خاورمیانه
چشم حریری به صندوق بین‌المللی پول
سعد حریری پیش از تشکیل دولت جدید مذاکرات مالی با صندوق بین‌المللی پول را آغاز کرده است
سیاوش فلاح‌پور- روزنامه‌نگار
با بازگشت سعد حریری به قصر بعبدا و تعیین مهلت از سوی رئیس‌جمهور برای تشکیل کابینه جدید توسط وی، بار دیگر بحران لبنان به نقطه آغازین بازگشته است؛ بحرانی که یک سال قبل با استعفای سعد حریری و سقوط دولت در پاسخ به اعتراضات شهروندان شروع شده و تا‌کنون همچنان ادامه دارد. طی یک سال گذشته، دولت حسان دیاب تلاش داشت تا با حمایت ائتلاف 8 مارس (حزب‌الله، جنبش امل و جریان آزاد ملی) به‌تدریج از وابستگی به نهادهای مالی در غرب فاصله بگیرد و در را به روی سرمایه‌گذاری عمده چین در اقتصاد لبنان باز کند، اما این تلاش‌ها به‌دلیل عدم‌همراهی سایر احزاب لبنانی بی‌نتیجه ماند و در پایان با انفجار بندر بیروت به استعفای دولت دیاب منجر شد. حالا بار دیگر پس از یک سال، سعد حریری با چشم‌انداز رجوع به صندوق بین‌المللی پول، لغو تحریم‌های آمریکا و بهبود روابط با کشورهای عربی خلیج‌فارس به قدرت بازگشته است؛ اگرچه دست‌کم تا به امروز هیچ نشانه‌ای مبنی بر احتمال موفقیت حریری در تحقق این چشم‌انداز دیده نمی‌شود.
روزنامه النهار که ازجمله منابع رسانه‌ای نزدیک به حزب المستقبل (حریری) شناخته می‌شود، روز گذشته در گزارشی مدعی شد با وجود آنکه هنوز دولت تشکیل نشده، اما سعد حریری هیأتی را برای مذاکره با صندوق بین‌المللی پول عازم اروپا کرده است. از سوی دیگر به ادعای این روزنامه، مذاکرات دولت با بانک مرکزی که در دولت حسان دیاب عملا متوقف شده بود نیز حالا بار دیگر از سر گرفته شده است. تمام اینها در حالی است که به گفته ریاض سلامه، رئیس بانک مرکزی لبنان، اقتصاد کشور در آستانه فروپاشی است و به‌زودی منابع ارزی برای حمایت از واردات کالاهای ضروری کشور تمام می‌شود. سلامه پیش از این طرحی را به‌منظور مهار بحران اقتصادی تقدیم دولت دیاب کرده بود که شامل توقف حمایت ارزی دولت از بخشی از سبد کالاهای ضروری (خوراکی و دارویی) شهروندان می‌شد.
شبکه الجزیره با اشاره به بحران‌های اقتصادی پیش روی لبنان گزارش داد: اگرچه حریری از مقبولیت ویژه‌ای نزد پایتخت‌های اروپایی و عربی برخوردار است، اما نمی‌توان انتظار داشت بحران مالی لبنان با تکیه بر توانایی‌های شخصی وی مهار شود. مهم‌ترین معضل مالی لبنان هم‌اکنون، عدم‌پرداخت بدهی‌های اوراق قرضه «یوروبوند» است که مبلغ آن بیش از 30میلیارد دلار ارزیابی می‌شود. یوروبوند سندها یا اوراق قرضه دولتی است که توسط مراکز مالی اتحادیه اروپا طی یک دهه گذشته در اختیار دولت لبنان قرار گرفته، اما در نظام مالی این کشور عملا مفقود شده و آمادگی برای بازپرداخت آن نیز وجود ندارد.
علاوه بر تمام بحران‌های مالی یادشده، معضل میان لبنان و صندوق بین‌المللی پول ابعاد سیاسی و امنیتی نیز پیدا کرده است. به نوشته روزنامه الاخبار، نمایندگان صندوق در آخرین مذاکرات خود با دولت دیاب، مواردی غیراقتصادی و مرتبط با امور امنیتی در جنوب این کشور را به‌عنوان شرط اعطای وام جدید مطرح کرده‌اند. ازجمله این شروط، بازرسی نیروهای سازمان ملل از پایگاه‌های نظامی حزب‌الله در جنوب و همچنین توقف برنامه موشکی دوربرد این حزب عنوان شده است. این در حالی است که کشورهای عربی خلیج‌فارس (به‌طور مشخص عربستان سعودی و امارات) نیز شرط اصلی خود برای حمایت مالی از لبنان را خروج حزب‌الله از دولت اعلام کرده‌اند. اگرچه با توجه به تمام این موارد به‌نظر می‌رسد امید چندانی به تحقق چشم‌اندازهای مورد نظر سعد حریری برای اقتصاد لبنان وجود ندارد، اما نمی‌توان در این صحنه از نقش فرانسه و حمایت قاطع امانوئل مکرون از سعد حریری چشم‌پوشید. وئام وهاب، رئیس حزب اتحاد عربی در این‌باره به شبکه ام‌تی‌وی می‌گوید: فرانسه برخلاف آمریکا و عربستان، فروپاشی نظام سیاسی در لبنان را خط قرمز خود می‌داند و بر این اساس با قدرت از تشکیل دولت حریری و اجرای برنامه‌های مورد نظر وی حمایت خواهد کرد.
