کارشناسان قلب و ریه: در خانه بمانید و شیر بنوشید

زهرا رفیعی/ خبرنگار:

زنده ماندن در شرایط اضطرار و آلودگی هوا کاری است که 4810نفر در سال گذشته نتوانستند از عهده‌اش بربیایند. به گفته عضو کمیته علمی همایش ملی مدیریت آلودگی هوا و صدا، 10درصد از مرگ‌ها در کشور بر اثر آلودگی هواست، ولی همچنان اکثر خودرو‌ها تک‌سرنشین هستند و برنامه مؤثری برای کاهش آلودگی هوا اجرایی نشده است. در این روزها متخصصان اورژانس، قلب و ریه توصیه می‌کنند در خانه بمانید و شیر بنوشید.

به گفته لیلا نظری، سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، مقایسه کیفیت هوای 4سال اخیر تهران نشان می‌دهد در بازه زمانی اول مهر تا 26آذر، بدترین کیفیت هوا در سال‌جاری سپری شده است و طی آن 39روز هوا آلوده و بالاتر از حد استاندارد بوده است.

سالانه حدود 5هزار نفر در پایتخت قربانی آلودگی هوا می‌شوند. شهروندان تهرانی پاییز امسال 53روز هوای آلوده به ریه‌هایشان دادند. این قصه تلخی است که سال‌هاست گریبان تهران را گرفته و با وارونه‌شدن دما باز هم تکرار می‌شود.

روح‌الله شاکری، تکنسین اورژانس که در فلکه صادقیهتهران برای کمک به بیماران مستقر شده است درباره بیمارانی که در روزهای آلوده به اورژانس مراجعه می‌کنند به همشهری گفت: بیشتر مراجعان به پایگاه‌های مستقر را سالمندان تشکیل می‌دهند؛ آنها کسانی هستند که مجبورند در شهر تردد کنند ولی هوای آلوده سلامتی‌شان را به خطر انداخته است. بیماران پس از ثابت شدن وضعیتشان به بیمارستان اعزام می‌شوند. وی در مورد تردد خودروها در روزهای آلوده گفت: امروز هم مثل سایر روزها خودروهای تک‌سرنشین همچنان در حال تردد هستند. از آنجا که هر خودرو می‌تواند تأثیر مستقیمی بر میزان آلاینده‌ها داشته باشد، به‌نظر می‌رسد برای کاهش خودرو‌های تک سرنشین نیاز به فرهنگسازی است. در میدانی که تیم ما مستقر است، خبری از کمتر شدن خودرو‌ها نیست. از رانندگان می‌خواهیم که حداقل در روزهای آلوده کمتر تردد کنند.

رضا معتمدی، معاون فنی و عملیاتی اورژانس تهران در گفت‌وگو با همشهری گفت: علاوه بر 192نقطه از شهر تهران که موتورلانس‌های اورژانس تهران در آن مستقر هستند، به‌منظور ارائه خدمات بهتر به مردم در زمان بروز مشکلات تنفسی، 8دستگاه آمبولانس و اتوبوس آمبولانس در میادین اصلی شهر (آزادی، انقلاب اسلامی، امام حسین، ولیعصر، امام خمینی، شهرری، فردوسی و تجریش) مستقر شده‌اند. تمام بیمارستان‌های تهران نیز برای پذیرش بیماران تنفسی، آمادگی کامل دارند.

معاون فنی و عملیاتی اورژانس تهران به مردم توصیه کرد که ضمن کاهش تردد بی‌مورد در سطح شهر و عدم‌مواجهه بیماران پرخطر و افراد مسن با آلودگی هوا، حتما از مایعاتی مانند شیر استفاده کنند تا مواد آلاینده از بدنشان خارج شود. استفاده از ماسک‌های استاندارد مانند ماسک نمونه N95 نیز می‌تواند در کاهش مشکلات تنفسی کمک زیادی کند.

مردم مراقب جامعه باشند تحقیقات جدید نشان می‌دهد که هوای آلوده علاوه بر قلب و ریه بر کلیه نیز تأثیر مخرب دارد. سیدعلی جوادموسوی، فوق‌تخصص ریه و معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با همشهری گفت: نخستین راهی که ذرات آلاینده‌‌ از طریق آن وارد بدن می‌شود، ریه است ولی از طریق شریان‌ها وارد گردش خون می‌شود و سایر دستگاه‌های حیاتی در بدن را نیز متاثر می‌کند. هشدار مراقبت از خود هنگام آلودگی هوا کافی نیست؛ بلکه باید از مردم بخواهیم که در این روزها مراقب جامعه باشند، یعنی کاری کنیم که هوا آلوده نشود. دولت‌ها به تنهایی نمی‌توانند برای این مشکل کاری انجام دهند، جامعه و مردم هم باید به فکر باشند و راهکارها را عملی کنند. وی استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی را از راه‌حل‌های برون‌رفت از شرایط موجود عنوان کرد و گفت: انجام معاینه فنی دوره‌ای خودرو، استفاده از وسایل برقی به جای گازی، پرهیز از مصرف سیگار و قلیان و وسایل نقلیه تک سرنشین در این روزها توصیه می‌شود.

وی که رئیس بخش ریه بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) است با اشاره به اینکه در روزهای هشدار تعداد مراجعات به بخش ریه بیمارستان‌ بیشتر از روزهای معمول می‌شود، گفت: آلودگی هوا ریسک بروز آسم در افراد را بیشتر می‌کند، بنابراین افراد مبتلا تا آنجا که ممکن است از خانه خارج نشوند. آلودگی ریسک آلرژی و حساسیت دستگاه تنفسی، سرطان و برونشیت آمفیزم (بیماری‌ مزمن‌ ریوی‌ که‌ طی‌ آن‌ کیسه‌های‌ هوایی‌در ریه‌ بیش‌ از اندازه‌ گشاد می‌شوند) را بیشتر می‌کند. ریه کودکان دائما در حال رشد است. آلودگی هوا مانع از رشد کافی ریه آنها شده و حجم ریه آنها کمتر از معمول می‌شود. بچه‌ها از این جهت مستعدتر هستند که زمان بیشتری در فضای باز با دهان تنفس می‌کنند و سطح ریه‌شان نسبت به وزنشان بیشتر از بالغین است در نتیجه هوای آلوده بیشتری به بدنشان وارد می‌شود. وی استفاده از دستگاه‌های بخور در این شرایط را مناسب ندانست و گفت: انواع بخور ممکن است شرایط را بدتر کرده و باعث رشد قارچ در محیط شود. در این روزها گروه‌های پرخطر از تردد بیرون از منزل خودداری کنند و ورزش سنگین انجام ندهند. قلب از اصلی‌ترین ارگان‌هایی است که نبود اکسیژن کافی عملکردش را مختل می‌کند. دکتر هادی فدوی، متخصص قلب در گفت‌وگو با همشهری درباره مکانیسم عملکرد آلودگی بر قلب گفت: در روز‌های آلوده اکسیژن کافی به بافت‌های بدن نمی‌رسد در نتیجه بافت‌ها عملکرد خوب و نرمال نخواهند داشت. کمبود اکسیژن از یک‌سو باعث غلظت خون و در نتیجه سکته قلبی می‌شود و از سوی دیگر با جذب عوامل سمی در بدن، سطح گاز CO2 در خون بالا می‌رود و بدن نمی‌تواند آن را به موقع دفع کند. وی توصیه کرد که در این روزها شیر و لبنیات بیشتری مصرف شود.

  تغییراتی که آلودگی هوا در خون ایجاد می‌کند

کریم شمس‌اسنجان، معاون سازمان انتقال خون: آلودگی هوا سبب افزایش هموگلوبین و افزایش غلظت خون می‌شود و احتمال سکته قلبی و گرفتگی عروق را افزایش می‌دهد. در روزهای آلوده برای اینکه اکسیژن‌رسانی در بدن دچار اختلال نشود، سطح هموگلوبین خون افزایش می‌یابد. این اتفاق در واقع واردشدن بدن به فاز جبرانی بوده تا بتواند اکسیژن بافت‌ها را تأمین کند. بنابراین در شهرهای آلوده میزان هموگلوبین افراد بیشتر می‌شود. میزان افزایش هموگلوبین بستگی به میزان آلودگی هوا و وضعیت جسمانی فرد نیز دارد. به‌طوری که در سالمندان این وضعیت حادتر است. افزایش هموگلوبین به میزان متوسط به تنهایی عوارضی ندارد ولی اگر این مسئله خیلی شدید شود بر اثر غلظت خون حرکت آن در عروق به سختی انجام می‌شود بنابراین احتمال گرفتگی عروق و بروز سکته قلبی نیز بیشتر خواهد شد. (فارس)