مگر خورشید روی بپوشاند

  فرزاد سپهر      

وقتی ذهن ما به روشنایی روزانه عادت دارد با کسوف یا خورشیدگرفتگی، ناگاه جهان تاریک می‌شود و این پدیده آنقدر قابل‌توجه است که بسیاری از مردم را پای تماشای خود میخکوب می‌کند. آخرین خورشیدگرفتگی کامل قرن بیستم در تاریخ 20مرداد 78خورشیدی برابر با 11آگوست 1999میلادی رخ داد که در ایران نیز قابل مشاهده بود. در این روز پدیده خورشیدگرفتگی در بیشتر شهرهای ایران ازجمله تهران، اصفهان، همدان، کرمان، مریوان و بروجرد دیده شد. حضور 20هزار گردشگر خارجی به همراه تعدادی از دانشمندان سرشناس جهان شامل 110پژوهشگر فرانسوی، 9دانشمند هندی، 4نفر آذربایجانی، 4نفر از ازبکستان، 11نفر ایتالیایی، 2نفر از استرالیا و 13نفر از آمریکا در ایران که بیشتر در منطقه چادگان و در حاشیه زاینده‌رود مستقر بودند، آماری قابل‌توجه برای صنعت گردشگری ایران رقم زد. هر چند به‌گفته رسانه‌ها ی گروهی سی‌نفره با شعار علیه آمریکا و بدحجابی در شهر تاریخی اصفهان مشکلات ناپسندی برای گردشگران ایجاد کردند و به‌گفته شاهدان به هنگام حضور گردشگران نیز شعارهایی به زبان انگلیسی و فارسی بر دیوارهای شهر اصفهان نوشتند که شهرداری اصفهان آنها را پاک کرد. در نهاوند، ورزشگاه تازه‌تاسیس علیمرادیان پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بود که در مدت حضور این گردشگران برنامه‌هایی فرهنگی مانند اجرای سرودهای محلی، موسیقی سنتی و نمایشگاه صنایع‌دستی انجام شد. آخرین خورشیدگرفتگی قرن بیستم در ایران از شهر ماکو در استان آذربایجان غربی در ساعت 14و 52دقیقه آغاز شد و در ادامه با عبور از شهرهای مریوان، سنندج، کرمانشاه، نهاوند، الشتر، الیگودرز، درود، خمین، گلپایگان، اصفهان، شهرکرد، ابرکوه، رفسنجان و بم به شهر سراوان رسید و از کشور ایران به سمت پاکستان رفت. آخرین کسوف قرن بیستم در حدود ساعت 16و 40دقیقه به تهران رسید که رئیس‌جمهور وقت نیز با حضور در رصدخانه خورشیدی مؤسسه ژئوفیزیک‌ دانشگاه تهران این پدیده را مشاهده کرد. چشم‌پزشکان پیش از رویداد خورشیدگرفتگی از خطرهای مشاهده مستقیم این پدیده به مردم هشدار دادند و بر استفاده از عینک‌های مخصوص هنگام مشاهده این پدیده تأکید کردند. همین توصیه‌ها و لزوم استفاده، موجب رونق بازار فروش عینک‌های ویژه خورشیدگرفتگی شد که در مواقعی با نایاب شدن آن سرگردانی مردم را به‌دنبال داشت. نورپردازی مسجد امام اصفهان برجای مانده از دوران صفوی که با نام مسجد شاه اصفهان نیز خوانده می‌شود، در زمان پدیده خورشیدگرفتگی برای نخستین بار روی مناره‌ها، ایوان ورودی و گنبد اصلی اجرا شد.