دست ایران روی ماشه بازگشت هسته‌ای

رئیس سازمان انرژی اتمی پیشرفت برنامه‌های هسته‌ای ایران بعد از اجرای برجام را روایت کرده است؛ این پیشرفت‌ها اگرچه در برخی موارد با سنگ‌اندازی طرفین مذاکره هم روبه‌رو بوده، اما آن‌قدر هستند که علی‌اکبر صالحی از آنها به‌عنوان برگ برنده ایران درصورت نقض برجام از سوی آمریکا در کلامش استفاده می‌کند. معاون رئیس‌جمهور درباره خروج آمریکا از برجام و پاسخ صریح ایران به این اقدام احتمالی ایالات متحده تأکید کرده: «تصمیم‌گیری در این زمینه با هیأت نظارت بر برجام و مقامات ارشد کشور است. به لحاظ فنی ما اگر مثل ارتش تلقی شویم، باید آماده باشیم، وقتی فرمانده اعلام حرکت داد، آذوقه، فشنگ و تفنگمان هست و همه‌‌چیز آماده است و در حوزه‌های مختلف فناوری هسته‌ای می‌توانیم به سرعت برگردیم.» او با اشاره به گذشت بیش از 2سال از اجرای برجام و اقدامات انجام شده در فناوری هسته‌ای کشور گفته: «در بعد فنی الحمدلله کارها به پیش می‌رود و 20فروردین هم این را نشان داد. بروید فوردو، نطنز و بوشهر را ببینید و به مردم گزارش دهید. برخی در افکار عمومی به‌گونه‌ای وانمود کردند که گویی صنعت هسته‌ای خوابیده است. الان در فوردو هزار و 44ماشین سانتریفیوژ نصب شده داریم و تعدادی از آنها هم در حال چرخش هستند که گاز به آنها تزریق نمی‌شود ولی هر زمان اراده شود به ماشین‌های سانتریفیوژ در نطنز گاز تزریق شود این کار را می‌کنیم و در عرض 4روز می‌توانیم گاز را به سانتریفیوژها تزریق و فعالیت 20درصد را در فوردو آغاز کنیم. امیدواریم به اینجا نرسیم، ولی چالشی است که وجود دارد.»

کشورهای عربی باتری می‌خرند

صالحی درگفت‌وگو با برنامه تلویزیونی نگاه یک با اشاره به قراردادهای اخیر ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس با قدرت‌های غربی، آن را از منظر یک تکنولوژی صرفا وارداتی ارزیابی و تصریح کرده: «آنها دارند باتری می‌خرند. نیروگاه می‌خواهد تولید برق کند؛ مثلا یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس از یک کشور 4نیروگاه خریده که آن کشور نیروگاه را برایش ساخته و خودش هم تضمین کرده که راهبری کند و اینکه نمی‌شود نیروگاه؛ بعد 40 تا 50 سال هم جمع می‌کنند و می‌برند. این می‌شود یک باتری که البته این باتری خیلی بزرگ است.» این در حالی است که به گفته او، هم‌اکنون «نیروگاه بوشهر را بچه‌های خودمان اداره می‌کنند؛ 800مهندس آنجا داریم که افتخار می‌کنیم. تجهیزات بوشهر را بومی‌سازی می‌کنند. خیلی با ما فرق می‌کنند و ما در شرایط دیگری هستیم.»

پیشرفت زودتر از موعد رآکتور اراک

رئیس سازمان انرژی اتمی در بخشی از گفت‌وگوی تلویزیونی خود همچنین با اشاره به یکی از مفاد مهم برجام درخصوص بازطراحی رآکتور آب سنگین خنداب با مشارکت طرف مقابل برجام تصریح کرده است: «در برجام اصرارمان بر این بود که متولی طراحی رآکتور ایران است و همه کارها را ایران انجام می‌دهد، ولی ما استقبال می‌کنیم از اینکه آنها طراحی‌های ما را مرور و بررسی کرده و تأیید کنند. هم‌اکنون طراحی مفهومی پایان یافته، کارشناسان ما با کارشناسان چینی تبادل علمی کردند و نهایتا مهر چین را روی طراحی مفهومی داریم و نه فقط چین، بلکه آمریکا و اروپایی‌ها نیز آن را تأیید کرده‌اند و طراحی پایه هم مورد تأیید قرار گرفته است. چون ایمنی در حوزه فناوری هسته‌ای امر بسیار مهمی است، با اطمینان خاطر در این زمینه قدم برمی‌داریم.» او افزوده:«بخش قابل توجه طراحی تفصیلی پایان یافته و به چینی‌ها ارائه شده و قدم بعدی ساخت تجهیزات است که وارد گفت‌وگوی قراردادی شده‌ایم. ما از برنامه پنج ساله جلوتر هستیم و امیدواریم در 3سال آینده شاهد راه‌اندازی رآکتور اراک باشیم. در افکار عمومی تصور این بوده که رآکتور اراک کار می‌کرده و بعد در مذاکرات برجامی آن را متوقف کرده‌ایم. این رآکتور هنوز عملیاتی نشده بود، هنوز خیلی از تجهیزات آن تأمین نشده بود و سوختش را تست نکرده‌ بودیم.»

اکتشاف و استخراج تا تأمین نیازهای داخلی

علی‌اکبر صالحی با اشاره به ابتدای زنجیره هسته‌ای ایران از اکتشاف و استخراج اورانیوم در معادن و پیشرفت‌های به‌دست آمده در آن گفته: «قبلا تصور می‌کردیم که در زمینه معادن اورانیوم فقیر هستیم. از اواخر 1388و 1389توانستیم اکتشاف هوایی را شروع کنیم. الان حدود 78درصد مساحت کل ایران را اکتشاف هوایی کرده‌ایم و خوشبختانه موارد امیدبخش را زیاد دیدیم و می‌توانیم بگوییم اگر غنی نیستیم، ولی فقیر هم نیستیم. امیدواریم در سال 1397تولیدات در اردکان به رقم قابل توجهی برسد و هر سال که پیش می‌رویم تولید ما زیادتر شود.» به گفته صالحی، «زمانی که بخش باقیمانده از اکتشاف هوایی به‌خصوص در مناطق مرزی کشور ازجمله در مناطق مرزی شمالی و شرقی تکمیل شود، خیلی امیدوار‌کننده است و می‌توان گفت که به آن اندازه اورانیوم داریم که نیازهای داخلی را تأمین کنیم.»

دستاوردهای دیگر در فوردو، پیشران و آب سنگین

علی‌اکبر صالحی همچنین با اشاره به ایجاد تأسیسات جدید در فوردو گفته: «فوردو فعال است و تأسیسات جدیدی در آن ایجاد شده است. تست‌های لازم در زمینه ایزوتوپ‌های پایدار در حال انجام است، روس‌ها همکاری خوبی دارند و امیدواریم در آینده نه چندان دور ایزوتوپ‌های پایدار مورد نیاز را در فوردو تولید کنیم.» رئیس سازمان انرژی اتمی درباره صادرات آب سنگین نیز گفت: «ما 70تن آب سنگین صادر کردیم و مقداری جزئی نیز علاوه بر آن صادر کردیم، الان در حال گفت‌وگو با برخی کشورها برای صادرات بیشتر آب سنگین هستیم. در ازای صدور آب سنگین به روسیه کیک زرد گرفتیم و در ازای ارسال آب سنگین به آمریکا وجه‌ آن را دریافت کردیم.» او درباره آغاز به‌کار عملیات اجرایی شبیه‌ساز فرایندی پیشران‌های هسته‌ای در کشور گفت: «وقتی دستور این پروژه صادر شد ما کار را شروع کردیم و باور نمی‌کنم اینقدر جلو رفته باشیم. امروز یک دستاورد را در زمینه پیشران هسته‌ای به نمایش گذاشتیم که تحت عنوان سامانه سنجش فرایندی است. الان 5کشور پیشران نظامی هسته‌ای دارند، هند سال گذشته جزو این کشورها شد و ششمین کشوری بود که دارنده پیشران نظامی هسته‌ای شد.»