رژیم ترور

سیاوش فلاح‌پور- روزنامه‌نگار

 منطقه خاورمیانه طی 7دهه گذشته از جنگ‌افروزی‌ها و بحران‌سازی‌‌های رژیم صهیونیستی در امان نبوده است. رژیمی که تاسیس آن با اشغالگری و درگیری نظامی در سرزمین‌های تاریخی فلسطین آغاز شده، طی این سال‌ها نیز همواره با ناامن‌سازی‌ محیط منطقه‌ای به‌دنبال تامین امنیت برای خود بوده؛ امنیتی که به گواه تاریخ از طریق جنگ، حملات محدود اما مکرر هوایی یا پهپادی، عملیات‌های ترور، طراحی کودتا، تهدید کشورهای منطقه و... برقرار شده است.
عبدالله النفیسی، متفکر مشهور کویتی در این‌باره می‌نویسد: اسرائیل هرگونه عناصر قدرت در کشورهای اسلامی منطقه را تهدیدی بالقوه برای خود می‌داند و در این مسئله فرقی میان قدرت‌های سخت و نرم قائل نیست.
اما یکی از پیچیده‌ترین و جنایتکارانه‌ترین ابعاد تقابل اسرائیل با کشورهای منطقه، تلاش رژیم صهیونیستی برای نابودی برنامه‌های علمی و حتی حذف دانشمندان در این کشورهاست. افکار عمومی در ایران به‌دلیل ترورهای علمی یک دهه اخیر به خوبی با این سیاست اسرائیل آشنایی دارد. شهید مسعود علی‌محمدی، دانشمند هسته‌ای ایران نخستین قربانی مجموعه ترورهای علمی اسرائیل در سال1389بود که از طریق یک بمب کنترل از راه دور به شهادت رسید. مجید شهریاری، دیگر دانشمند هسته‌ای و فیزیکدان ایرانی نیز در همان سال از طریق اتصال یک بمب به درب خودروی حامل وی به همراه همسرش به شهادت رسید.
داریوش رضایی‌نژاد، دانشجوی دکتری مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی کمی بعد در مرداد سال1390 توسط تروریست‌ها مقابل درب منزلش مورد هدف قرار گرفته و شهید شد. مصطفی احمدی‌روشن، دیگر دانشمند ایرانی در رشته مهندسی شیمی و ازجمله نیروهای فعال در سایت هسته‌ای نطنز نیز در دی‌ماه همان سال به واسطه عملیات یک تیم ترور وابسته به اسرائیل در تهران به شهادت رسید. همچنین ترور ناکام فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران در سال1389و ترور شهید محسن فخری‌زاده در روز جمعه، بخش‌هایی دیگر از کارنامه سیاه رژیم صهیونیستی برای مقابله با ظرفیت و توان علمی-دفاعی ایران طی یک دهه اخیر بوده است. اگرچه نباید فراموش کرد اینگونه ترورها محدود به ایران و دانشمندان ایرانی نیست. ترورهای علمی سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل (موساد) در منطقه خاورمیانه نیز اتفاق افتاده است.

یحیی المشد

او یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان هسته‌ای مصر و جهان عرب طی یک قرن اخیر به شمار می‌رود. المشد پس از پایان تحصیلات عالی در کشورهای اروپایی برای تدریس و همچنین فعالیت در برنامه اتمی مصر به کشورش بازگشت. اما با تشدید بحران‌های نظامی میان مصر و اسرائیل و سرانجام مصالحه انورسادات با رژیم صهیونیستی، برنامه اتمی مصر عملا تعطیل شده و دانشمندان هسته‌ای مصری نیز به‌طور طبیعی جذب سایر کشورها شدند. المشد در این مقطع(1975) برای همکاری در برنامه اتمی عراق به این کشور سفر کرد. به گزارش شبکه الجزیره، المشد ازجمله مهندسان اصلی پروژه اتمی عراق بود که برای هماهنگی‌های علمی و تحقیقاتی، سفرهای متعددی به فرانسه(حامی اصلی عراق در پروژه هسته‌ای) داشت. او در جریان یکی از این سفرها در سال1980توسط گروهی ناشناس در هتل محل اقامتش در پاریس به قتل رسید. تحقیقات پلیس فرانسه درباره این حادثه هیچ‌وقت علنی نشد اما نیروهای امنیتی عراق، سازمان موساد را عامل ترور معرفی کردند.

ابراهیم الظاهر
او ازجمله نخبگانی بود که در عصر صدام عراق را ترک کرده و برای تحصیلات دانشگاهی در رشته مهندسی هسته‌ای عازم کانادا شده بود. الظاهر در سال2003 بعداز سقوط نظام صدام برای تدریس و فعالیت‌های علمی مرتبط به حوزه تحصیلاتی خود به کشورش بازگشت. اما تنها چند هفته پس از ورود به عراق، درحالی‌که سوار بر خودروی شخصی بود توسط گروهی ناشناس به رگبار بسته شده و جان باخت. تیم ترور پس از قتل الظاهر، خودروی حامل او را در رودخانه نزدیک به محل حادثه واژگون کرد. اگرچه نتیجه تحقیقات قتل مشکوک الظاهر نیز هیچ‌گاه روشن نشد اما برخی رسانه‌های عراقی به نقل از منابعی مدعی شدند الظاهر با هدف از سرگیری پروژه هسته‌ای عراق به کشور دعوت شده بود. بخش عمده این رسانه‌ها موساد را عامل ترور این دانشمند عراقی به شمار می‌آورند.

محمد الزواری

او مهندس  شرکت هواپیمایی تونسی و ازجمله شخصیت‌هایی بــود کـه نقــش چشمگیری در برنامه ساخت و توسعه پهپادی گردان‌های عزالدین‌قسام (شاخه نظامی حماس) در نوار غزه داشت. به‌طور مشخص پهپاد ابابیل1حاصل تلاش‌ها و تحقیقات او به شمار می‌رود؛ پهپادی که برای نخستین‌بار در درگیری‌های نظامی سال2014 توسط حماس وارد صحنه شده و تحیر رسانه‌ها و تحلیلگران اسرائیلی را به‌دنبال داشت. الزواری در اواخر سال2016 در جنوب شرقی تونس توسط یک تیم ترور 10نفره در خیابان محاصره شده و به قتل رسید، به‌گونه‌ای که 8گلوله در بدن وی باقی ماند.
جنبش حماس یک روز پس از عملیات ترور از ارتباط سازمانی خود با الزواری پرده برداشت و موساد را عامل ترور وی معرفی کرد. این ادعا توسط قائدالسبسی، رئیس‌جمهور وقت تونس تأیید شد.

فادی البطش

او از جوانان نخبه فلسطینی (اهل غزه) بود که با موفقیت در دریافت کمک هزینه تحصیلی از دولت برای تکمیل تحصیلات خود عازم مالزی شده و در رشته مهندسی برق به مدرک دکتری از دانشگاه کوالالامپور دست یافته بود. البطش شخصیتی اسلامگرا، حامی مقاومت فلسطین و حافظ قرآن توصیف شده که در سال2016 جایزه برترین پژوهشگر مسلمان را از سوی دولت مالزی دریافت کرده بود. به روایت شبکه الجزیره اگرچه بخش عمده فعالیت‌های البطش بر تدریس و تحقیقات در دانشگاه‌های مالزی متمرکز بود اما در تمام این‌ سال‌ها ارتباط او با مجموعه‌های علمی و دانشگاهی در داخل غزه قطع نشد. این جوان فلسطینی سرانجام در سال 2018(34سالگی) درحالی‌که برای نماز صبح به سوی مسجد نزدیک به محل اقامتش حرکت می‌کرد توسط دو نیروی ناشناس موتورسوار مورد هدف قرار گرفته و فورا جان باخت. معاون نخست‌وزیر مالزی کمی پس از این حادثه گفت: ترور فادی البطش توسط سازمان‌های اطلاعاتی یک دولت خاورمیانه‌ای صورت گرفته که هر پیشرفتی در فلسطین را تهدیدی برای خود می‌داند.

   حملات مستقیم به نیروگاه‌های هسته‌ای

کارشکنی‌های علمی و صنعتی اسرائیل در مسیر پیشرفت کشورهای منطقه تنها محدود به ترور دانشمندان نبوده و گاهی شکل عیان‌تری به‌خود گرفته است. ازجمله مهم‌ترین موارد در این زمینه، دو حمله هوایی محدود به نیروگاه‌های هسته‌ای عراق و سوریه است. جنگنده‌های اف16 اسرائیلی در سال1981 نیروگاه اوزیراک به‌عنوان مهم‌ترین تاسیسات اتمی عراق در نزدیکی بغداد را بمباران کردند. اگرچه این حمله از سوی جامعه جهانی، حتی دولت آمریکا محکوم شد اما هیچ‌گاه اقدامی برای مجازات اسرائیل صورت نگرفت. جنگنده‌های اسرائیلی در سال2006 نیز با عملیاتی مشابه، یک مرکز هسته‌ای در حال ساخت در نزدیکی استان دیرالزور سوریه را بمباران کردند. رسانه‌های اسرائیلی سال‌ها بعد اسنادی را مبنی بر انتقال محرمانه دانشمندانی از کره‌شمالی به این تاسیسات منتشر کردند.