گردهمایی بزرگ فرماندهان نیروی دریایی در تهران

هیأت‌های نظامی 35کشور جهان برای شرکت در ششمین دوره سمپوزیوم نیروهای دریایی حوزه اقیانوس هند از روز دوشنبه این هفته به میزبانی نیروی دریایی ارتش در تهران گرد هم می‌آیند. وابسته نظامی ایران در شبه قاره هند به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفته: یک هیأت 4نفره از هند به ریاست آدمیرال سونیل لانبا، فرمانده نیروی دریایی این کشور نیز در این گردهمایی شرکت می‌کنند. به گفته سرهنگ رضا کریمی، این سمپوزیوم که به‌عنوان گردهمایی فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند هم از آن یاد می‌شود برای نخستین بار در سال 2008توسط هند بنیان‌گذاری شد و هر 2سال یک‌بار در یکی از کشورهای عضو این همایش برگزار می‌شود. در جریان همایش تهران، نیروی دریایی ایران ریاست این سمپوزیوم را به‌مدت 2سال تحویل خواهد گرفت. خبرگزاری فارس از این اجلاس به‌عنوان بزرگ‌ترین اجلاس نظامی تاریخ ایران یاد کرد که از دوم تا پنجم اردیبهشت در تهران برگزار می‌شود.

این اجلاس موسوم به آیونز (IONS: Indian Ocean Naval Symposium) متشکل از 23کشور عضو و 9کشور ناظر است که در 4زیرگروه منطقه‌ای جنوب آسیا، غرب آسیا، شرق آفریقا و جنوب شرق آسیا و استرالیا قرار می‌گیرند. کنیا، موریتانی، موزامبیک، آفریقای جنوبی، تانزانیا، فرانسه، ایران، عمان، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بنگلادش، هند، مالدیو، پاکستان، سیشل، سریلانکا، انگلستان، استرالیا، اندونزی، میانمار، سنگاپور، تایلند و تیمور شرقی اعضای این اجلاس هستند. اقیانوس هند با مساحتی نزدیک به 75میلیون کیلومترمربع، سومین اقیانوس وسیع جهان محسوب می‌شود که 47کشور حاشیه‌ای و 17کشور از طریق آبراه‌های کوچک‌تر می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. براساس آخرین آمارهای اقتصادی ارائه شده حجم مبادلات تجاری 23کشور بزرگ کرانه اقیانوس هند و عضو آیونز که بازار جمعیتی بالای 2میلیارد نفر را دربرمی‌گیرد، سهم قابل توجهی در اقتصاد جهان دارد. این رقم طی 10سال گذشته به بیش از دوبرابر افزایش یافته و از سال2015به بیش از 5هزار میلیارد دلار در سال افزایش یافته است.

تاکنون به‌ترتیب هند، امارات متحده عربی، آفریقای جنوبی، استرالیا و بنگلادش هر 2سال یک‌بار این کنفرانس را برگزار کرده‌اند؛ همایشی که به‌طور عمده اهداف اقتصادی و امنیتی در اقیانوس هند به‌عنوان یکی از کریدورهای مهم تجاری و انتقال انرژی دنیا هدف بررسی‌هایش است. در سایت این کنفرانس «چشم‌انداز امنیتی»، «چشم‌انداز تجارت دریایی»، «ظرفیت‌های دریایی» و «خلأ‌های قانونی برقراری امنیت دریایی» اقیانوس هند به‌عنوان 4محور اجلاس آیونز 2018اعلام شده است.

امیر دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش به‌عنوان رئیس این دوره از اجلاس درباره اهداف برگزاری آن اعلام کرده است: «محیط امنیتی ما در اقیانوس هند دستخوش تغییرات است و کیفیت حضور ما در آینده متکی به شناخت تغییرات و کنترل آنها، پایش روندها و هدایت آنها و شناخت سناریوها و ترسیم چشم‌اندازهای مطلوب است که متضمن امنیت جمعی در اقیانوس هند است و خود مستلزم تلاش جمعی امروز و هدایت اراده‌ها و منابع در راستای منافع مشترک است.»

نیروی دریایی ارتش ایران براساس دستورات آیت‌الله العظمی خامنه‌ای فرمانده کل قوا از سال1393به عضویت رسمی این اجلاس درآمد. این اجلاس اهداف دیگری همچون تشکیل کارگروه‌های مقابله با بلایای طبیعی و اقدامات بشردوستانه، تشکیل کارگروه تجسس و نجات در دریا، تشکیل کارگروه تبادل اطلاعات در دریا، تشکیل کارگروه‌های مبارزه با دزدی دریایی در منطقه و بررسی مسائل محیط‌زیستی را نیز در دستور کار خود داشته است. نیروی دریایی ارتش ایران از سال88تاکنون بیش از 50ناوگروه را در چارچوب تأمین امنیت ترانزیت دریایی و سایر اهداف راهبردی خود از اقیانوس هند راهی آب‌های آزاد کرده است.

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در اجلاس 2دور قبل آیونز در سال93به‌طور مشخص پیشنهادهای خود را در قالب 3محور ارائه کرده بود. طرح ایران برای شکل‌گیری یک ناوگروه رزمی در اجلاس 93 استرالیا مطرح شد ولی به گفته دریادار خانزادی، فرمانده نیروی دریایی کشورهای بزرگ دنیا که رویکرد استکباری به منطقه داشته و دارند برای عدم‌تصویب و اجرایی شدن طرح پیشنهادی جمهوری اسلامی تلاش بسیاری کردند اما خوشبختانه مورد تأیید و تصویب ۳۶ کشور منطقه قرار گرفت و مقرر شد طرح تکمیلی را نیز جمهوری اسلامی ارائه کند. این طرح در استرالیا ارائه و بین کشورهای حاضر در اجلاس به اشتراک گذاشته و مقرر شد تا کشورهای عضو در بنگلادش نتیجه موافقت یا عدم‌موافقتشان را اعلام کنند؛ در اجلاس بنگلادش این جمع‌بندی به نقطه اجرا نرسید، اما ارائه این طرح موجب این شد که نخستین رزمایش امداد و نجات نیروهای دریایی اقیانوس هند در منطقه شکل بگیرد. به‌نظر می‌رسد طرح ایران برای ناوگروه رزمی در اجلاس تهران بار دیگر بررسی شود.