایران شد که ناصرالدین شاه در یادداشت‌های خود شرح وقایع استفاده از تلفن را نوشته است؛ در جمادی‌الاخر سال ۱۳۰۲قمری ره‌آورد سفر معین الملک(سفیر ایران در عثمانی) به فرنگ، معرفی تلفن بود که از آن برای برقراری تماس از شمس‌العماره تا باغ سپهسالار استفاده شد.» می‌گویند این نخستین تماس تلفنی در ایران بوده است.

«حسین محبوبی اردکانی» نویسنده کتاب تاریخ مؤسسات تمدنی جدید درباره ماجرای ورود تلفن به ایران و نقش کامران میرزا می‌نویسد: «راهنمای کامران میرزا در این کار، بواتال فرانسوی بود که سال ۱۳۰۵قمری از دولت ایران امتیاز راه‌آهن تهران‌ـ شهرری را گرفت و به تصور اینکه بتواند امتیاز تلفن را از طریق کامران میرزا به دست بیاورد یک رشته سیم  بین کامرانیه  و  وزارت جنگ کشید ولی هرگز نتوانست امتیاز تلفن را کسب کند.»

 البته در مواردی نیز گفته شده که نخستین ارتباط تلفنی به کمپانی بلژیکی «شرکت خط آهن ایران» صاحب راه‌آهن تهران ـ ری و واگن اسبی تعلق گرفت و این خط تلفن برای برقراری تماس میان ۲ ایستگاه ماشین دودی تهران و ری و واگنخانه استفاده شد. به این‌ترتیب تلفن نخستین‌بار در دستگاه دولتی ایران درعصر ناصری به راه افتاد ولی اعطای نخستین امتیاز تلفن و رواج آن در عصر مظفری بود.

قبل از سال ۱۳۱۶ قمری مکالمات تلفنی به‌صورت مغناطیسی انجام می‌شد و یک واسطه تلفنی برای برقراری ارتباط بین دو مخاطب وجود داشت. به همین دلیل برای برقراری ارتباط به‌صورت مستقیم و سهولت بیشتر برای ایجاد ارتباط تلفنی، شبکه تلفنی خودکار با ۶ هزار شماره از شرکت زیمنس آلمان خریداری شد و در تهران(مرکز تلفن اکباتان) شروع به کار کرد.

شرکت تلفن برای آشنایی مردم با چگونگی کار تلفن خودکار ضمن درج آگهی در روزنامه، حتی پیش از افتتاح این شبکه، دستگاه مخصوصی نیز برای آموزش مردم در شرکت نصب کرد که مردم در آن محل حاضر می‌شدند و برای آشنایی با چگونگی استفاده از تلفن‌های جدید آموزش می‌دیدند.