برخی محله‌ها « فقط روی نقشه» جزو شهرند

مطهره حاجی قاسمی | قزوین- خبرنگار:

مناطق منفصل شهری یک‌باره با افزایش جمعیت روبه‌رو شده‌اند. این در حالی است که کمبود اعتبارات از یک سو و سرعت رشد این نواحی از سوی دیگر سبب شده است تا امکانات مطلوب و کامل در اختیار این نواحی گذاشته نشود. 
هنگامی که تصمیم براین گرفته می‌شد که روستاهای اطراف شهرها برای بالا بردن آمار شهری و تبدیل  شهر قزوین به یک کلانشهر مطرح شود، هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد  با مشکلی تا این اندازه وخیم برخورد کند. هدف فقط افزایش آمار جمعیت بود اما معضلی را به‌نام مناطق منفصل شهری به وجود آورد که مدت‌ها ادامه یافته است. 
اگر این روستاها که هیچ شباهتی به شهر ندارند منطقه منفصل شهری هستند پس باید از امکانات شهری نیز برخوردار شوند در صورتی‌که همان بودجه اندکی دهستانی خود را نیز از دست داده‌اند و چشم انتظار شورای شهرقزوین هستند تا مشکلاتشان را بشناسد و بودجه‌ای برای آنها تعیین کند. به‌قول دهیار یکی از روستاهای همسایه «طلب کردن حق خود از دیگری کمتر از گدایی نیست». چه غم‌انگیز است دیدن اوضاع نابسامان این مناطق و کمبود اعتبارشان در چند قدمی شهری که به داشتن پل‌ها و پاساژهای سر به فلک کشیده‌اش می‌نازد. 


محروم از بودجه روستایی 

آن طور که یکی از اهالی نجف‌آباد به خبرنگار ما می‌گوید این مناطق از ساده‌ترین امکانات شهری محرومند و به دلیل اینکه دهیاری‌ها نیز بعد از الحاق این نواحی به شهر منحل شدند، بودجه‌های روستایی را از دست دادند. 
محمودی که قبلاً عضویت در شورای روستایی را تجربه کرده است، توضیح می‌دهد: 3 روستای حسن‌آباد، وثوق‌آباد و نجف‌آباد که اکنون در حوزه شهرداری منطقه 3 قزوین قرار می‌گیرند، در حال حاضر با مشکلاتی چون وضعیت نامناسب و خطرناک راه‌های ارتباطی مواجهند. 
وی شرح می‌دهد: بهداشت عمومی وضعیت اسفباری دارد و فاضلاب خانگی در معابر جاری می‌شود. وسایل حمل‌ونقل عمومی به سختی در این مناطق یافت می‌شود و مردم برای رفع ساده‌ترین نیازهای خود مجبور‌ند، ساعت‌ها انتظار بکشند. نبود مراکز درمانی برای خدمات ساده از یک سو و نبود وسیله حمل‌ونقل برای انتقال بیماران بدحال، زنان باردار یا مصدومان سوانح، بارها موجب  اتفاقات ناخوشایند شده است. 


کارهای انجام شده در حد رضایت شورا نیست

رئیس کمیسیون خدمات شهری و بهداشت شورای اسلامی شهر قزوین در پاسخ به سؤال همشهری در باره تأمین بهداشت و خدمات این مناطق، توضیح می‌دهد: شورای سلامت شهرستان و کمیسیون خدمات شهری در زمینه بهداشت این مناطق جلساتی را برگزار کرده است، اما نتوانسته‌ایم‌کاری در حد انتظار اهالی انجام دهیم. 
سیده «منیره قوامی» ادامه می‌دهد: در شورای چهارم شبهاتی درباره الحاق این مناطق به شهر وجود داشت، اما در حال حاضر این مناطق به‌صورت رسمی به شهر ملحق شده‌اند. 

وی می‌افزاید: در این مدت مشکل تخلیه نخاله‌های ساختمانی در مسیر نجف‌آباد بررسی شد و سعی کردیم در حد توان مانع از انجام این کار شویم هر چند هنوز هم برخی افراد با تخلف شبانه اقدام به تخلیه زباله در حاشیه نجف‌آباد می‌کنند ولی   مشکل فقط حمل زباله  یا آسفالت نیست و برخی جوامع روستایی با مناسبات شهری فاصله زیادی دارند که نیاز به کارهای بنیادی دارد. 
از قوامی درباره وضعیت معابر در نواحی منفصل شهری سوال می‌کنیم و او پاسخ می‌دهد: علاوه بر اجرای آسفالت معابر در مناطقی که وضعیت جاده و دسترسی مشکل داشت، با اداره راه و شهرسازی رایزنی کردیم و در صدد اصلاح هندسی زاویه ورودی مسیر با اتوبان هستیم. 

وی می‌گوید: علاوه بر این جمع‌آوری پسماند‌ها نیز اگرچه با مشکلاتی همراه است، اما انجام می‌شود. موضوع راه‌اندازی مرکز خدمات درمانی مناسب برای اهالی را هم در شورای سلامت استان مطرح کرده‌ایم و در حال پیگیری است. 
سید قوامی در پاسخ به این سؤال که آیا از اهالی این مناطق عوارض شهری دریافت می‌شود، توضیح می‌دهد: مردم نواحی منفصل عوارض شهری پرداخت می‌کنند اما با توجه به وضعیت فعلی تخفیف‌هایی را برای آنها در نظر گرفته‌ایم که در این‌باره می‌توان به تخفیف در کمیسیون ماده 100 اشاره کرد. 


قانون الحاق نواحی منفصل 

برخی ابهامات قانونی و اجرایی باعث شده است که پیوند مناطق منفصل شهری با بدنه اصلی شهر دچار مشکل شود. به گزارش همشهری، یک جامعه‌شناس در این‌باره می‌گوید: در قانون مربوط به حریم شهر و روستا مصوب 14 دی 94 قانونگذار بیان می‌کند روستاهایی که به لحاظ جمعیتی شرایط رسیدن به شهر را دارند می‌بایست به شهرها الحاق شوند و نمی‌توانند خودشان تبدیل به شهر شوند زیرا از نظر حریم و منابع درآمدی مشکلساز خواهد شد. 
«احمد اسفندیاری» ادامه می‌دهد: مدیریت شهری مایل نیست این مناطق در شرایطی که خالی از امکانات و درآمد هستند، به شهر الحاق شوند. در اصلاح قانون الحاق این مناطق به شهر عنوان شد، فرماندار می‌تواند مناطقی را برای الحاق به شهر پیشنهاد کند، اما این پیشنهاد دلیل بر پذیرش نیست بلکه طرح ابتدا وارد کمیته زیربنایی استان می‌شود. طرح بعد از کارشناسی در شورای برنامه‌ریزی استان بررسی و برای تأیید به شورای عالی معماری و شهرسازی ارسال می‌شود تا در صورت تأیید ابلاغ و بر اساس آن طرح جامع شهری اصلاح شود. 

وی که معتقد است رضایت اهالی باید به‌عنوان عامل مهمی در این‌باره در نظر گرفته شود، توضیح می‌دهد: به نظر من در آغاز چنین تصمیم‌هایی، لازم است مزایا و معایب الحاق روستاها به شهر به‌طور کامل و صادقانه برای روستاییان تشریح شود. به عنوان مثال درباره موضوعاتی مانند انحلال دهیاری، پرداخت عوارض شهری، جابه‌جایی مرجع امور اداری و... باید توضیحات لازم به روستاییان داده شود و در صورت موافقت آنها تأیید و ابلاغ شود. 

اسفندیاری درباره مشکلات تبعی الحاقات غیرکارشناسی می‌گوید: الحاق این مناطق باید با حساسیت صورت بگیرد و حداقل یک‌سال قبل از الحاق، تیم‌های متخصص معماری، شهرسازی، جامعه‌شناسی و... پیامدهای این کار را بررسی کنند. بعد از آنکه این نواحی بدون در نظر گرفتن پیامدها به شهر ملحق شوند، معضلات اجتماعی سرباز می‌کنند. تبدیل شدن این مناطق به سکونتگاه فقرا و افراد تهی‌دست، زاغه‌نشینی و... در کنار عنوان شهروندی باعث ایجاد احساس سرخوردگی و یأس در اهالی می‌شود و تصور بی‌عدالتی و محرومیت معضلات  را تشدید می‌کند.