گزارش
اجلاس گروه 20 ضدتبلیغ برای سعودی‌ها
همزمان با میزبانی عربستان از اجلاس گروه20، وضعیت وخیم حقوق بشری و چالش‌های اقتصادی عربستان مورد توجه کشورهای جهان قرار گرفته است
اجلاس گروه20 معمولاً فرصتی برای کشور میزبان است تا پیشرفت‌ها و پتانسیل خود را به بهترین شکل ممکن معرفی و ترویج کند اما میزبانی این اجلاس در عربستان که طی دیروز و امروز انجام شده به یک دردسر برای سعودی‌ها تبدیل شده است.
به گزارش الجزیره، نخستین مشکل سعودی‌ها این است که این اجلاس در میانه بدترین همه‌گیری یک قرن اخیر برگزار می‌شود و به همین‌خاطر برگزاری آن مجازی است. این شیوه برگزاری اجلاس، فرصت ارائه تصویری پیشروانه از پادشاهی عربستان سعودی به دنیا را گرفته است؛ سعودی‌ها امیدوار بودند تصویری آینده‌نگرانه از تغییراتی شگفت‌انگیز، یعنی همان چیزی که محمد بن‌سلمان رهبر سایه این کشور در ذهن خود دارد ارائه بدهند.
این تقلای عربستان، محصول نیازهای اقتصادی است. همزمان با موفقیت دنیا برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، سوخت‌های فسیلی هم بیشتر از گذشته از چشم می‌افتند. این بدترین خبر برای دولتی است که 80درصد درآمدهایش از فروش نفت خام حاصل می‌شود.
پادشاهی عربستان باید به اقتصاد خود تنوع ببخشد و البته زمان زیادی هم برای این کار ندارد. ثمره تعجیل عربستان نیز برنامه جاه‌طلبانه محمد بن‌سلمان برای تحول اقتصادی در این کشور بوده است: چشم‌انداز2030. این برنامه عربستان را با بازسرمایه‌گذاری درآمد حاصل از فروش نفت در صنایع پایدار و ایجاد اشتغال برای جمعیت جوان این کشور، از وابستگی به نفت خلاص خواهد کرد.
بخشی از اقداماتی که در این چشم‌انداز پیش‌بینی شده، اصلاحات اجتماعی مانند حق رانندگی زنان بوده است. اما تغییر جهت اقتصاد عربستان کار بزرگ دیگری است. بازسازی بنیادین اقتصاد در تنها یک‌دهه تعهد بزرگی است؛ به‌خصوص در کشوری که وابستگی طولانی و زیادی به یک تک‌محصول دارد. بن‌سلمان امید زیادی دارد تا بتواند سرمایه‌گذاران خارجی را متقاعد کند به کشورش بیایند تا بازتعریف اقتصاد در این کشور شتاب بیشتری داشته باشد.
همه‌گیری کرونا جلب سرمایه‌گذاران خارجی را بسیار سخت کرده است اما حتی قبل از آن هم شرایط چندان آسان نبود. محمد بن‌سلمان، شخصا تصویر اصلاح‌طلبانه‌ای که ایجاد کرده بود را لکه‌دار کرده و بعید به‌نظر می‌رسد این لکه‌ها هرگز پاک شوند. از حمله به یمن و زندانی‌کردن فعالان حقوق بشر و رقبای سیاسی گرفته تا صدور فرمان تکه‌تکه کردن یک روزنامه‌نگار؛ محمد بن‌سلمان فعالانه تلاش کرده تا حکومت سعودی را به نماد حاکمیت وحشت تبدیل کند.
رهبران گروه20 به امید فرصت‌های اقتصادی، مدت‌ها گرسنگی کودکان یمنی و قحطی در این کشور را نادیده گرفتند تا با بن‌سلمان عکس یادگاری بگیرند و در کنار او لبخند بزنند اما حالا به‌سختی می‌توان رهبری را پیدا کرد که حاضر باشد در کنار «آقای اره» عکس یادگاری بگیرد. اجلاس گروه20 فرصت خوبی بود تا رهبران این گروه، به هر حال با بن‌سلمان عکس یادگاری دسته‌جمعی بگیرند اما همه‌گیری ویروس کرونا و برگزاری مجازی اجلاس، این فرصت را هم از ولیعهد عربستان گرفت.
از همان دسامبر گذشته که مشخص شد ریاض میزبان دور بعدی نشست گروه20 است، فعالان حقوق بشر از دیگر رهبران گروه20 خواستند تا عربستان را مسئول کارنامه بلندبالای رفتارهای غیرحقوق بشری‌اش بدانند و در آستانه این اجلاس، نه‌تنها این صداها بلندتر شد که فعالان حقوق بشر با راه‌اندازی هشتگ، عربستان را زیر ذره‌بین قرار دادند و حتی از کشورهای دیگر گروه20 خواستند این اجلاس را تحریم کنند.
قائم‌مقام مدیر بخش خاورمیانه‌ای سازمان دیده‌بان حقوق بشر درباره این اجلاس در پستی وبلاگی نوشته است: «گروه20 به جای ابراز نگرانی از نقض جدی حقوق بشر در عربستان، از فعالیت‌های پرهزینه تبلیغاتی آن برای ارائه تصویری اصلاح‌گرانه حمایت می‌کند؛ درحالی‌که سرکوب در این کشور از سال2017 به‌شدت افزایش یافته است.»
عفو بین‌الملل هم با رویکردی جداگانه، به شرایط سخت فعالان زن در عربستان اشاره کرده است. رعایت حقوق بشر، فقط یک مسئله اخلاقی نیست، بلکه تحقیقات نشان داده که تناسبی قوی بین نقض حقوق بشر و کاهش رشد اقتصادی وجود دارد، و اگر چیزی باشد که دنیا و عربستان نمی‌توانند تحمل کنند، سقوط بیشتر اقتصاد است.
عربستان، همچون بسیاری از کشورهای دنیا به‌شدت از شرایط پیش‌آمده در دوران کرونا متضرر شده است. دولت عربستان برای تامین بودجه، مجبور شده هزینه‌هایش در پروژه چشم‌انداز2030 را کاهش دهد.
دستور کار اصلی اجلاس امسال گروه20 در ریاض، هزینه‌های اقتصادی و انسانی ناشی از همه‌گیری کرونا خواهد بود.
اعلان جنگ ریاض به آنکارا
برگزاری مجازی اجلاس گروه20، احتمالاً لطف بزرگی به آنکارا و ریاض کرده، چون برنامه سفر رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه به عربستان را از اساس منتفی کرده است. در شرایطی که گفته می‌شود ریاض علیه آنکارا اعلان جنگ کرده، مشخص نبود که اصلاً این سفر انجام شود یا نه.
به گزارش بی‌بی‌سی، تجار و رسانه‌های ترکیه‌ای اخیرا به‌شدت از عربستان به‌خاطر تحریم کالاهای ترکیه‌ای انتقاد کرده و گفته‌اند عربستان به دیگر کشورهای نزدیک به‌خود هم فشار می‌آورد تا واردات از ترکیه را کاهش دهند. 2کشور، به‌خاطر اختلاف منافع در رویدادهایی مانند بحران قطر در مقابل هم قرار گرفته‌اند و فعالیت‌های ترکیه در مناطقی مانند شرق مدیترانه، لیبی و سوریه باعث ناخشنودی عربستان شده است. افشاکردن قتل وحشیانه جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی واشنگتن‌پست در کنسولگری عربستان در استانبول توسط ترکیه هم این 2کشور را کاملا مقابل هم قرار داد. حالا به‌نظر می‌رسد تقابل 2کشور وارد مرحله جدیدی شده و این‌بار عربستان با تحریم به جنگ ترکیه رفته است. نه‌تنها کالاهای ترکیه‌ای شانس ورود به عربستان ندارند که شرکت‌های ترکیه‌ای هم گفته‌اند عملا بستن قراردادهای عمرانی در این کشور برایشان غیرممکن شده است. علاوه بر این، تاجران ترکیه‌ای در کشورهایی مانند امارات، مراکش، تونس و الجزایر هم با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند. گفته می‌شود که عربستان از نفوذ خود در این کشورها نیز استفاده کرده تا تحریم کالاهای ترکیه‌ای را در آنها عملی کند. بدون درنظر گرفتن خصومت ریاض و آنکارا، امارات دلایل مختص خود برای مقابله با ترکیه را دارد؛ روابط 2کشور بعد از آن تیره شده که در مصر، عبدالفتاح سیسی ژنرال مورد حمایت امارات علیه دولت مورد حمایت ترکیه کودتا کرد و جانشین محمد مرسی چهره مورد اعتماد ترکیه از گروه اخوان‌المسلمین شد.
در همینه زمینه :
