در انتظار بازگشت عفونت‌های ریوی
دکتر نوربخش، فوق‌تخصص بیماریهای عفونی: محدودیت‌های کرونایی به‌شدت بیماریهای عفونی را به‌ویژه در پاییز کاهش داد
شیوا نوروزی ـ روزنامه‌نگار
از ابتدای شروع ویروس کرونا (اوایل اسفند سال گذشته) تا 20مهر امسال 155نفر از افراد مبتلا به بیماریهای ریوی فوت‌شده و تست کرونای 920نفر از آنها هم مثبت بوده است. در بحران کرونا سلامت ریه به‌عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین عضو بدن تحت‌الشعاع قرار گرفته است. عضوی که بدون آن نمی‌توان زندگی کرد این روزها به‌علت ماسک‌زدن، قرار‌گرفتن مدام در فضای خانه و حضور کم در طبیعت، کشیدن نفس‌های کوتاه و سطحی، ورزش‌نکردن و بسیاری از بیماریهای زمینه‌ای در اکسیژن‌رسانی به سلول‌های بدن دچار اختلالات زیادی شده و تحت فشار قرار‌دارد. با روند پیشروی کرونا و آسیب‌رساندن به دستگاه تنفسی بدن انتظار می‌رود بعد از کرونا در انتظار بیماریهای دیگری باشیم که سلامت این عضو را به خطر خواهند انداخت.
کاهش عفونت‌ها در دوران کرونا
در این مدت که محدودیت‌های کرونایی بر فضای شهر حاکم شده بسیاری از عوامل بیماری‌زای تنفسی مانند ترافیک، آلودگی هوا و ازدحام جمعیت کاهش پیدا کرده و همین مسئله موجب‌شده تا روند رو به‌رشد برخی بیماری‌ها متوقف شود.
دکتر ثمیله نوربخش، فوق‌تخصص بیماریهای عفونی ریه کودکان درخصوص پیش‌بینی بیماریهای احتمالی درخصوص ریه در آینده در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «تعطیلی مدارس، مهدکودکها و پیش‌دبستانی‌ها، افزایش دور‌کاری‌ها و کاهش ساعات اداری، ترغیب مردم به انجام پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از انتقال ویروس، کاهش ترافیک و به‌تبع آن آلودگی هوا به‌ویژه در پاییز و حضور کم مردم در اجتماعات موجب شده تا ما به‌شدت با کاهش عفونت‌ها به‌ویژه عفونت‌های ریوی روبه‌رو باشیم. درحالی‌که در پاییز سال‌های گذشته عفونت‌های ریوی به‌عنوان یکی از بیماریهای فصلی آمار بالایی را به‌خود اختصاص می‌داد. با اتمام بحران کرونا و با بازگشایی مدارس و مهدکودکها، ازدحام جمعیت، ترافیک و آلودگی هوا مجددا باید در انتظار بازگشت عفونت‌ها باشیم؛ چرا که استفاده از ماسک هم به اندازه کافی ریه‌ها را در این مدت آسیب‌پذیر کرده است». ممکن است برخی والدینی که در این مدت نگران بوده‌اند که نکند با ماسک‌زدن حجم ریه فرزندانشان کاهش پیدا کند، به مرور از حساسیت‌ها بکاهند و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ازجمله ماسک‌زدن را پشت‌گوش بیندازند. البته دکتر نوربخش با توجه به تخصصی که دارد معتقد است ماسک‌زدن‌های طولانی نیز تبعاتی دارد که نباید به آن بی‌توجه بود. وی می‌افزاید: «بسیاری از شاغلان در مدت کرونا مجبور بوده‌اند به‌مدت طولانی روی صورت ماسک داشته باشند. هرچه زمان ماسک‌زدن طولانی باشد گازکربنیک تولید شده به ریه‌ها برگشت پیدا می‌کند و ممکن است سردرد ایجاد کند. ورزشکارانی هم که با زدن‌ماسک در این روزها تمرین می‌کنند باید حواسشان باشد که بار بیش از اندازه‌ای به قلب وارد می‌کنند و به آن فشار می‌آورند؛ به‌ویژه دوچرخه‌سواران. از طرفی در خانه ماندن نیز موجب چاقی و بی‌تحرکی افراد شده و همین موضوع ریه‌های آنها را در معرض آسیب قرار می‌دهد؛ به‌ویژه بیمارانی که مسن هستند یا بیماریهای زمینه‌ای دارند».
فشار زیاد به قلب
اگر قلب و ریه کودکان در این مدت به‌علت محدودیت‌های تنفسی آسیب دیده باشد، قابل جبران است اما در افراد مسن و بیماران، فشار زیاد به قلب به‌خاطر دلایلی ازجمله ماسک‌زدن، تنفس‌نکردن هوای تازه، ورزش‌کردن با ماسک، چاقی و یا بودن در کنار افراد کرونایی خطرناک است؛ به‌ویژه برای کسانی که بیماریهای قلبی و عروقی، قند خون و یا فشار خون بالا دارند. فوق‌تخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری می‌گوید: «آسیب کرونا و محدودیت‌های تنفسی که در این مدت ایجاد کرده تا مدت‌ها ممکن است در افراد باقی بماند و برطرف نشود البته بیشتر در بزرگسالان نه کودکان و نوجوانان اما با بازگشت همه‌‌چیز به حالت عادی به‌نظر می‌رسد بیشتر شاهد بیماریهای عفونی ازجمله بیماریهای عفونی ریوی و قلبی باشیم و کرونا به‌طور غیرمستقیم با تضعیف سیستم ایمنی بدن افرادضعیف عامل ایجاد باشد. البته تمام این گفته‌ها قطعی و صددرصد نیست و در حد یک پیش‌بینی است؛ چرا که ما با پدیده‌ای تازه و متفاوت از آنچه همیشه بوده مواجهیم. ممکن هم هست اتفاقات طور دیگری رقم بخورد».
تنفس‌های عمیق
آمبولی ریه، سندروم کاهش حجم هوای تنفسی از ریه‌ها در اثر چاقی، بیماری انسداد ریه، عفونت ریه، ذات‌الریه، برونشیت یا التهاب ریه، سل و آنفلوآنزا ازجمله بیماری‌هایی هستند که سلامت ریه را تهدید می‌کنند و درصورت کاهش سیستم ایمنی در این بخش امکان ابتلای فرد را افزایش می‌دهند. باید به این موضوع توجه کرد که کووید-19 می‌تواند سبب عوارض ریوی مانند ذات‌الریه و در موارد شدید سبب سندروم تنفسی حاد (ARDS) شود.
مسمومیت عفونی حاصله در اثر جذب باکتری‌ها و مواد فاسد به خون (SEPSIS) دیگر عارضه کووید-۱۹ است که می‌تواند سبب صدمات پایدار به ریه و دیگر ارگان‌های بدن شود. بنابراین طبق توصیه دکتر نوربخش کسانی که مجبورند ساعات زیادی از روز را ماسک بزنند و با محدودیت‌های تنفسی مواجهند، به‌ویژه کسانی که بیماری زمینه‌ای ریه دارند باید فعالیت‌های تنفسی‌شان را به شرطی که هوا آلوده نباشد بیشتر کنند تا ظرفیت‌های تنفسی افزایش یابد. همه افراد در منزل نیز می‌توانند نشسته یا درازکش تمرینات تنفس شکمی را به‌ویژه قبل از خواب انجام دهند. مراقبت‌ها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تقویت سیستم ایمنی تا حد زیادی می‌تواند صدمات پایدار کرونا به ریه در آینده را کاهش دهد؛ چرا که صدمات ریه تا ماه‌ها بعد از برطرف‌شدن کرونا نیز می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند و بهبود معمولا زمانبر است.
در همینه زمینه :