راه‌حل سیاسی یا اقتصادی؟

رئیس قوه قضاییه روز گذشته طی سخنانی در جلسه شورای‌عالی قوه قضاییه گفت که «مشکلات معیشتی امروز مردم، راه‌حل‌های اقتصادی دارد، نه راهکار سیاسی.» سیدابراهیم رئیسی راهکار حل مشکلات را «اقتصادی» می‌داند و به مسئولان و سیاسیون توصیه می‌کند که «از حاشیه‌سازی‌ پرهیز کنند و به مسائل اصلی مردم بپردازند.» مقصود او از «حاشیه‌سازی»‌ها، احتمالا حاشیه‌هایی است که طی روزهای گذشته بین سران قوای مقننه و مجریه و مشاورانش شکل گرفته است. اوج این مناقشه در پی اظهارات روحانی درباره صلح امام حسن(ع) شکل گرفت. حسن روحانی چهارشنبه گذشته با بیان اینکه «امام حسن(ع) امام صلح و پیوند بود»، در سخنانی گفت: «اگر در روز صلح، جنگیدیم و در روز جنگ، صلح کردیم، هر دو خطا و اشتباه است.» جنجالی‌ترین واکنش‌ها به این اظهارات از سوی مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس بود که سخنان روحانی را توجیهی برای «مذاکره با دشمن» توصیف کرد و خواستار «اعدام» و مجازات رئیس‌جمهور شد. در مقابل، گروهی از مسئولان و فعالان سیاسی همسو با دولت برای پایان‌بخشیدن به این دعواهای سیاسی و پیداکردن راه‌حل برای مشکلات، برگزاری رفراندوم و مراجعه به آرای عمومی را توصیه کردند.
ادبیات سیاسی مورد استفاده 2جناح سیاسی دولت و مخالفان، بیانگر فهم متفاوت آنها از ریشه مشکلات کشور و نیز راه‌حل آنهاست؛ درحالی‌که دولت و طیف‌های همسوی با آن، راه‌حل مشکلات را «سیاسی» می‌دانند، گروه‌های مخالف دولت بر این مسئله اصرار دارند که مشکلات راه‌حل «اقتصادی» و «مدیریتی» دارد. اظهارات دیروز رئیسی یادآور سخنان اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور بود که پیش‌تر گفته بود «مشکلات امروز راهکار سیاسی دارد، نه اقتصادی.»
بخشی از این اختلاف دیدگاه برخاسته از جهان‌بینی 2 طیف سیاسی در کشور است؛ بر این مبنا، اصولگرایان معتقدند که شرایط و بحران‌های امروز کشور ناشی از آن است که دولت مشکلات و راهکارهای آن را نمی‌شناسد و یا شاید اقتصاددانان شایسته‌ای برای پیدا‌کردن راه‌حل مشکلات ندارد. بنابراین، اگر دولت و تیم اقتصادی دیگری جایگزین آنها شوند، ممکن است راهکارهای اقتصادی را پیدا کرده و بر مشکلات کشور فائق آیند. اما به‌نظر می‌رسد بخشی از این اختلاف‌نظرها، وسیله‌ای برای مرزبندی با دولت و ایجاد تمایز گفتمانی در آستانه انتخابات است. دولت و گروه‌های همسو با آن، راه‌حل مشکلات را فراتر از سبک‌ها و شیوه‌های صرف مدیریتی و اقتصادی‌ و در سپهر سیاسی می‌جویند؛ بنابراین دیدگاه، مشکلات اقتصادی ریشه‌های بنیادین در سیاست دارد و تا زمانی که گشایش‌های لازم در عرصه‌های سیاسی حاصل نشوند، غلبه بر مشکلات اقتصادی امری دشوار خواهد بود.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور چهارشنبه هفته گذشته گفته بود دولت هر چه در توان داشته برای معیشت مردم عمل کرده است. او 16مهر هم از رقبا خواسته بود دست از سیاه‌نمایی و تخریب دولت حداقل تا پایان کرونا بردارند و گفته بود اداره کشور در شرایط جنگ اقتصادی، مشکلات خود را دارد.