جهان‌نما
سعودی‌ها در سرزمین موعود اوباما
عربستان سعودی و مسائل مرتبط با این کشور، بخشی از کتاب خاطرات جدید اوباما با عنوان «سرزمین موعود» است. در این کتاب 34بار نام عربستان ذکر شده و جالب آنکه در تمامی موارد، دیدگاه عمدتا منفی از سوی اوباما نسبت به ریاض ابراز می‌شود. ریشه این دیدگاه منفی نیز به شیوه دینداری سعودی، سرکوب آزادی‌ها، نقض حقوق بشر، ترویج افراطی‌گری و البته مخالفت با هرگونه تغییر سیاسی در داخل و خارج از این کشور (مخصوصا مصر و بحرین) بر می‌گردد.
به نوشته اوباما، سیاست دولت او در موضوع اعتراضات عربی سال2011 و مشخصا عدم‌حمایت جدی از حسنی مبارک با 2 منتقد اساسی، یعنی بنیامین نتانیاهو و ملک عبدالله روبه‌رو بوده است. در این کتاب آمده: «انتقادات و هشدارهای مطرح شده از سوی پادشاه سعودی، حتی از نخست‌وزیر اسرائیل هم شدیدتر بود. عبدالله این اعتراضات را تهدیدی برای آینده خاندان پادشاهی در عربستان می‌دانست. به ادعای او، معترضان به‌طور خودجوش راهی خیابان‌ها نشده بودند و 4نیروی اصلی،
صحنه گردان وقایع سال2011 بودند: اخوان‌المسلمین، حزب‌الله، القاعده و حماس. » به‌نوشته اوباما، نتانیاهو و عبدالله حاضر به اعتبارسنجی دقیق دیدگاه‌های خود نبودند، چرا که نفوذ حزب‌الله در کشوری با اکثریت اهل سنت منطقی نیست و از سوی دیگر، دلیلی هم برای نفوذ القاعده و حماس در میان معترضان مصری وجود نداشت.
رئیس‌جمهور سابق آمریکا در بخش دیگری از کتاب خاطرات خود، با روایت مختصری به تشکیل کشور عربستان براساس ائتلاف میان آل‌سعود و وهابی‌ها می‌پردازد. به نوشته او، کشف نفت نقطه تحول اساسی برای شکل‌گیری تناقض‌های کنونی در عربستان است. در این کتاب آمده: «بارها از رهبران سعودی پرسیدم که آیا نمی‌خواهند از ثروت این کشور برای تولید اسلامی متسامح‌تر و مدرن‌تر استفاده کنند. اما این بعید است چرا که آنها نگرانند اصلاح دینی، اصلاحات نا خواسته اقتصادی و سیاسی را برایشان در پی داشته باشد». به باور اوباما، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران از دیگر دلایلی است که رهبران سعودی را به سرمایه‌گذاری در نهادهای دینی وهابی برای تثبیت نظام این کشور و مقابله با الگوی اسلامی ایران تشویق کرده است.
خاطرات اوباما از سفرش به ریاض با مراسم استقبالی که برای او در فرودگاه درنظر گرفته بودند، آغاز می‌شود. از دید او، عدم‌حضور زنان و کودکان در سایه حضور پررنگ مردانی با دشداشه‌های مشکی سنتی یا نظامی، نخستین نکته قابل توجه در این سفر بود: «به ریاض که رسیدم، جا خوردم؛ چقدر این مکان دلگیر و غمزده است. گویی ناگهان به جهانی وارد شده‌ام که در آن رنگ‌ها ساکت شده‌اند». براساس برنامه از پیش تعیین شده، اوباما بلافاصله پس از ورود به فرودگاه برای ملاقات با عبدالله عازم مزرعه شخصی وی در خارج از شهر ریاض می‌شود. به نوشته او، بزرگراه‌های مدرن، برج‌های بلند و البته مساجد و نمادهای اسلامی بزرگ در مسیر، توجه او را به‌خود جلب کردند. اوباما می‌نویسد: مجموعه این تصاویر من را به مقایسه اسلام در عربستان و اندونزی، کشوری که در کودکی دیده بودم واداشت. «در اندونزی نیز اسلام و نمادهای آن بارز بودند اما سیطره‌ای بر زندگی مردم نداشتند.»
به روایت اوباما، او پس از رسیدن به «مزرعه» عبدالله به کلی شگفت‌زده می‌شود، چرا که این مجموعه بیشتر به یک هتل 4فصل در قلب صحرا شباهت داشت تا یک مزرعه. در این کتاب آمده: «ظاهرا سعودی‌ها تمام تلاش خود را کرده‌اند تا مهمانانشان را با نمایش نشانه‌های ثروت خود مسحور کنند؛ شاید به این ترتیب توجه مهمان از وضعیت سیاسی و اجتماعی عربستان منحرف شود». رئیس‌جمهور سابق آمریکا می‌گوید: برخلاف سنت حاکم بر روابط ریاض و واشنگتن تلاش کرده موضعی جدی‌تر نسبت به مسائل حقوق بشری و مخصوصا حقوق زنان در عربستان داشته باشد. گفت‌و‌گوهای عبدالله و اوباما با ستایش پادشاه سعودی از ایده‌های رئیس‌جمهور وقت آمریکا در زمینه صلح آغاز می‌شود؛ عبدالله از برنامه سخنرانی اوباما که قرار بود در قاهره برگزار شود تمجید کرده و درباره نقش خود در گفتوگوی ادیان سخن گفت. وی همچنین به همکاری مشاورین اقتصادی خود با دولت آمریکا برای کنترل قیمت نفت و کمک به اقتصاد جهانی اشاره کرد. اما به نوشته اوباما، پادشاه سعودی در مقابل 2درخواست رئیس‌جمهور آمریکا سکوت کرد و واکنشی نشان نداد: «نقش‌آفرینی بیشتر عربستان در مذاکرات صلح عربی-اسرائیلی و بررسی انتقال برخی زندانیان گوانتانامو به ریاض.»
یکی از بخش‌های جالب گفتوگوی این دو، مربوط به مسائل خانوادگی است. اوباما در این ملاقات از عبدالله می‌پرسد چگونه امورات خود با 12همسر و 40فرزند را مدیریت می‌کند؟ عبدالله نیز در جواب با تکان دادن سر می‌گوید: «به شکل بسیار بد! دائما نسبت به یکدیگر حسادت می‌کنند، وضعیت از سیاست‌های خاورمیانه پیچیده‌تر است!»
در بخشی دیگر از این کتاب به موضوع جالب هدایای سعودی پرداخته شده است. اوباما در اتاق استراحت خود از طریق مشاورانش با خبر می‌شود که سعودی‌ها در محل اقامت هیأت آمریکایی، ساعت‌های بسیار گران قیمتی را به‌عنوان هدیه قرار داده‌اند. اوباما می‌نویسد: «ظاهرا سعودی‌ها نمی‌دانند هیأت‌های دیپلماتیک آمریکایی اجازه دریافت هدیه ندارند. » او همچنین از نگرانی خود نسبت به 2مسئله پس از این اتفاق می‌نویسد: «کدام یک از مقامات و رهبران آمریکایی احتمالا در سفر به ریاض، هدایای مشابه را پذیرفته‌اند؟ وضعیت جوانان مسلمان در مصر، عراق، اردن، یمن، افغانستان و... که درآمد یک عمر آنها با چنین هدایای برابری نمی‌کند، چگونه است؟»
