صنعت
چراغ بازارکفش تبریز روشن می‌شود
همشهری در گفتوگو با فعالان صنعت چرم و کفش تبریز از موانع توسعه این صنعت گزارش می‌دهد
علی ابراهیمی|خبرنگار:
دیروز بازار کفش تبریز که طی سال‌های اخیر با مشکلات بسیاری به‌دلیل واردات بی‌رویه کفش‌های بی‌کیفیت چینی و رکود بازار مواجه است، میزبان حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان بود؛ میهمانی که به این بازار رفته بود تا با شنیدن دغدغه‌ها و مطالبات تولیدکنندگان کفش، ازعزم جدی دولت برای حمایت از تولید داخلی این کالا خبر دهد. روز گذشته در تبریزخودروی حامل رئیس‌جمهور به کوچه‌ای در بازار پیچید و پس از طی مسافتی چندمتری متوقف شد، درب خودروی حامل روحانی باز شد و رئیس جمهور در میان نگاه‌های متعجب مردم از خودرو پیاده شد، دستی برای مردمی که در بازار حضور داشتند تکان داد و وارد اولین مغازه شد.
صاحب مغازه که دستپاچه شده بود فورا به رئیس جمهور گفت: « خوش گلمیسیز» و بلافاصله تصحیح کرد: «حاج آقا؛ خیلی خوش اومدید.» روحانی احوالپرسی کرد و از وضعیت بازار پرسید و مرد صاحب مغازه تند تند از مشکلات و سختی‌های تولید گفت. رئیس‌جمهور پس‌از شنیدن سخنان مرد مغازه دار به مغازه‌های دیگر رفت، یک‌به‌یک سوال کرد و یک‌به‌یک جواب شنید. حضور مردم در محلی که روحانی به صورت سرزده از آنجا بازدید می کرد، لحظه به لحظه بیشتر می‌شد. روحانی هر بار که از مغازه‌ای بیرون می‌آمد در مسیر با چند نفر از حاضران هم صحبت می کرد و حرفهای آنها را می‌شنید. رئیس‌جمهور به چند مغازه رفت، در جریان همه تنگناهای تولید کفش تبریز قرار گرفت و به سمت خودرو برگشت.
روحانی پس از بازدید سرزده خود از بازار کفش تبریز، اعلام کرد: «کفش تبریز در مقابل کالای مشابه خارجی جنس خوبی دارد و نمی‌توان برای خرید آن بهانه آورد.» وی ضمن تأکید بر جهانی‌کردن دوباره صنعت چرم و کفش تبریز، گفت: «امروز به بازار کفش سر زدیم و خواستیم بگوییم حامی این صنعت هستیم.»
موانع داخلی
رئیس اتحادیه کفش استان آذربایجان شرقی در گفتوگو با خبرنگار ما اعلام کرد: اصلی‌ترین مشکل صنعت کفش تبریز، کمبود مواداولیه (چرم مرغوب، آستر، چسب، یراق‌آلات پاشنه و زیره‌های مختلف) است که میزان تولید داخلی جوابگوی نیاز بازار نیست و به‌دلیل تعرفه بالا واردات آن بسیار سخت و گران است. علیرضا جباریان، پرداخت مالیات برارزش افزوده توسط تولیدکنندگان را که نمی‌توانند آن را از فروشندگان دریافت کنند عامل دیگر تولید گران در این صنعت قلمداد کرد و گفت: گرچه تولیدکنندگان دارای پروانه کسب با میزان برق مصرفی زیر50آمپر از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، اما دریافت این مالیات ازتولیدکنندگان چرم موجب بالا رفتن قیمت تمام‌شده تولید شده و در واقع دریافت مالیات برارزش افزوده ضربه سنگینی به تولید زده است. وی علاوه بر افزایش سالانه مالیات بر درآمد، عدم‌نوسازی صنعت کفش که موجب ناتوانی در هرگونه سرمایه‌گذاری جدید در این صنعت شده را مانع دیگر دانست و افزود: نامهربانی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات کم‌بهره (نرخ تسهیلات بانکی که در ظاهر 19درصد اعلام شده اما تولیدکنندگان تسهیلات را با نرخ بالای 20درصد دریافت می‌کنند) از دیگر مشکلات صنعت چرم و کفش تبریز است.
واردات رسمی و قاچاق کفش
رئیس اتحادیه کفش استان آذربایجان شرقی واردات رسمی و قاچاق کفش و چرم را تهدید دیگر این صنعت دانست و افزود: طبق آمار گمرک ایران میزان واردات کفش طی میانگین 5سال گذشته حدود 10میلیون دلاربوده است. این در حالی است که این ارقام در آمار‌های جهانی 300میلیون دلار ثبت شده که حدود 290میلیون دلار آن قاچاق بوده است. جباریان راه‌اندازی کمپین نفروختن کفش خارجی در شهر تبریز را گامی در جهت حمایت از تولید داخل این کالا قلمداد کرد و در مورد قیمت بالای این محصولات در بازار گفت: هزینه تمام‌شده یک کفش تمام‌چرم برای تولید‌کننده 120تا 140هزار تومان است و این کالا با 2 واسطه با قیمت 180هزار تومان در بازار کفش تبریز به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد. اما قیمت تمام‌شده کفش با چرم سنگین و زیره و یراق‌آلات مرغوب بیش از 200هزار تومان است که با قیمت 320هزار تومان به فروش می‌رسد. وی جهانی شدن دوباره صنعت کفش تبریز را در گرو رفع مالیات مضاعف دریافتی از صنعت کفش و چرم، صدور مجوز واردات مواداولیه با تعرفه پایین برای کاهش هزینه تمام‌شده تولید و تسهیل صادرات کفش تبریز دانست و با تأکید بر ضرورت نوسازی این صنعت، افزود: اکنون گرچه تعرفه واردات ماشین‌آلات صنعت کفش و چرم پایین است اما به‌دلیل قیمت بالای جهانی، تولیدکنندگان قادر به خرید ماشین‌آلات به‌روز نیستند. جباری آموزش تولیدکنندگان چرم و کفش را نیاز دیگر این صنعت دانست و اعلام کرد: چندین سال است با سازمان یونیدو قرارداد ایجاد مرکز طراحی و توسعه در تبریز را بسته‌ایم اما متأسفانه مسئولان وزارت کار اقدامی برای تسهیل این روند نمی‌کنند. به گفته وی درحالی‌که کل هزینه‌های اجرای این طرح توسط یونیدو و از محل کمک‌های پرداختی دولت به این سازمان تأمین می‌شود و اتحادیه نیز به تعهدات خود به وزارت کار و سازمان فنی و حرفهای عمل کرده است، اما وزارت کار تأمین هزینه اجرای این طرح را به بودجه استانی ارجاع می‌دهد.
تبریز مرکز چرم ایران
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر و رئیس انجمن چرم استان آذربایجان شرقی نیز در گفتوگو با خبرنگار ما اعلام کرد: از مجموع کارگاه‌های تولید چرم سبک و سنگین در کشور 360کارگاه چرم سنگین در تبریز، 37کارگاه سبک و سنگین در تهران و 27کارگاه چرم سبک در مشهد است. (چرم سنگین همان چرم گاوی مناسب برای رویه کفش و چرم سبک چرم بز و گوسفند است که در آستر کفش استفاده می‌شود)، اما با وجود آنکه کالاهای کشاورزی و دامی از مالیات برارزش افزوده معاف هستند، اکنون صنایع چرم مجبور به پرداخت 9درصد مالیات برارزش افزوده هستند و تا‌کنون قادر نبوده‌اند ریالی از این مالیات پرداختی را از تولیدکنندگان کفش دریافت کنند. مهدی امینی، نوسازی ماشین‌آلات تولید چرم را از دیگر نیازهای این صنعت دانست و افزود: با شکل‌گیری بحران صنایع چرم در دنیا، دولت ترکیه وام با بهره 4درصدی و دوره بازپرداخت پنج‌ساله را به تولیدکنندگان پرداخت کرد که با خرید ماشین‌آلات به‌روز از ایتالیا، صنعت چرم این کشور متحول شد اما تولیدکنندگان چرم تبریز با دریافت وام با بهره 28درصدی، تنها قادر به خرید ماشین‌آلات دست دوم از چرمسازان ترکیه‌ای شدند. امینی، با بیان اینکه اکنون یک کفش چرم با 2فوت مربع چرم تولید می‌شود، گفت: قیمت هر فوت چرم 7هزار تومان و در نهایت برای تولید یک کفش 15هزار تومان چرم نیاز است، همچنین هزینه زیره چرمی و آستری هر کفش 15هزارتومان و هزینه دستمزد و وسایل تولید نیز 15هزار تومان است و قیمت تولید یک کفش را حداکثر به 50هزار تومان و با درنظر گرفتن سود 50هزار تومانی به 100هزار تومان می‌رساند اما این کفش در بازار به نرخ 200تا 300هزار تومان فروخته می‌شود.
قاچاق چرم از ترکیه
رئیس انجمن چرم استان آذربایجان شرقی افزود: واردات چرم قاچاق ترکیه‌ای مشکل دیگر تولیدکنندگان است، تعرفه 40درصدی واردات چرم موجب شده تا واردکنندگان با ورود یک کانتینر چرم با برگ سبز گمرکی، بقیه چرم قاچاق وارداتی را در پوشش این چرم واردات رسمی در کشور عرضه کنند. به‌نحوی که اکنون سهم چرم تولید داخل از بازار 70درصد و 30درصد متعلق به چرم قاچاق است.
