آلودگی هوای تهران از داعش خطرناک‌تر است

سید محمد فخار/ خبرنگار:

 داعش از آغاز اعلام موجودیت در ژوئن 2014تا آخرین روز حیات دولتش، 16500نفر را در شهرهای مختلف جهان قتل عام کرد اما طی همین مدت در تهران 19500نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند. خبر جنایت‌های داعش البته همواره در صدر اخبار 4سال اخیر قرار داشته اما کمتر کسی است که به مرگ خاموش شهروندان پایتخت بر اثر استنشاق طولانی مدت هوای آلوده ناشی از تردد وسایل نقلیه توجه کند.

یا مرگ یا بیماری «مرگ بر اثر آلودگی هوا»؛

هنوز هیچ‌یک از صفحات حوادث نشریات کشور از این تیتر استفاده نکرده‌اند، درحالی‌که یکی از مرگ‌آورترین عوامل روزمره است که تهدید خود را به هر دم و بازدم شهروندان گره زده و در هر تنفس شخص را به مرگ نزدیک‌تر می‌کند. مرگ البته بخشی از مشکلات غیرقابل جبرانی است که آلاینده‌ها برای تهران و کلانشهرهای کشور ایجاد کرده‌اند. انبوهی از بیماری‌ها نیز در کمین شهروندان شهرهای بزرگ کشور قرار دارد. علت اصلی این آلودگی، بی‌شک وسایل نقلیه هستند که بار مسئولیت 85درصد آسمان خاکستری را به دوش می‌کشند. در این میان اطلاعات منتشرشده در سیاهه انتشار آلودگی هوای تهران نشان می‌دهد موتورسیکلت‌ها روزانه 380تن، کامیون‌ها روزانه 140تن و خودروهای شخصی روزانه 630تن آلودگی هوا تولید می‌کنند. حال نگاهی به تولید وسایل نقلیه در کشور بیندازید. براساس آمار رسمی خودروسازان، به‌طور میانگین ماهانه 130هزار خودرو در کشور تولید می‌شود که این عدد تا پایان سال به 1.5میلیون خودرو می‌رسد.  از طرفی از تولید موتورسیکلت‌ها و کامیون‌ها نیز عددی در دسترس نیست اما برای نمونه اردیبهشت امسال 700هزار موتورسیکلت ثبت سفارش شده کاربراتوری در انبارها آماده ورود به بازار بودند.

ذرات معلق مرگ‌آور 

آخرین شماره از مجله لانست در مقاله‌ای که آبان امسال درخصوص معیارهای سلامت آلودگی هوا منتشر شده، نتایج مهمی از بررسی روند تنفس ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون را بررسی و گزارش کرده است. به استناد این بررسی‌ها، این ذرات معلق که سال‌هاست در تهران به‌عنوان آلاینده اصلی توسط وسایل نقلیه تولید می‌شوند، بیشترین ارتباط را با بیماری‌های قلبی-عروقی و ریوی دارند. مریم نادری، مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید:‌ ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون با طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها در سیستم‌های داخلی بدن ارتباط دارد. در این زمینه طبق تحقیقات متعدد لانست، ارتباط معناداری بین وجود این آلاینده و سکته قلبی، فشارخون بالا، نارسایی قلبی، آریتمی قلب و مرگ‌ومیرناشی از مشکلات قلبی-عروقی مشخص شده است.  از سویی مطالعات گسترده دیگر ارتباط بین آلودگی ذرات معلق و بیماری‌های مزمن انسداد ریه و سرطان ریه را به اثبات رسانده است. از دیگر سو، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان نیز گزارش کرده که ذرات آلاینده هوای محیط در اولویت نخست مواد سرطان‌زا قرار دارند.  مقالات منتشره در کتاب آلودگی هوا و سلامت انسان که سال گذشته رونمایی شده نیز نشان می‌دهد آلودگی هوا با ذرات معلق موجب مشکلات بسیاری می‌شود که ازجمله آنها می‌توان به افزایش فشارخون، افزایش غلظت لیپید سرم خون، افزایش شیوع آریتمی‌های قلبی، افزایش مشکلات قلبی، افزایش خطر حملات حاد قلبی و افزایش مرگ‌ومیر مستقیم ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی و تولد زودرس و وزن کم نوزادان اشاره کرد.

   هفتمین عامل خطر برای انسان

دکتر کاظم ندافی، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط‌زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با همشهری، آلودگی هوا را هفتمین عامل خطر برای سلامت انسان دانسته و می‌گوید: میلیون‌ها ایرانی در معرض سرطان ناشی از آلودگی هوا و ریزگردها هستند. ندافی با اشاره به پیشرفت‌های بشر در زمینه شناسایی عوامل محیطی مؤثر در بروز بیماری‌ها می‌افزاید: شناخت بشر در این زمینه از حد اثرات عوامل محیطی روی سلول و ژن و اثرات آن روی ارگانیسم‌های بدن فراتر رفته و در این حوزه هیچ ابهامی وجود ندارد. وی با اشاره به مطالعات جهانی در زمینه اثرات آلودگی‌های هوا روی سلامت انسان اظهار می‌کند: جدیدترین یافته‌های محققان حاکی از سرطان زا بودن آلودگی‌ هوا و ریزگردهاست؛ از این‌رو هر اقدامی که در زمینه رفع آلودگی هوا صورت گیرد اثرات آن قشر عظیمی از جامعه را در بر خواهد گرفت.