کنسول سفید بازار سیاه

آریا طاری_روزنامه‌نگار

با عرضه ایکس‌باکس سری ایکس و اس در تاریخ بیستم آبان‌ماه، انتظار‌ها برای ورود به نسل نهم کنسول‌های بازی بالاخره به پایان رسید و تنها 2‌روز بعد با عرضه رسمی نسخه پنجم پلی‌استیشن جنگ نسل جدید رسما آغاز شد. تا قبل از روز عرضه تمامی توجهات به نکات فنی کنسول‌های جدید جلب شده بود و بازار مقایسه سخت‌افزاری حسابی داغ بود اما بلافاصله پس از عرضه، قیمت کنسول‌ها به سوژه‌ای داغ در سراسر جهان تبدیل شد؛ قیمت‌هایی که برخلاف اعلام رسمی و در بازار آزاد سر به فلک کشید تا خیلی از کاربران برای مدتی قید خرید کنسول‌های نسل جدید را بزنند. قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره داشت که ایکس‌باکس سری ایکس و نسخه پنجم پلی‌استیشن (دیسک‌خور) با قیمت نهایی 499‌دلار عرضه شده‌اند اما در بازار قیمت‌های متفاوتی دارند. مهم‌تر اینکه باید بدانید کنسول جدید سونی فروش فیزیکی نداشته و تنها کسانی در روزهای ابتدایی به آن دسترسی داشته‌اند که آن را پیش خرید کرده‌اند.

50
شاید بهتر باشد از بازار ایران شروع کنیم، بازاری که پلی‌استیشن در آن برتری خاصی دارد و توانسته کاربران بیشتری را جذب کند. گیمر‌های خوش‌بین فکر می‌کردند در همان روزهای ابتدایی می‌توانند با مبلغی در حدود 30‌میلیون تومان به پلی‌استیشن5  برسند اما عده‌ای هم بودند که قیمت این کنسول در روزهای ابتدایی عرضه را بالاتر از این تخمین می‌زدند. در نهایت پیش‌بینی دسته دوم درست از آب درآمد و PS5 با رقم نجومی 50‌میلیون تومان خودش را به بازار ایران رساند. پس از گذشت چند روز قیمت این کنسول به 45 و در نهایت به 40‌میلیون تومان رسید و افت دیگری نداشت. شاید شما هم از آن دست افرادی باشید که در شبکه‌های مجازی با آگهی‌هایی 25یا 30میلیون تومانی برای خرید PS5 روبه‌رو شده باشید اما بررسی‌های ما نشان می‌دهد تقریبا تمام این آگهی‌ها واقعی نبوده است!

40
حالا که در جریان قیمت کنسولی مثل PS5 در ایران قرار گرفتید، شاید دوست داشته باشید بدانید چند کنسول در روزهای ابتدایی سر از تهران و دیگر شهرهای بزرگ درآوردند. بررسی‌های ما نشان می‌دهد روی هم رفته چیزی در حدود 40 تا 50دستگاه PS5 در هفته‌های ابتدایی عرضه وارد ایران شده که تقریبا نیمی از آنها به پایتخت رسیده است. پیش‌بینی می‌شود این تعداد کنسول زیر 40‌میلیون تومان در بازار ایران معامله نشده‌اند.

20
حالا گیمر‌های ایرانی چقدر باید صبر کنند تا کنسولی مثل PS5 را با قیمتی منطقی خریداری کنند؟ بررسی‌های ما نشان می‌دهد قیمت کنسول تا آخر آذر به رقمی در حدود 20‌میلیون تومان می‌رسد و تا آخر دی می‌توان کنسول را با قیمت واقعی‌اش در ایران خرید. البته تمام اینها در شرایطی است که قیمت ارزهای بین‌المللی تا دی‌ماه تغییر چندانی نداشته باشد و سیر صعودی پیدا نکند.

1500
اگر گیمر نباشید و خبرهای دنیای بازی را دنبال نکنید، فکر می‌کنید بازار سیاه کنسول‌های نسل جدید فقط در ایران راه افتاده است اما اصلا اینطور نیست. طبق بررسی‌های انجام شده در روزهای ابتدایی کنسول PS5 در اروپا با قیمتی در حدود 1250یورو و در آمریکا با قیمتی در حدود 1500دلار به فروش گذاشته شده است. البته این ارقام مربوط به آگهی‌های فروش کنسول در سایت‌های مختلف بوده و نمی‌توان متوجه شد آیا در نهایت معامله‌ای با این ارقام اتفاق افتاده یا خیر.

   رکوردی برای تازه‌وارد سفید
براساس گزارشی که سایت گیمز رادار منتشر کرده، PS5 در روز عرضه 1.‌2 تا 5.‌2 میلیون واحد فروش رفته تا به رکورد پرفروش‌ترین لانچ تاریخ تمام کنسول‌ها دست پیدا کند. براساس این گزارش، بخش عمده‌ای از این فروش که شامل 3. 1 تا 6. 1 میلیون واحد می‌شود مربوط به بازار آمریکای شمالی است که مهم‌ترین بازار برای فروش محصولات وابسته به ویدئو گیم محسوب می‌شود. از سوی دیگر حدود ۹۰۰هزار واحد PS5 در نقاط دیگر جهان فروش رفته که بخش بزرگی از آن (حدود ۶۰۰هزار واحد) متعلق به بازار اروپاست. باید به این نکته توجه کرد که به‌خاطر محدودیت‌هایی که سونی به‌خاطر پاندمی ویروس کرونا برای عرضه پلی‌استیشن 5 با آنها روبه‌رو بوده، تعداد پلی‌استیشن پنج‌هایی که به بازار عرضه شده‌اند تا به امروز عدد محدودی بوده و به همین‌خاطر حتی این امکان وجود داشت که کنسول جدید این کمپانی ژاپنی بتواند رکورد بهتری را هم به نام خودش ثبت کند. هنوز گزارشی از میزان فروش ایکس باکس سری ایکس و سری اس در روز عرضه در دسترس نیست و چند سالی می‌شود که مایکروسافت هم دیگر گزارش‌های مربوط به میزان فروش کنسول‌های ایکس باکس را منتشر نمی‌کند اما تخمین‌ها حاکی از این هستند که PS5 حدود ۲ برابر ایکس باکس‌های جدید در زمان عرضه فروش رفته است.

   باز هم کرونا!
کرونا روی خیلی از مسائل تأثیرش را گذاشته و شاید برایتان جالب باشد که بدانید یکی از دلایلی که باعث تولید کم PS5 در عرضه اولیه‌اش شده، همین ویروس بوده است! خود سونی از مدت‌ها قبل اعلام کرده بود به‌دلیل شیوع کرونا در سراسر جهان نمی‌تواند مانند نسل قبل عرضه اولیه داشته باشد. آماری که به‌تازگی منتشر شده نشان می‌دهد 130‌هزار PS5 در عرضه اولیه ژاپن به فروش رسیده و این در حالی است که  در عرضه اولیه PS4، شرکت سونی 300‌هزار نسخه را در اختیار کاربرانش قرار داد. همین اختلاف 170‌هزار تایی نشان می‌دهد کرونا با صنعت گیم چه کرده و چه ضربه‌ای به گیمر‌های دنیا زده است.

   بی‌خیال دلار؛ فقط درهم
در ایران خیلی‌ها قیمت نسل نهمی‌ها را با قیمت دلار حساب می‌کنند تا ببینند بالاخره چه زمانی به کنسول مورد علاقه خود می‌رسند اما بد نیست بدانید قیمت درهم بیشتر از هر موضوعی برای گیمر‌های ایرانی اهمیت دارد. به هر حال اکثر کنسول‌ها و لوازم جانبی‌شان از امارات وارد ایران می‌شوند و برای رسیدن به قیمت  واقعی کنسول باید قیمت درهم را زیرنظر گرفت. در حال‌حاضر و در بازار سیاه، PS5 با قیمتی در حدود 4000درهم معامله می‌شود اما براساس اعلام سونی این کنسول باید با قیمت 2100درهم در اختیار گیمر‌ها قرار بگیرد. پس اگر درهم را 7‌هزار تومان درنظر بگیریم، کنسول جدید سونی در بازار سیاه امارات با رقمی در حدود 28‌میلیون تومان معامله می‌شود و با رقمی در حدود 15‌میلیون تومان به افرادی رسیده که کنسول را پیش‌خرید کرده‌اند. حالا به این ارقام سود‌های عجیب وارد کننده‌ها را هم اضافه کنید تا ببینید چرا گیمر‌ها برای رسیدن به نسل نهمی‌ها باید حداقل تا آخر دی‌ماه منتظر بمانند.

قدیمی‌ها کنار نمی‌روند
هر چند صنعت گیم وارد نسل نهمش شده اما این به‌معنای پایان بازار نسل هشتمی‌ها در بازار جهان و مخصوصا ایران نیست. تجربه نشان داده حداقل در ایران پس از تغییر نسل، قیمت‌های کنسوهای نسل قدیم نه‌تنها کاهش پیدا نمی‌کند بلکه کمی بیشتر هم می‌شود. دلیل این موضوع هم چیزی نیست جز بالا بودن قیمت‌های کنسول‌های نسل جدید که برای خیلی‌ها مورد پذیرش نیست.

اتفاق قابل پیش‌بینی
با مروری بر این اعداد و ارقام که تعداد زیادی از گمیر‌های داخلی را از خرید نسل نهمی‌ها ناامید کرده، به اصل ماجرا می‌رسیم و اینکه چرا اصلا باید برای کنسول‌های بازی بازار سیاه درست شود. شاید عجیب باشد اما این اتفاق توسط کارشناسان و حتی خود گیمر‌ها قابل پیش‌بینی بوده و اصلا اتفاق عجیبی نیست، همانطور که در نخستین روزهای عرضه PS4 هم چنین بازار سیاهی درست شد و پس از مدتی قیمت‌ها شکل واقعی به‌ خود گرفت. عده‌ای اعتقاد دارند نجومی شدن قیمت‌ها در روزهای ابتدایی، سیاستی است که خود شرکت‌های سازنده در پیش می‌گیرند تا نام کنسول‌شان بیشتر بر سر زبان‌ها بیفتد. از همین‌رو آنها در عرضه اولیه تعدادی محدود از کنسول‌هایشان را به بازار می‌فرستند تا به اهداف خودشان برسند. در مقابل عده‌ای هم هستند که نقش تعدادی از خریداران یا به‌اصطلاح دلالان را در این امر تأثیر‌گذار می‌دانند. به هر حال هیچ شخصی برای خرید تعداد بالای کنسول PS5 محدودیت نداشته و همین امر باعث شده تعداد زیادی از کنسول‌ها سر از بازار دربیاورند. با وجود این عده سومی هم وجود دارند که معتقدند این اتفاق کاملا عادی است، چراکه شرکتی مثل سونی با سخت‌افزارهایی که در اختیار دارد حتی اگر می‌خواست هم نمی‌توانست در روزهای ابتدایی کنسول‌های زیادی را به بازار بفرستد و همین موضوع دلیل اصلی به راه افتادن بازار سیاه بوده است.