گزارش
تهران 1400؛ فرصت‌های قرن جدید
شهردار تهران: ما آخرین مدیران قرن حاضر و نخستین مدیران قرن جدید هستیم، پس نباید فرصت‌های قرن جدید را از دست بدهیم / رئیس شورای شهر تهران: همه شهرداران صد سال اخیر که بیش از ۵۰ نفر هستند - ضمن خدماتی که انجام دادند - اشتباهات فاحش شهرسازی داشته‌اند
محمد سرابی- خبر‌نگار
این رویداد، براساس همکاری شهروندان و مدیران شهری و با هدف برنامه‌ریزی برای اداره شهر در آغاز قرن آینده طراحی شده است. بازیابی مفهوم شهروندی، تقویت تنوع فرهنگی، تحقق عدالت اجتماعی و افزایش نشاط و امید در شهر بخشی از اهداف تهران1400 است تا مشخص شود پایتخت در قرن جدید پیش‌رو چه شمایلی خواهد داشت.
پیروز حناچی، شهردار تهران هم در مراسم دیروز به چنین نکاتی اشاره کرد و گفت: «اکنون فرصتی برای مرور 100سال گذشته و درس‌گرفتن برای برنامه‌ریزی 100سال آینده است. می‌توانیم از تجربیات گذشته درس بگیریم و آینده را بهتر تعریف کنیم. در ابتدای قرن، شهر تهران ۳۰۰هزار نفر جمعیت داشت و امروز تهران ۸میلیون‌و6۰۰هزار نفر جمعیت دارد که با شهرهای اقماری نزدیک به ۱۳میلیون می‌شود. در این مدت فرصت‌هایی را از دست دادیم؛ مانند محدوده ۲۵ساله شهر تهران. قبلا از این محدوده حفاظت می‌شد و قرار نبود تراکم داخل شهر افزایش یابد و باید جمعیت به شهرهای اطراف تهران منتقل می‌شد، اما شرایط انقلاب طوری بود که محدوده ۲۵ساله که بیش از چند دهه حفاظت می‌شد، از بین رفت و علاوه بر آن، تراکم داخل تهران افزایش یافت که این امر منجر به افزایش تمرکز در شهر شد. اگر امروز آلودگی و ترافیک مضاعف داریم نتیجه خروج از این برنامه‌ریزی است.»
او یکی از تبعات خروج از عرصه برنامه‌ریزی را تبدیل شدن شهرداری به شهرداری رانتی دانست و گفت: «ما تبعات اشتباه این کار همراه با هزینه بسیار سنگین را در شهر دیدیم. نباید این اشتباهات تکرار شود. تهران۱۴۰۰ فرصتی برای برنامه‌ریزی آینده و تغییر برنامه‌ریزی تهران است، برای اینکه شهر بهتر شود و اشتباه گذشته تکرار نشود. امسال و سال آینده ما همه برنامه‌های تهران را معطوف به تهران1400 خواهیم کرد.»
شهردار تهران با بیان اینکه در قرن آینده می‌توان هدفگذاری برای شروع 100سال آینده را انجام داد، افزود: «با شکل‌گیری نهاد برنامه‌ریزی شهر تهران، به‌دنبال این هدف هستیم که با همکاری شورا این کار را انجام دهیم؛ درغیر این صورت ما هم فرصت‌ها را از دست خواهیم داد و 100سال بعد از این اشتباهات ما یاد خواهند کرد.»
حناچی، در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: «از کادر درمانی که این روزها فشار بسیاری را تحمل می‌کنند، بسیار سپاسگزارم. هفته‌های سختی پشت سر گذاشته شده که اوج آن در کلانشهر تهران دیده شد. به این معنا که تقریبا بیش از ۹۰ روز آمار روزانه مرگ ۱۵۰نفر را داشتیم که کمتر از ۵۰درصدشان مربوط به تهران بود؛ البته خوشبختانه در یک هفته اخیر آمار کرونا کاهش یافته است.»
او در ادامه گفت: «شرایط شهرداری با دولت متفاوت است. دولت ابزارهایی برای جبران کسری دارد که ما نداریم. تمامی منابع درآمدی شهرداری در بحران کرونا دچار اختلال شده است. چند‌صد مرکز ورزشی تعطیل شده، همین برج و تاسیساتش به حالت تعلیق درآمده و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری بیش از ۵۰درصد صندلی سینماهای شهر را در اختیار دارد، که تقریبا این سینماها تعطیل شده‌اند. کرونا برای شهرداری یعنی کاهش درآمد و تحریم یعنی افزایش هزینه. در اداره کلانشهر شرایط سختی را می‌گذرانیم و تلاش شده با همه مشکلات شهر را آرام نگه داریم.»
تمرکز، مشکل اصلی تهران است
شهردار تهران افزود: «منشأ همه مشکلات تهران تمرکز است که بخشی از آن هم در اختیار شهرداری تهران نیست و ما سیاست‌های عدم‌تمرکز را با همکاری دولت تعقیب خواهیم کرد. در حال حاضر کرونا اصلی‌ترین چالش است، اما تهران مانند دیگر کلانشهر‌ها از ترافیک و آلودگی رنج می‌برد.»
حناچی با بیان اینکه تمامی نیروهای شهرداری مشغول به‌کار هستند، گفت: «با امید به آینده، توکل بر خدا و تلاش بیشتر، این شرایط پشت‌سر گذاشته خواهد شد. باید تمام تلاش خود را به‌کار بگیریم تا این بار هرچند سنگین از دوش شهروندان برداشته شود و به مدیرانی سپرده شود که با عشق، سلامت و علاقه به‌دور از حاشیه تلاش می‌کنند.» شهردار تهران ضمن اشاره به شعار «مردم جان شهر هستند» گفت: «بدون همراهی مردم، شهر بسیار سخت اداره می‌شود و این مدیریت بسیار پرعارضه خواهد بود. اما در مقابل کاری که با همراهی دل‌های شهروندان انجام می‌شود، بسیار پربرکت و کم‌هزینه است. ما مسیر دوم را انتخاب کرده‌ایم.»
او ضمن اشاره به دیپلماسی شهری، خاطرنشان کرد: «در شرایط کرونا تلاش شد تا صدای مظلومیت مردم ایران و تهران به جهانیان رسانده شود. تلاش‌های بسیاری در عرصه بین‌المللی صورت گرفت. به شهرداران کلانشهر‌های دیگر گفتم شما فقط با ویروس کرونا مواجه شده‌اید، اما ما با ویروس تحریم هم درگیر هستیم. تحریم تأثیر خود را بر همه ابعاد اداره شهرها از حمل‌ونقل عمومی تا مسائل درمانی گذاشته است و این پیام را به شهرداران وین، سئول، لندن، استانبول، کابل و... دادیم. همچنین تلاش شد تا تصویر ذهنی تهران در جهان بهبود داده شود. شاخص‌هایی که در رقابت‌های جهانی تأثیر می‌گذارد، شناخته‌شده هستند و اگر ما فعالیت‌های خود را به آن زبان ترجمه کنیم، می‌توانیم در رقابت‌ها مؤثر واقع شویم. درحال حاضر رتبه هوشمندی تهران، 4رتبه بهتر شده است.»
حناچی افزود: «در عرصه‌های بین‌المللی و حرکت‌های اجتماعی کمتر اتفاق می‌افتد دستگاه‌های امنیتی از شهرداری تشکر کنند. در اتفاق «جان پدر کجاستی؟» بدخواهانی که کشور‌های همسایه و ایران را هدف قرار دادهاند، نمی‌خواهند که ما رابطه خوبی با افغانستان داشته باشیم، اما هشتگ جان پدر کجاستی در کنار دیپلماسی عمومی کشور با بازخوردی از کابل به شهرداری تهران رسید و باعث اتحاد بیشتر دو ملت شد.»
او با شرح برخی از اتفاقات روی‌داده در قرن گذشته یادآوری کرد: «ایده تهران۱۴۰۰ توسط خانم خداکرمی در شورای شهر مطرح شد. درگیری‌های اولیه مدیریت روزمره، ما را از این نکته غافل کرد، اما این اتفاق یک نقطه عطف مهم بود که شهرداری لایحه‌ای در این زمینه هم به شورا داده و قرار است بازبینی شود.»
حناچی با اشاره به تنوع نشانه تهران۱۴۰۰ گفت: تهران یک خصیصه خاص ندارد، بلکه ارزش‌ها و ویژگی‌های فراوانی دارد و ما باید تمام فعالیت‌هایمان را از این لحظه به بعد مزین به این نشانه کنیم. خیابان ولیعصر هم در این برنامه جایگاه ویژه‌‌ای خواهد داشت؛ زیرا نقطه محوری کار و آغاز فعالیت شهرداری است، توانمندی ثبت جهانی شدن را دارد و استخوان‌بندی تهران1400 خواهد بود.»
تهران باید جای زندگی باشد
رئیس شورای شهر تهران نیز در این مراسم گفت: «در زمینه شهرسازی خطاهای فاحشی در تهران صورت گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد همه شهرداران 100سال اخیر که بیش از ۵۰ نفر هستند - ضمن خدماتی که انجام دادهاند - اشتباهات فاحش شهرسازی داشته‌اند و همین باعث شده که تهران شهرسازی متوازنی نداشته باشد که این را باید جبران کرد.»
محسن هاشمی گفت: «تهران تجربه توسعه پایدار و متوازن نداشته است. تلاش این است که تهران شهری برای زندگی شود، اما هنوز این خصوصیت را به‌دست نیاورده است. مهم‌ترین عنصری که مانع این زندگی شده آلودگی هوا و محیط‌زیست است. استفاده از سوخت‌های فسیلی و ذرات معلقی که در تهران ایجاد می‌شود، تهران را به سمت آلودگی بیشتر می‌برد؛ درحالی‌که باید به سمت حمل‌ونقل عمومی زیست‌محیطی برویم و از این جهت تهران را تاب‌آور کنیم. همه اینها باید در طرح۱۴۰۰ مطرح شود.»
او با اشاره به سابقه طرح تهران1400 گفت: «در سال۹۷ زمانی که آقای افشانی شهردار بود، شورای شهر تهران با پیشنهاد خانم خداکرمی، عضو شورای شهر تهران رویداد۱۴۰۰ در صحن تصویب شد و قرارشد که شهردار برنامه‌های خود را برای ۱۴۰۰ به‌صورت لایحه به شورا بدهد و شورای شهر آن را بررسی و تصویب کند. بعد این مصوبه به شهرداری رفت و به‌دلیل اتفاقاتی که افتاد، طول کشید و درنهایت با تأخیر بسیار زیاد در سال۹۸ یا ۹۹ بود که یک لایحه یک‌صفحه‌ای آمد و به تأیید شورا نرسید. برای اینکه اعضا در جریان قرار گیرند در یک جلسه هم‌اندیشی مطرح کردیم و نظراتی داده و قرار شد تکمیل و بعد در شورا تصویب شود. بعد از آن، ما منتظر هستیم تا این لایحه دوباره به شورا ارائه شود. من فکر می‌کردم وقتی این طرح به شورای شهر می‌آید روی آن کار کنیم که تهران در 20سال اول قرن جدید، تبدیل به شهری برای زندگی باشد.» او افزود: «درباره برنامه۱۴۰۰ باید به تاریخ تهران توجه کنیم که روستای کوچکی به‌عنوان ییلاق شهر باستانی ری بوده است و از ۲۵۰سال پیش به‌تدریج رشد کرده و الان کمتر از ۱۰میلیون نفر جمعیت دارد که اگر حدود 43شهر اقماری را جزو تهران ببینیم، جمعیت تهران بیشتر می‌شود.» هاشمی با اشاره به تاب‌آوری شهری گفت: «همه منتظر یک زلزله هستند. در زمینه ایمنی و کمک‌رسانی‌های بعد از زلزله باید کار بزرگی انجام شود تا شاهد مرگ ومیر زیاد نباشیم، اما شاید ۲۰درصد از کارهایی که باید انجام می‌دادیم را انجام داده‌ایم.» براساس این گزارش در پایان مراسم از کتاب و همینطور نماد تهران۱۴۰۰ توسط شهردار تهران رونمایی شد. این نماد، قطعه بتنی بزرگی است که دردو سوی خود با آیینه تزیین شده و در یکی از فضاهای عمومی شهر نصب خواهد شد.
مردم جان شهر هستند
محی‌الدین فاضلیان، دبیر جشنواره تهران1400
از ایده شهری برای همه شروع کردیم و نظرات را جمع‌آوری کردیم تا به اهداف و ساختار اجرایی جشنواره تهران1400 رسیدیم. سرمایه‌های تهران قابل ملاحظه است اما با همه دارایی‌هایش و فضاهای متنوع، این روزها حال خوبی ندارد. ماسک‌ها و فاصله میان مردم هم بخشی از همین شرایط است. رویکرد مراسم تهران1400 به سمت مردم است، زیرا مردم جان شهر هستند و حال شهر وقتی خوب است که حال مردم خوب باشد. ممکن است تهران پر از برج و تونل و بزرگراه باشد، اما حال مردم خوب نباشد.
امیدواری مردم به آینده بهتر تهران
محمدرضا جوادی‌یگانه، معاون امور فرهنگی اجتماعی شهرداری
باید بپذیریم که محرومان هم حقی در شهر دارند. حس «کسی‌بودن» باعث می‌شود که تلاش کنیم تا دنیا جای بهتری برای زندگی شود. این حس در جمع معنا پیدا می‌کند و بعد باعث خاطره، رؤیا و امید می‌شود. همبستگی اجتماعی نتیجه بعدی خواهد بود. قرار بود این مراسم 3ماه قبل برگزار شود اما شرایط مناسب نبود. در فضایی هستیم که امیدواری به آینده وجود دارد. در آذر امسال با همکاری ایسپا نظرسنجی انجام دادیم و در آن مشخص شد یک‌سوم مردم تهران عقیده دارند که در سال آینده وضعیت بهتر می‌شود.
