منطقه 13
اهالی کوچه غیاثی زندگی را زیباتر می‌خواهند
کوچه خیلی باصفا در خیابان صفا
حسن حسن‌زاده | خبرنگار:
منطقه 13
بن‌بست «غیاثی» در دل کوچه‌ها و خیابان‌های کم‌عرض یک محله فرسوده واقع شده است. جایی که بعضی از خانه‌های قدیمی از فرط فرسودگی به سمت کوچه سر خم کرده و روشنایی روز را از همسایه‌ها دریغ کرده‌اند. این میان کوچه غیاثی به همت همسایه‌ها و ساکنان خوش‌ذوق و مسئولیت پذیرش، شبیه هیچ یک از کوچه‌های اطرافش نیست. آنها دست به دست هم داده‌اند تا با مشارکت هم محیطی شاداب‌تر و سرزنده‌تر برای زندگی بسازند.
درختان قد برافراشته، باغچه‌های پر از گل‌های رنگارنگ، نظافت و پاکیزگی کوچه، ایجاد محلی برای دورهمی همسایه‌ها، گلدان‌ها و نقاشی‌های دیواری که روح هر رهگذری را تازه می‌کند، نتیجه همدلی و دغدغه‌مندی ساکنان بن‌بست غیاثی در محله «صفا» است.
با گذر از کوچه‌های باریک و تو در توی محله صفا با آن خانه‌های قد و نیم قدی که در دل خیابان‌های قدیمی محله، بدقواره بالا رفته‌اند، به کوچه غیاثی می‌رسیم که انگار تافته‌ای جدا بافته از بافت فرسوده اطرافش است. در ورودی کوچه تابلوی دستنویس «در این کوچه آشغال نریزید!» روی تنه قدیمی‌ترین درخت کوچه نصب شده و نخستین تلنگری است که رهگذران را با قوانین ساکنان این کوچه خاص آشنا می‌کند. از تابلو دستنویس روی درخت که به سمت انتهای این کوچه بن‌بست سر می‌چرخانیم، منظره معابر باریک و دلگیر پشت سر هم به فراموشی سپرده می‌شود.
درختان قد برافراشته پیش‌رو و باغچه‌های پر از گل و گیاهی که توسط ساکنان کوچه آبیاری و نگهداری می‌شود، حال و هوای کوچه‌های قدیم تهران با همسایه‌هایی که به اصطلاح «خانه یکی بودند» را زنده می‌کند. «سوسن قانع» یکی از نخستین ساکنان کوچه غیاثی است. او می‌گوید: «حدود 40 سال پیش با تصمیم جمعی از همسایه‌ها، این درخت‌ها کاشته شد و همه این سال‌ها خود اهالی آنها را آبیاری کرده‌اند.
چندی قبل تصمیم گرفتیم حال و هوای همان روزها را دوباره در کوچه ایجاد کنیم. این باغچه‌ها را با کمک هم ساختیم و هریک از همسایه‌ها نیز مسئولیت آبیاری بخش‌هایی از آن را بر عهده گرفته است و برای احیای دورهمی‌های قدیمی همسایه‌ها با کمک شهرداری چند نیمکت در کوچه قرار دادیم.»
ماجرای نصب گلدان‌های دیواری
علاوه بر اینکه هریک از همسایه‌ها مسئولیت آبیاری درختان و باغچه‌های مشترک کوچه را برعهده دارند، نظافت و پاکیزگی کوچه محله زندگی‌شان را هم خودشان انجام می‌دهند. اگرچه شهرداری منطقه 13 نیز برای تقویت روحیه مشارکت‌پذیری اهالی این کوچه، توجه ویژه‌ای به نظافت آن دارد، اما این خود اهالی هستند که دغدغه محل زندگی‌شان را دارند. «حمید براتی زرگری» یکی از همسایه‌ها می‌گوید: «هر وقت از روز که گذرتان به کوچه ما بیفتد، به سختی می‌توانید زباله‌ای در آن پیدا کنید. همه ما در نظافت کوچه و جارو کردن آن سهم داریم.
رهگذران و حتی مهمان‌ها هم وقتی تمیزی کوچه و تابلویی را که نصب کرده‌ایم می‌بینند، قوانین و نظافت کوچه را رعایت می‌کنند.» چند ماهی است که گلدان‌های دیواری که روی دیوار خانه همه همسایه‌ها نصب شده، ظاهری متفاوت و دلپذیر برای کوچه غیاثی رقم زده است. نصب این گلدان‌های رنگارنگ نیز برای خود داستانی دارد. «محبوبه فردحسینی» یکی دیگر از اهالی کوچه است.
او می‌گوید: «برای زیباتر شدن کوچه تصمیم گرفتیم روی همه دیوارها، گلدان نصب کنیم. هزینه‌اش را هم با مشارکت همدیگر تأمین کردیم و هر صاحب‌خانه، مسئولیت نگهداری از گلدان‌هایی را که روی دیوار خانه‌اش نصب شده بر عهده دارد. برای آبیاری این گل‌ها و باغچه‌ها هم قانونی خاص داریم. همسایه‌ها از آب غیر‌شرب و آب‌هایی که در طول روز در خانه جمع‌آوری می‌شود برای آبیاری گل‌ها و باغچه‌ها استفاده می‌کنند.»
کاشت سبزی در دستور کار
نقاشی‌های دیواری و رنگ‌آمیزی شاد و انرژی‌بخش روی دیوارهای کوچه، ویژگی دیگری است که تفاوتی اساسی میان کوچه غیاثی و کوچه‌های اطرافش ایجاد کرده است. اهالی این کوچه که زندگی در محیطی دلپذیرتر را حق خود می‌دانند، با همکاری دفتر خدمات نوسازی محله‌های صفا و شهید اسدی، تأمین روشنایی و نقاشی دیواری کوچه را پیگیری کرده و به نتیجه رسانده‌اند.
«سید رضا رضوی» یکی دیگر از اهالی بن‌بست غیاثی در این‌باره می‌گوید: «کوچه ما و بیشتر خانه‌هایش مانند دیگر کوچه‌ها و بناهای قدیمی محله صفا، قدمت زیادی دارد. بیشتر دیوارها و نمای برخی ازخانه‌های قدیمی، ظاهر نامناسبی به کوچه داده بود. همزمان با نصب این گلدان‌ها تصمیم گرفتیم با نقاشی دیواری جلوه زیباتری به کوچه بدهیم. در جلسه مشترکی که میان همسایه‌ها و دفتر خدمات نوسازی محله‌های صفا و شهید اسدی برگزار شد، دفتر نوسازی پای کارآمد و اکنون این کار هم انجام شده است.»
ساکنان بن‌بست غیاثی که با روحیه مشارکت، همدلی و نیز با خرد جمعی برای محل زندگی خود تصمیم می‌گیرند، برنامه‌های دیگری برای کوچه محبوب‌شان دارند. رضوی می‌گوید: «تقریباً همه اهالی در طرح تفکیک پسماند خشک و تر مشارکت کرده‌ایم و می‌خواهیم به‌زودی کاشت سبزی‌های خوراکی و غیره را هم در باغچه مشترک‌مان آغاز کنیم و اگر موفق شدیم، محصولات باغچه را میان همسایه‌ها توزیع می‌کنیم.»
