نقدی بر موزه‌های میدان مشق

سعید کافه‌چی|ناظر نامحسوس گردشگری:

از در باشکوه میدان مشق که رد می‌شوم سردرگمی وجودم را فرا می‌گیرد. نمی‌دانم این محوطه وزارتخانه است یا پارک یا موزه؟ هیچ راهنمای گردشگری در محوطه میدان مشق وجود ندارد. کارمندان موزه پست بیکار دور هم جمع شده‌اند؛ اگرچه خوش‌برخورد هستند اما هیچ‌کدامشان گردشگران را راهنمایی نمی‌کنند. گردشگران در این ساختمان مرموز و وسیع رها شده‌اند. کمبود راهنما در موزه مشهود است و بازدیدکنندگان از این موزه در ساختمان وسیع آن سردرگم هستند. موزه پست کمی تق‌ولق به‌نظر می‌رسد. این موزه ظاهرا یک راهنما دارد که تنها برای توضیحات موزه‌ای به اشخاص مهم از دفتر مدیریت به محوطه موزه می‌آید و گردشگران مشمول راهنمایی‌های او نمی‌شوند.

طبقه همکف ساختمان موزه دوران اسلامی، محل نمایش موقت آثار منتخب موزه لوور پاریس در ایران و مملو از گردشگران خارجی و بازدیدکنندگان داخلی است. در نمایشگاه موزه لوور در تهران و طبقات بالایی موزه دوران اسلامی، تعداد زیادی از کارکنان موزه یا با نگاهی بی‌تفاوت نظاره‌گر بازدیدکنندگان مشتاق به دیدار از آثار موزه‌ای هستند یا در گوشی‌ تلفن همراه خود غرق شده‌اند. بروشورهای موزه لوور تمام ‌شده است. گیت الکترونیک سختگیرانه بازرسی کرده و بازدیدکنندگان را به تحویل کیف و اشیای همراه خود در ساختمانی دورتر از ساختمان موزه دوران اسلامی ملزم می‌کند؛ گردشگران از این رفتار عصبانی هستند. راستی چرا نباید در بدو ورود به موزه تابلوی اطلاع‌رسانی برای تحویل اشیا جانمایی شود؟

سرویس‌های بهداشتی مشکل دارند. نگهداری و نظافت سرویس‌های بهداشتی در ایران به‌طور کل مشکل دارد و این مشکل به سرویس‌ بهداشتی موزه ملی ایران هم سرایت کرده است. دستمال کاغذی در سرویس بهداشتی وجود ندارد.ظرف مایع دستشویی خالی است. ظاهرا خرابی ظرف مایع دستشویی موجب نشت مایع شده و تصویر ناخوشایندی ایجاد کرده است. جای صابون هم از جنس نامرغوب تهیه شده و کثیف است. مشکلاتی جزئی از این دست در گل سرسبد موزه‌های کشور برای گردشگران و بازدیدکنندگان پذیرفتنی نیست.

کارکنان متعددی در مکانی که مهم‌ترین محل نمایش شکوه و قدمت تمدن ایرانی است، مستقر شده‌اند اما با بی‌تفاوتی نسبت به بازدیدکنندگان در گوشی‌های موبایلشان  در موزه ایران باستان غرق شده‌اند. گردشگرانی که بدون گروه و مترجم و راهنما برای بازدید از این مجموعه به موزه ملی ایران رفته‌اند در سالن‌های موزه ایران باستان سردرگم هستند. از خود می‌پرسم حداقل در سالن‌های موزه ایران باستان نباید یک معرفی خودجوش از سوی کارکنان و راهنمایان موزه انجام شود؟ می‌شد لااقل مانند موزه هنرهای معاصر تهران حداقل گردشگران خارجی را در نقطه‌ای نشاند و برایشان ویدئویی از معرفی موزه دوران باستان و نه تمام موزه ملی ایران به نمایش گذاشت.

بازدید موزه‌ای در خیابان سی‌تیر به پایان رسید اما یک سؤال تازه هم ایجاد شده است، آیا در جذب راهنمای موزه‌ها در ایران  برای توان ارتباطی راهنماها با بازدیدکنندگان، آداب معاشرت و تلاش برای جذب مخاطب بیشتر و روانشناسی بازدیدکننده‌ها فکری شده است؟